قلعه ماركوه ؛ راوي هزار ساله رازهاي ماندگاري رامسر

به گزارش خبرنگار ايرنا ، از دير باز ميل و رغبت انسان براي فرار از پستي و قرار گرفتن در ارتفاع و از طرف ديگر حس قدرت و امنيتي كه نقاط مرتفع درذهنش ايجاد مي كرد ، آنان را به سمت ساخت دژها و قلعه ها در نقاط مرتفع سوق مي داد . اين ميل از گذشته تاكنون با انسان بوده ، اگر چه امروزه خود را در ساخت برج ها و آسمان خراش ها نشان مي دهد.
قلعه يا دژ شامل مجموعه اي از بناها با برج ها و باروهاي مستحكمي است كه در گذشته در مرتفع ترين نقطه اطراف شهر ساخته مي شد . يكي از مهم ترين دلايل ساخت اين قلعه ها در نقاط مرتفع علاوه بر تسلط كامل مدافعان بر مهاجمان ، شيب هاي تند تپه ها يا كوه ها بود كه امكان دسترسي دشمن به قلعه را دشوار مي كرد.
قلعه تاريخي ماركوه هم در ارتفاع 500 متري از سطح دريا و بر فراز كوهي با همين نام قرار دارد ، قلعه اي كه با وسعت ديد و چشم انداز 360 درجه اي ، گردشگران را به تماشاي پهنه وسيعي از دريا ، كوه و جلگه و جشنواره اي از رنگ ها در طبيعت دعوت مي كند.
شهرستان رامسر از نظر تاريخي علاوه بر مجموعه موزه اي و كاخ مرمر در دوران پهلوي ، ميراث هاي تاريخي ديگري هم دارد كه نمونه بارز آن قلعه ماركوه در 6 كيلومتري شرق شهر رامسر و سه كيلومتري ساحل دريا در شهركتالم است.
براي رسيدن به اين مكان تاريخي و صعود به قله ماركوه بايد از 320 پله اي كه در ضلع جنوبي آن و در روستاي ' طلارسر ' قرار گرفته، استفاده كرد. ارتفاع كم پله هاي مارپيچ بتني و عبور از ميان انبوه درختان با پوشش گياهي زيبا و بوته هاي شمشاد جنگلي و گل سنگ ها ، پله نوردي را لذت بخش مي كند.
پس از پيمودن اندكي از اين مسير ، علاوه بر نمايان شدن منظره چشم نواز دژ و باروي سنگي قلعه ، منظره شهر ، دريا و زمين هاي سبز شاليكاري كتالم و رامسر خستگي مسير را از تن به در و لذت پله نوردي را دلچسب تر مي كند.
* وجه تسميه نام اين قلعه
در مورد نام قلعه ماركوه ، نظرهاي گوناگوني وجود دارد ؛ عده اي وجود مار در اين كوه را علت نامگذاري آن مي دانند . البته با توجه به اين كه در گويش محلي استفاده از كلمه فارسي 'مار' رايج نبوده، احتمال درست بودن اين وجه تسميه بسيار كم است.
عده اي ديگر از محققان هم انتخاب نام قلعه ماركوه را مربوط به آيين مهرپرستي پيش از اسلام مي دانند و معتقدند كلمه مار در اينجا همان مادر به گويش محلي است و با توجه به اين كه بسياري از كلمات امروزي در گويش محلي ريشه در كلمات آيين مهرپرستي دارد، مي توان گفت كه در اينجا هم مار به معني مادر اشاره به مهر يا ميترا دارد. اين محققان نتيجه مي گيرند كه احتمالا اين كوه از جايگاه مقدسي هم در ميان مردمان آن دوران برخوردار بود.
** قدمت قلعه ماركوه
يك باستان شناس در خصوص قلعه ماركوه كتالم رامسر گفت : بر اساس آنچه كه در كاوش هاي بهار سال 82 از اين قلعه به دست آمد مانند ابزار يراق اسب ها ، پيكان ها ، نيزه ها و غيره ، اين قلعه كاملا كاربرد نظامي داشته است.
بابك ناصري كه يكي از اعضاي تيم كاوش در همان سال بود ، افزود : اين قلعه به عنوان يك دژ استراتژيك منطقه در دوره اسلامي و قرون سوم ، ششم و هفتم هجري قمري شناخته مي شد.
وي با بيان اينكه نظرات متفاوتي در مورد قدمت اين بنا وجود دارد ، توضيح داد : مصالح به كار رفته در اين بنا متشكل از سنگ هاي رودخانه اي ، آهك و ملات ساروج است كه برخي معتقد بودند اين سازه متعلق به دوره ساساني و قبل از اسلام است ، ولي با نمونه هاي آجري كه در اين كاوش ها به دست آمد و پس از بررسي متخصصين پژوهشكده باستانشناسي كشور ، قدمت اين بنا به دوران اسلامي بر مي گردد.
اين كارشناس باستانشناسي گفت : مساحت قلعه ماركوه حدود 600 متر مربع است . وضع داخلي قلعه ماركوه از لحاظ وسعت به نحوي است كه گنجايش صد سرباز را دارد و اين تعداد به راحتي مي توانستند در آن سكني گزينند.
ناصري افزود : از بالاي اين بنا براحتي مي توان از شمال تا دريا، از شرق تا تنكابن، از غرب تا رامسر و از جنوب نيز كوههاي البرز را تحت نظر داشت.
