امپراطوری عصر آهن خاورمیانه در انتظار ثبت جهانی

به گزارش ایرنا این تپه باستانی در 12 كیلومتری جنوب غربی دریاچه ارومیه، 9 كیلومتری شمال شرق نقده و مابین دهكده های امین لو و حسنلو در آذربایجان غربی قرار گرفته و تاكنون اشیا باستانی متعددی چون زیورآلات، مجسمه‌های تزئینی، خنجرها و دشنه‌های آهنی و برنزی در حفاری از این محوطه كشف شده است.
«جام زرین حسنلو» با قدمت سه هزار ساله كه در سال 1337 شمسی با 950 گرم وزن از این تپه باستانی كشف شده، به عنوان مهمترین اثر تاریخی این مجموعه ارزش آن را به اثبات رسانده است و اكنون در موزه ملی ایران باستان نگهداری می شود.
جام برنزی مربوط به هزارهٔ اول پیش از میلاد نیز یكی دیگر از آثار ارزشمندی است كه در حفاری های باستان شناسی از تپه حسنلو كشف شده است و اكنون در موزه ملی ایران نگهداری می شود.
این تپه باستانی برای اولین بار در سال 1334 تا 1355 شمسی توسط پروفسور ' رابرت دایسون ' /Robert Dyson/ باستان شناسان دانشگاه ' پنسیلوانیای آمریكا ' /University of Pennsylvania/ مورد كاوش های علمی باستان شناسی قرار گرفت و بعدها این محوطه و اشیا كشف شده از آن به عناوین مقاله ها و پایان نامه های بسیاری از باستان شناسان تبدیل شد.
این اثر جهانی با قدمتی به درازای بیش از هشت هزار سال در 1344 شمسی به شماره 485 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و جهت انجام فعالیت های علمی، فنی و پژوهشی به پایگاه ملی تبدیل شد.
یك كارشناس باستان شناسی معتقد است كه این محوطه در هزاره اول قبل از میلاد و در زمان حكومت ماناها، پایگاه اورارتویی بوده و به دلیل وسعتش به عنوان مركز امپراطوری آهن در خاورمیانه به شمار می رفته است.
ابراهیم بوداقی افزود: گسترش پلان های معماری، تالارها، ایوان های ستون دار، نیمكت های خشتی و سنگی در كنار دیوارها در بناهای 2 طبقه از ویژگی نوظهور آن دوران بوده كه معماری عصر آهن را از دیگر مناطق جدا می كرده است.
وی ادامه داد: شكل گیری معماری حكومتی، مذهبی و نظامی و گسترش تزئینات معماری از خصوصیات عصر آهن بوده كه در نوع خود منحصر به فرد و كم نظیر است.
به گفته مدیر پایگاه ملی منطقه تاریخی حسنلو از سال 1334 كه كاوش در این منطقه شروع شده، حدود هفت هزار و 500 اثر باستانی از جنس مفرغ، استخوانی و سفال كشف شده است.
حسن شیری ادامه داد: تالارهای بزرگ و ستون دار، ایوان‌های دراز و اتاق‌های كوچك و بزرگ و آثار سنگی كه در این بنا قابل رویت بوده، بقایای معماری مربوط به دوره های چهارم و پنجم است كه حدود سه هزار سال قدمت دارد.
وی ادامه داد: این مجموعه تاریخی از سال 1382 شمسی جهت انجام مطالعات علمی و فنی به پایگاه ملی تبدیل شده است و در حال حاضر در لیست موقت ثبت جهانی قرار دارد.
مدیر پایگاه ملی حسنلو با اشاره به اینكه پرونده این اثر جهت ثبت در یونسكو آماده است، بیان كرد: هر كشور سالانه فقط یك اثر جهت ثبت به یونسكو پیشنهاد می دهد و پرونده تپه باستانی حسنلو در لیست انتظار قرار دارد.
شیری با تاكید بر اینكه گردشگران از ساعت 9 تا 19 می توانند از این اثر باستانی بازدید كنند، افزود: از سال 1392 شمسی نیز موزه ای در كنار این مجموعه تاریخی راه اندازی شده و 124 اثر كشف شده از تپه حسنلو در آن به نمایش گذاشته شده است.
مدیر پایگاه ملی منطقه تاریخی حسنلو با اشاره به اینكه در سال جاری رشد 45 درصدی بازدید را نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته ایم، ادامه داد: از ابتدای سال جاری 2 هزار و 600 نفر مسافر از این منطقه تاریخی بازدید كردند كه 50 مسافر جزو گردشگران خارحی هستند.
وی با اشاره به مسیرهای ارتباطی این مجموعه تاریخی افزود: این مجموعه 2 مسیر ارتباطی دارد كه راحت ترین مسیر از سمت نقده بوده كه تا سه راهی حسنلو پنج كیلومتر و تا خود مجموعه تاریخی حسنلو 9 كیلومتر فاصله دارد.
شیری افزود: یك راه ارتباطی دیگر نیز از سمت شهر محمدیار موجود است كه پس از طی 9 كیلومتر مسافت و عبور از روستای 'شونگار' به حسنلو می رسد.
معاون گردشگری اداره كل میراث فرهنگی آذربایجان غربی نیز تپه تاریخی حسنلو را از جمله اماكن تاریخی پربازدید این استان بر شمرد و گفت: برای معرفی این اثر به گردشگران برنامه مختلف فرهنگی و نمایشگاهای صنایع دستی و جشنواره غذاهای سنتی در این محل اجرا می شود.
حسین امامی ادامه داد: یك كارگاه مرمت و ساماندهی بقایای معماری در مسیر بازدید از تپه باستانی حسنلو نیز با هدف آشنایی بیشتر گردشگران با این منطقه اجرا می شود.
امامی بیان كرد: یك كارشناس میراث فرهنگی نیز كه به این منطقه آشنایی كامل دارد در ایام تابستان به عنوان راهنمای گردشگری در محل حضور دارد تا اطلاعات لازم را در اختیار گردشگران قرار دهد.
وی با اشاره به اینكه سالانه 10 هزار گردشگر از مجموعه تاریخی حسنلو بازدید می كنند، اضافه كرد: در سال های اخیر اقدامات خوبی در راستای افزایش تعداد مسافران ورودی به استان به ویژه در ایام تابستان انجام شده كه نتیجه آن رشد بازدید كنندگان از اماكن گردشگری آذربایجان غربی بوده است.
به گزارش ایرنا دور تا دور قلعه به یادگار مانده در این تپه باستانی را دیواری به قطر سه متر و ارتفاع هفت متر فرا گرفته و تالارهای ستون دار، اتاقك ها، كتیبه سنگی، ابنیه و آثار سنگی، برج های مربعی شكل، حیاط های چند ضلعی در این بنا قابل رویت است.
از قسمت های دیگر تپه حسنلو می توان به قربانگاه، اتاق های جانبی، حیاط های تراس بندی شده، ایوان‌های دراز و اتاق‌های كوچك و بزرگ، سطوح سكوهای آجری و دیوارهای حایل بین بخش مذهبی و غیرمذهبی اشاره كرد.
عصر آهن در دانش باستان‌شناسی دوره‌ای است كه در آن بشر به گستردگی از آهن برای ساخت ابزار و جنگ‌افزار سود برد و تغییرهایی در زمینه كشاورزی، باورها و شیوه‌های هنری نسبت به گذشته ایجاد شد؛ اكنون بزرگترین شهر خاورمیانه در عصر آهن در مسیر ثبت جهانی قرار دارد و آماده پذیرش گردشگران داخلی و خارجی است.
3072/8135