عمران خان؛ «پاكستانِ جدید» و سیاست خارجی

كمیسیون انتخابات پاكستان روز جمعه اعلام كرد كه حزب عمران خان با كسب 115 كرسی از مجموع 270 كرسی مجلس ملی، برنده اصلی این انتخابات است .
عمران خان با نام اصلی 'عمران احمد خان نیازی'، 65 ساله متولد چهاردهم مھرماه 1331 (پنجم اكتبر 1952) از شھر 'میانوالی' در ایالت پنجاب پاكستان است.
تیم ملی كریكت پاكستان در جام جھانی كریكت سال 1992 موفق به پیروزی شد و آن زمان، 'عمران خان' كاپیتان تیم ملی پاكستان بود از آن زمان تاكنون عمران خان به كاپیتان نیز مشھور است.
22 سال پیش بود كه عمران خان حزب سیاسی خود به نام تحریك انصاف (جنبش عدالت) را تاسیس كرد و آن زمان تنها، چند نفر وی را همراهی كردند.
عمران خان برای نخستین بار در انتخابات عمومی شركت كرد و توانست در اكتبر سال 2002 از شهر میانوالی، زادگاه خود به عنوان نماینده به مجلس ملی راه پیدا كند.
وی پس از آن در زمان پرویز مشرف حاكم نظامی پیشین پاكستان به ائتلاف حزبی نهضت دموكراتیك پیوست كه گفته می شد از سوی حاكمیت نظامی هدایتمی شود ، ولی عمران خان به این دلیل شدیدا مورد انتقاد گرفت و پس از آن وی از شركت در انتخابات در سال 2008 كه حزب مردم پیروز آن بود، خودداری كرد.

**وعده های عمران خان برای مردمش؛ تشكیل 'پاكستانِ جدید'
(Naya Pakistan) بدون معضل، بدون تروریسم، مرفه و عاری از هرگونه فساد بوده و تا به امروز نیز وی خطاب به مردم پاكستان گفته كه اگر آنان دنبال پاكستانِ جدید هستند باید به حزب تحریك انصاف رای بدهند.
هفته گذشته سوم مرداد ، انتخابات عمومی مجالس ملی و پارلمانی پاكستان برگزار شد و مردم این كشور طی 10 ساعت زمان اعلام شده برای اخذ رای، به پای صندوق های رای رفتند و حزب تحریك انصاف به رهبری عمران بیشترین كرسی های مجلس را از آن خود كرد .
پاكستانی ها كه از سالیان دراز با معضلات جدی مانند تروریسم، كمبود انرژی، چالش های اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و حتی ضعف در عملكرد دولت های پیشین برای پیشبرد سیاست خارجی، مواجه بوده اند اكنون همگی به دنبال حل واقعی این مشكلات بوده و می خواهند كه 'پاكستانِ جدید' عاری از این مسائل باشد.
براساس آمارهای نهادهای خصوصی، از حدود 106 میلیون واجد شرایط رای در پاكستان، میزان مشاركت مردم 55 درصد بوده است.

** رقابت سرسخت با احزاب سنتی
عمران خان تا پیش از برگزاری انتخابات 2018 همواره با احزاب سنتی پاكستان شامل حزب مسلم لیگ نواز و حزب مردم در رقابت بوده است.
دعواهای سیاسی و حقوقی وی علیه دولت های حاكم باعث جلب نظر مردم شده و بیشتر مردم در این كشور به وعده های عمران خان برای مبارزه بی امان علیه فساد و تبعیض در جامعه امید بستند.
پس از انتخابات عمومی سال 2013، عمران خان ، حزب مسلم لیگ نواز به رهبری نواز شریف را متهم به تقلب در انتخابات كرد و درست یك سال پس از این انتخابات در اسلام آباد به گردهمایی دست زد و اعلام كرد كه برای رسیدن به حق خود، دست به تظاهرات می زند.
بدین ترتیب عمران خان به همراه حزب عوامی تحریك (به رهبری طاهر القادری) از لاهور به سمت اسلام آباد تظاهرات كرده و چالش جدی را برای دولت وقت نواز شریف به وجود آورند.
عمران خان نزدیك به 120 روز در پایتخت پاكستان تحصن كرد و خواسته اصلی آن این بود كه دولت استعفا دهد با این حال حمله تروریستی به مدرسه پیشاور در اواخر سال 2014 باعث شد تا عمران خان به خاطر اوضاع امنیتی كشور و اعلام همبستگی برای غلبه بر مشكلات كشور، دست از تحصن بردارد.
البته چندماه پس از این تحولات، دیوان عالی پاكستان با بررسی مجدد پرونده انتخابات 2013 به سالم بودن آن رای داد.
پرونده رسوایی 'پاناما' نیز جبهه دیگر عمران خان علیه دولت وقت پاكستان (حزب مسلم لیگ - نواز - بود.
این سیاستمدار پاكستانی پویشی را به راه انداخت كه طی آن به مردم قول داد كه افرادی كه دارایی ها و سرمایه های این كشور را به چپاول برده اند، به دادگاه سپرده و آنان در آخر به زندان خواهند رفت.
پرونده پاناما علیه خانواده نواز شریف نیز نزدیك به دو سال پیگیری به سلب صلاحیت نواز شریف و متعاقب آن محكومیت آنان به حبس مختومه اعلام شد.

