امپراطوري عصر آهن خاورميانه در انتظار ثبت جهاني

به گزارش ايرنا اين تپه باستاني در 12 كيلومتري جنوب غربي درياچه اروميه، 9 كيلومتري شمال شرق نقده و مابين دهكده هاي امين لو و حسنلو در آذربايجان غربي قرار گرفته و تاكنون اشيا باستاني متعددي چون زيورآلات، مجسمه‌هاي تزئيني، خنجرها و دشنه‌هاي آهني و برنزي در حفاري از اين محوطه كشف شده است.
«جام زرين حسنلو» با قدمت سه هزار ساله كه در سال 1337 شمسي با 950 گرم وزن از اين تپه باستاني كشف شده، به عنوان مهمترين اثر تاريخي اين مجموعه ارزش آن را به اثبات رسانده است و اكنون در موزه ملي ايران باستان نگهداري مي شود.
جام برنزي مربوط به هزارهٔ اول پيش از ميلاد نيز يكي ديگر از آثار ارزشمندي است كه در حفاري هاي باستان شناسي از تپه حسنلو كشف شده است و اكنون در موزه ملي ايران نگهداري مي شود.
اين تپه باستاني براي اولين بار در سال 1334 تا 1355 شمسي توسط پروفسور ' رابرت دايسون ' /Robert Dyson/ باستان شناسان دانشگاه ' پنسيلوانياي آمريكا ' /University of Pennsylvania/ مورد كاوش هاي علمي باستان شناسي قرار گرفت و بعدها اين محوطه و اشيا كشف شده از آن به عناوين مقاله ها و پايان نامه هاي بسياري از باستان شناسان تبديل شد.
اين اثر جهاني با قدمتي به درازاي بيش از هشت هزار سال در 1344 شمسي به شماره 485 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد و جهت انجام فعاليت هاي علمي، فني و پژوهشي به پايگاه ملي تبديل شد.
يك كارشناس باستان شناسي معتقد است كه اين محوطه در هزاره اول قبل از ميلاد و در زمان حكومت ماناها، پايگاه اورارتويي بوده و به دليل وسعتش به عنوان مركز امپراطوري آهن در خاورميانه به شمار مي رفته است.
ابراهيم بوداقي افزود: گسترش پلان هاي معماري، تالارها، ايوان هاي ستون دار، نيمكت هاي خشتي و سنگي در كنار ديوارها در بناهاي 2 طبقه از ويژگي نوظهور آن دوران بوده كه معماري عصر آهن را از ديگر مناطق جدا مي كرده است.
وي ادامه داد: شكل گيري معماري حكومتي، مذهبي و نظامي و گسترش تزئينات معماري از خصوصيات عصر آهن بوده كه در نوع خود منحصر به فرد و كم نظير است.
به گفته مدير پايگاه ملي منطقه تاريخي حسنلو از سال 1334 كه كاوش در اين منطقه شروع شده، حدود هفت هزار و 500 اثر باستاني از جنس مفرغ، استخواني و سفال كشف شده است.
حسن شيري ادامه داد: تالارهاي بزرگ و ستون دار، ايوان‌هاي دراز و اتاق‌هاي كوچك و بزرگ و آثار سنگي كه در اين بنا قابل رويت بوده، بقاياي معماري مربوط به دوره هاي چهارم و پنجم است كه حدود سه هزار سال قدمت دارد.
وي ادامه داد: اين مجموعه تاريخي از سال 1382 شمسي جهت انجام مطالعات علمي و فني به پايگاه ملي تبديل شده است و در حال حاضر در ليست موقت ثبت جهاني قرار دارد.
مدير پايگاه ملي حسنلو با اشاره به اينكه پرونده اين اثر جهت ثبت در يونسكو آماده است، بيان كرد: هر كشور سالانه فقط يك اثر جهت ثبت به يونسكو پيشنهاد مي دهد و پرونده تپه باستاني حسنلو در ليست انتظار قرار دارد.