** قلعه ماركوه ، بام كتالم ساداتشهر
يكي از گردشگران قلعه ماركوه كه براي اولين بار از اين مكان تاريخي بازديد كرد در گفت و گو با خبرنگار ايرنا مسير پلكاني آن را جاذب و زيبا توصيف كرد و گفت : با توجه به زييايي مسير پلكاني ، فضاي داخلي و چشم انداز وسيع، اين قلعه براي همگان شناخته شده نيست و نياز به معرفي بيشتر به گردشگران دارد.
حسين مصطفي زاده افزود : حضور در اين قلعه تاريخي حس خوبي به آدم مي دهد ، ضمن اين كه ديدن اطراف و مناظر زبيا از بلنداي اين قلعه نشان مي دهد كه سازندگان آن بهترين مكان را از نظر استراتژيكي براي ساختش در نظر گرفتند كه نشان از توجه بالاي آنان به مقوله امنيت بوده است.
وي كه به همراه تعدادي از دوستان بومي خود براي بازديد از قلعه آمده بود ، افزود : با توجه به اين كه اكثر بازديد كنندگان اين قلعه را بوميان منطقه تشكيل مي دهند ، به نظر مي رسد كه تبليغات زياد براي معرفي اين اثر تاريخي در منطقه صورت نگرفته است.
مدير مجتمع موزه اي شهداي رامسر با اشاره به اهميت شناساندن جاذبه هاي گردشگري شهرستان به مسافران گفت : بر اساس امار 70 درصد مسافران داخلي كه براي بار اول وارد شهري مي شوند بي هدف هستند و براي هدايت آنان به مكان هاي تاريخي و گردشگري بايد علاوه بر نصب تابلوي راهنمايي گردشگري در ورودي و سطح شهر، دفترچه هاي معرفي جاذبه هاي تفريحي ، تاريخي و توريستي از طريق فروشگاه ها ، پايانه ها و ... در اختيار قرار گيرد.
وي افزود : اكثر مسافران و گردشگران تنها با ساحل دريا و برخي از امكان تفريحي، تاريخي و گردشگري خاص شهرستان آشنايي دارند و مكان هاي تاريخي ديگر همچون قلعه ماركوه براي آنان ناشناخته است.
** خوانا سازي و ثبت بقاياي معماري اولويت ميراث فرهنگي
رئيس اداره ميراث فرهني و گردشگري هم رامسرگفت : قلعه ماركوه در سادات شهر كتالم در اسفند ماه سال 1379 با شماره 3484 به عنوان يك اثر تاريخي در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.
حسين متاجي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود : مساحت قلعه ماركوه حدود 600 متر مربع است و برج و باروي اين قلعه با گذشت قرون متمادي هنوز برقرار است و تندي باد حوادث نتوانست آن را محو و نابود سازد.
وي در خصوص مشخصات اين قلعه هم توضيح داد : طول ضلع شرقي آن70/17 متر و قعر آن 30/2 متر و ارتفاعش 30/6 متر و طول ضلع غربي آن 9 متر تمام است. ضلع شمالي با سنگي كه در امتداد آن قرار دارد به دو قسمت تقسيم مي شود، قسمت غربي آن 80/14 متر و قسمت شرقي آن كه از سر سنگ جدا مي گردد 15متر است.
وي با اشاره به تخصيص اعتبارات استاني براي خوانا سازي و تثبيت بقاياي معماري اين قلعه گفت : از خرداد ماه امسال فعاليت اصلاح و ترميم در اين قلعه آغاز و ديوار ضلع جنوبي اين بنا مرمت شد و راه خاكي منتهي به آن نيز براي سهولت عبور و مرور و زيبايي بيشتر سنگ فرش شده است .
او ادامه داد : ميراث فرهنگي و گردشگري شهرستان رامسر براي حفاظت از ديوارها ، درختان درون قلعه را با مواد شيميايي مخصوص پوشانده است تا از رشد مجدد آنها جلوگيري كند ضمن اينكه محوطه تاريخي اين قلعه براي از بين رفتن افت و حشرات سم پاشي شده است.
رئيس اداره ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري رامسر گفت : براي دسترسي آسان مسافران و گردشگران به اين قلعه تاريخي در مسير پلكاني اين قلعه جاهاي مخصوصي براي استراحت طراحي و ساخته شده تا از تخريب ديواره ها جلوگيري شود.
متاجي همچنين گفت : بر اساس هماهنگي كه با شهرداري كتالم و ساداتشهر صورت گرفته قرار است در پيرامون اين قلعه فضاي رفاهي و تفريحي از سوي شهرداري ايجاد مي شود.
شهر كتالم و ساداتشهر با حدود20هزار نفر جمعيت از توابع شهرستان 70 هزار نفري رامسر قرار دارد.
شهرستان رامسر به علت برخورداري از جاذبه هاي طبيعي ، تاريخي و گردشگري منحصربفرد نظير جنگل ، دريا ، كوه ، جلگه و اماكن اقامتي مانند هتل قديم ، هتل جديد ، كاخ موزه و آب هاي گرم معدني از ديرباز به عنوان عروس شهرهاي ايران مطرح بوده و به همين خاطر سالانه پذيراي ميليون ها مسافر و گردشگراست.
1654/1602/