** نگاه پیشتاز انتخابات پاكستان به سیاست خارجی
عمران خان همواره پاكستانی ترسیم كرده است كه هرگز در امور كشورهای دیگر دخالت نداشته و باید در عرصه سیاست خارجی صیانت منافع ملی و امنیت كشور را حفظ كند.
حزب عمران خان زمانی كه عربستان سعودی پاكستان را برای پیوستن به جنگ یمن تحت فشار قرار داده بود، شدیدا به این موضوع اعتراض كرده و به دولت وقت اعلام كرد كه تنها، پارلمان حق تصمیم گیری در این خصوص را دارد البته متعاقب آن پارلمان پاكستان در سال آوریل 2015 قطعنامه ای صادر كرد كه از دولت كشور خواست كه در بحث یمن مواضع بیطرف اتخاذ كند.
عمران خان پس از آن مجدد اعلام كرد كه بررسی می كند كه آیا معامله پنهانی از سوی دولت صورت گرفته شده كه پاكستان در جنگ یمن مشاركت كرده است.
عمران خان در خصوص روابط پاكستان با آمریكا نیز نگاه متفاوتی نسبت به دیگر سیاستمدان دارد.
وی حتی در تحصن سال 2014 در اسلام آباد خطاب به سفیر وقت آمریكا علنا اعلام كرد كه دست از دخالت در امور داخلی پاكستان بردارد.
حملات پهپادهای جاسوسی آمریكا، موضوعی جنجال برانگیزی میان واشنگتن و اسلام آباد محسوب می شود كه به رغم محكومیت های مكرر از سوی دولت اسلام آباد، توقفی در آن انجام نمی شد اما عمران خان همواره این سیاست آمریكا را سرزنش كرده و دولت وقت پاكستان را نیز متهم به همدستی با آمریكایی ها برای انجام این حملات كرده بود.
عمران خان حتی در اعتراض به حملات پهپادهای آمریكا، دست به تظاهرات زد و در سال 2012 به همراه هزاران نفر از حامیان خود به طرف وزیرستان شمالی (واقع در شمال غرب پاكستان، منطقه كه همواره مورد هدف حملات پهپادهای آمریكا قرار می گرفت) تظاهرات كرد.

** مواضع عمران خان در خصوص منطقه و ایران
پس از بالارفتن تنش های سیاسی میان ایران و عربستان در اوایل سال 2016، عمران خان اعلام كرد كه وی با سفیران ایران و عربستان در اسلام آباد دیدارمی كند و می خواهد كه دو كشور به تنش های خود پایان دهند.
متعاقب آن عمران خان در اسلام آباد با مهدی هنردوست سفیر جمهوری اسلامی ایران و سفیر عربستان دیدارهای جداگانه انجام داد.
حزب تحریك انصاف از حامیان اصلی تكمیل پروژه انتقال گاز ایران به پاكستان بوده و حتی در منشورهای سیاسی خود به ویژه در سال 2013 بر تكمیل هر چه سریعتر این طرح عظیم تاكید كرده است.
عمران خان همواره سیاست های جنگ طلبانه آمریكا در منطقه از جمله رویكرد منفی آن نسبت به ایران را مورد انتقاد قرار داده است.
پس از سفر سال گذشته دونالد ترامپ به ریاض و سخنرانی تبلیغاتی وی علیه ایران، عمران خان ضمن سرزنش سخنان ترامپ از نواز شریف نخست وزیر وقت پاكستان كه در كنفرانس به اصطلاح عربی-اسلامی-آمریكایی حضور داشت، گفت: نواز شریف باید علیه سخنان ترامپ موضع گیری می كرد زیرا این وظیفه نخست وزیر پاكستان است كه مواضع این كشور درخصوص مخالفت با انزوای ایران را برجسته كند.
«عمران خان» رهبر حزب تحریك انصاف پاكستان و برنده انتخابات سراسری مجلس ملی این كشور در اولین سخنرانی بعد از پیرویی خود اعلام كرد كه دولت آتی حزب وی خواهان تعمیق و گسترش روابط بهتر با كشورهای همسایه از جمله جمهوری اسلامی ایران است.

** جمع بندی
به نظر می رسد عمران خان و مسئولان حزب تحریك انصاف اراده قوی برای تاسیس پاكستانِ جدید دارند و امروز با پروزی قاطع در این انتخابات اه برای تشكیل دولت آتی برای آنان همواره شده باشد.
كسب بیشترین تعداد كرسی های مجلس ملی پاكستان از سوی حزب 'تحریك انصاف' نشان می دهد كه مردم به این حزب امیدوار بوده و می خواهند كه عمران خان و حزبش دولتی را تشكیل دهند كه به مسائل و معضلات طولانی مدت این كشور پایان دهند در غیر این صورت عمران خان نیز ممكن است در آینده دچار سرنوشت احزاب سیاسی سنتی این كشور شود.
آساق*274*6125**