شيري با تاكيد بر اينكه گردشگران از ساعت 9 تا 19 مي توانند از اين اثر باستاني بازديد كنند، افزود: از سال 1392 شمسي نيز موزه اي در كنار اين مجموعه تاريخي راه اندازي شده و 124 اثر كشف شده از تپه حسنلو در آن به نمايش گذاشته شده است.
مدير پايگاه ملي منطقه تاريخي حسنلو با اشاره به اينكه در سال جاري رشد 45 درصدي بازديد را نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته ايم، ادامه داد: از ابتداي سال جاري 2 هزار و 600 نفر مسافر از اين منطقه تاريخي بازديد كردند كه 50 مسافر جزو گردشگران خارحي هستند.
وي با اشاره به مسيرهاي ارتباطي اين مجموعه تاريخي افزود: اين مجموعه 2 مسير ارتباطي دارد كه راحت ترين مسير از سمت نقده بوده كه تا سه راهي حسنلو پنج كيلومتر و تا خود مجموعه تاريخي حسنلو 9 كيلومتر فاصله دارد.
وي افزود: يك راه ارتباطي ديگر نيز از سمت شهر محمديار موجود است كه پس از طي 9 كيلومتر مسافت و عبور از روستاي 'شونگار' به حسنلو مي رسد.
معاون گردشگري اداره كل ميراث فرهنگي آذربايجان غربي نيز تپه تاريخي حسنلو را از جمله اماكن تاريخي پربازديد اين استان بر شمرد و گفت: براي معرفي اين اثر به گردشگران برنامه مختلف فرهنگي و نمايشگاهاي صنايع دستي و جشنواره غذاهاي سنتي در اين محل اجرا مي شود.
حسين امامي ادامه داد: يك كارگاه مرمت و ساماندهي بقاياي معماري در مسير بازديد از تپه باستاني حسنلو نيز با هدف آشنايي بيشتر گردشگران با اين منطقه اجرا مي شود.
امامي بيان كرد: يك كارشناس ميراث فرهنگي نيز كه به اين منطقه آشنايي كامل دارد در ايام تابستان به عنوان راهنماي گردشگري در محل حضور دارد تا اطلاعات لازم را در اختيار گردشگران قرار دهد.
وي با اشاره به اينكه سالانه 10 هزار گردشگر از مجموعه تاريخي حسنلو بازديد مي كنند، اضافه كرد: در سال هاي اخير اقدامات خوبي در راستاي افزايش تعداد مسافران ورودي به استان به ويژه در ايام تابستان انجام شده كه نتيجه آن رشد بازديد كنندگان از اماكن گردشگري آذربايجان غربي بوده است.
به گزارش ايرنا دور تا دور قلعه به يادگار مانده در اين تپه باستاني را ديواري به قطر سه متر و ارتفاع هفت متر فرا گرفته و تالارهاي ستون دار، اتاقك ها، كتيبه سنگي، ابنيه و آثار سنگي، برج هاي مربعي شكل، حياط هاي چند ضلعي در اين بنا قابل رويت است.
از قسمت هاي ديگر تپه حسنلو مي توان به قربانگاه، اتاق هاي جانبي، حياط هاي تراس بندي شده، ايوان‌هاي دراز و اتاق‌هاي كوچك و بزرگ، سطوح سكوهاي آجري و ديوارهاي حايل بين بخش مذهبي و غيرمذهبي اشاره كرد.
عصر آهن در دانش باستان‌شناسي دوره‌اي است كه در آن بشر به گستردگي از آهن براي ساخت ابزار و جنگ‌افزار سود برد و تغييرهايي در زمينه كشاورزي، باورها و شيوه‌هاي هنري نسبت به گذشته ايجاد شد؛ اكنون بزرگترين شهر خاورميانه در عصر آهن در مسير ثبت جهاني قرار دارد و آماده پذيرش گردشگران داخلي و خارجي است.
3072/8135