میرعماد حسنی قزوینی مشهورترین و بزرگترین خوشنویس در خط نستعلیق است كه در قرن دهم هجری قمری و در دوره صفویه زندگی می‌كرد و به دلیل خط خوبش به «میر» معروف شد و آثار فراوانی از وی در موزه های ایران و جهان نگهداری می شود.
میرعماد با پالایش خطوط پیشینیان و زدودن اضافات و ناخالصی‌ها از پیكره نستعلیق گامی بلند در اعتلای هنر نستعلیق برداشت و با ایجاد یك الگو در تار و پود حروف و واژه‌ها «مكتب نستعلیق میرعماد» را پایه گذاری كرد.
مكتب نستعلیق میرعماد از اثرگذارترین شاخص های فرهنگی و هنری ایران و نشانه ای مكتوب از هویت ملی است كه پس از گذشت چهار قرن، مَدهای زیبا و مقام بی‌بدیل‌اش همچنان بر صدر كرسی افتخار خوشنویسی ایران جلوس كرده است؛ آنچنان كه صاحب نظران خطوط اسلامی آن را عروس خطوط نامیدند.
محسن میر حسینی مدرس و مدیر روابط عمومی انجمن خوشنویسان ایران در گفتگو با خبرنگار ایرنا گفت: میرعماد حسنی، فخر و قله نستعلیق است و تلاش های میر در ظرافت همراه با صلابت قلم سبب شد كه نستعلیق به عنوان عروس الخطوط افتخاری ملی شود كه گستره‌اش فرا ملی است.
مدرس انجمن خوشنویسان تهران از تلاش‌های انجمن خوشنویسان ایران برای ثبت بین المللی مكتب میر خبر داد و افزود: با توجه به فراگیری و ظرفیت‌های موجود در مكتب میرعماد و خط نستعلیق در آینده، امیدواریم كه این میراث را در جهان معرفی كنیم.
وی گفت: میراث میرعماد از سوی جوانان با اقبال چشمگیری روبروست و انجمن خوشنویسان به عنوان تنها متولی و خاستگاه خط و خوشنویسی فضایی مهیا كرده است تا این هنر ناب كه ریشه در ادبیات و تاریخ ایران زمین دارد به نسل جوان منتقل شود تا در بستر خلوت نشینی این هنر مسیری برای خودشناسی در سرمشق های مفاخر وبزرگان فرهنگ و ادب این مرز و بوم برای خوشنویس مهیا شود.
استاد انجمن خوشنویسان ایران گفت: مكتب میرعماد متعلق به همه ادوار است و نمی توان آن را به یك دوره تاریخی خاص محدود كرد. این مكتب به واسطه تاثیر عمیقی كه پس از خود به جای گذاشت در تمامی دوره های تاریخی مسیر تكامل را طی كرد و امروز نیز شاهد آن هستیم كه در آثار استاد غلامحسین امیرخانی عصاره‌ای آمیخته از دورههای صفویه، قاجاریه، پهلوی و معاصر دیده می‌شود و باید به این استاد بزرگ افتخار كرد.
وی كه روح لطیف هنرمند را در اثرش جاودان می داند، معتقد است: خطوط حاصل از نرم افزارهای كامپیوتری، ابزاری كاربردیست كه نمی تواند داعیه هنر را داشته باشد و تنها برای انجام امور روزمره مورد استفاده قرار می گیرد درحالی كه خوشنویسی هنری است كه باعث تكامل روح و روان فرد می شود.
میرحسینی به جالی خالی نامه‌های دست‌نویس در ادارات اشاره كرد و افزود: جایگزین شدن مكاتبات سازمان‌ها و ادارات توسط سامانه‌های رایانه‌ای سبب شده است كه هر روز كمتر بنویسیم و همین امر تهدیدی برای فراموشی هنر خوش نوشتن است كه سابقه‌ای دیرین در فرهنگ ما ایرانیان دارد.
غلامرضا سپهری رئیس انجمن خوشنویسان تهران نیز در گفتگو با ایرنا افزود: میرعماد حسنی شناسنامه خوشنویسی ایران است و با توجه به خلق اصول و مقررات خط نستعلیق، نقشه راهی را برای آیندگان ترسیم كرد و تا به امروز خط نستعلیق در اصول در حال پیروی از مكتب میر است.
سپهری افزود: میرعماد حسنی به صورت علمی هندسه میان خطوط را تشریح كرد؛ آرایش كلمات و حروف در زیبایی شناسی از رابطه ای ریاضی پیروی می كند.
«اگر در نوشتن به اندازه كاهی از مقررات سرپیچی شود در پایان مشكل به (شكل) كوهی خود را عیان می كند»
رئیس انجمن خوشنویسان تهران افزود: در دوره قاجار به دلیل ورود چاپ سنگی، نستعلیق میرعماد با تغییرات جزئی همراه بود و به اصطلاح خطوط كمی چاق شدند ولی ستون‌های این مكتب آنچنان استوار بنا شده است كه در اساس و اصول قابل بازنگری نیست و همین ظرافت و دقت در كار میر مهمترین دلیل ماندگاری و جاودانگی این مكتب تا به امروز است.
سپهری ورود تكنولوژی در عرصه خوشنویسی را ناگزیر دانست و افزود: همانطور كه فرش ماشینی نتوانست جایگزین فرش دستبافت شود، اثر خوشنویس هم با هیچ نرم افزاری قابل كپی نیست و شاید در نگاه اول صاف و تمیز بودن كلمات در نرم افزارها دلربا به نظر آید ولی زیبایی كار دست خوشنویس در تفاوت نوشتن دو الف كاری هنرمندانه است.
استاد یدالله كابلی خوانساری چهره ماندگار و پیشكسوت این هنر نیز در گفتگو با ایرنا گفت: میرعماد حسنی در سیر تكامل زیبایی شناسی خوشنویسی و جامعیت این هنر در سطح جهان بسیار موثر بوده است و تاثیرعمیقی بر گسترش نستعلیق داشته است.
وی افزود: مكتب میرعماد حسنی نتیجه تلاش های اساتید به نامی در گذشته بوده است و ذكاوت وی سبب شد آموخته‌ها و تجربه‌های شخصی خود را به صورت منسجم برای شاگردان خود به قوانین و قواعد خوشنویسی درآورد و چراغی به دست آیندگان در مسیر نستعیلق دهد.
كابلی خوانساری افزود: تمامی كسانی كه در مسیر نوشتن خط نستعلیق گام نهادند وام دار مكتب میر هستند و زیر سایه وی ادامه حیات دادند و بدون مكتب میر خط نستعلیق هویت و اساس خود را از دست می‌دهد.
وی از حسین و حسن میرخانی به عنوان اساتیدی كه پلی میان هنرمندان بزرگ و معاصر ایجاد كردند نام برد و گفت: تلاش‌های دو برادر بستر شكوفایی خوشنویسی معاصر شد تا امروز دیگران بتوانند پاسخگوی این میراث و رسالت بزرگ باشند.
میرعماد الحسنی قزوینی در شصت و سه سالگی در اصفهان دیده از جهان فرو بست و مزارش در همان شهر است.
وی مردی آزاده و بزرگمنش بود كه هنر را برای هنر دوست می‌داشت و برای رسیدن به حد والای هنر خود و دیگران را فراموش می‌كرد تا جایی كه می‌گویند مدت 3 سال سر خود را اصلاح نكرد.
پرونده ثبت مكتب نستعلیق میرعماد الحسنی در فهرست آثار معنوی ایران مورد تائید كارشناسان عالی و داوران دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی (میراث ناملموس) سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قرار گرفت و در تیرماه امسال به ثبت ملی رسید.
فراهنگ **9031** 9053
تاریخ انتشار: ۲۵ تیر ۱۳۹۷ - ۰۸:۱۸
تهران- ایرنا- تار و پود واژه‌ها از تراوش قلم میرعماد چنان به نظم، رنگ گرفته‌اند كه پس از گذشت چهار قرن سیر و تطور خط نستعلیق، همچنان مكتب استاد بر دفتر خوشنویسان سرمشق می‌شود.