«ماه عقربي» سنتي فراموش شده در هرمزگان

به گزارش ايرنا، اين سنت ها در طولاني مدت براساس رفع نيازهاي بشري كاركرد داشته اما امروزه با تغيير شيوه هاي عقلاني و جديد، ديگر كاركرد چنداني نداشته است و يكي از اين رسم هاي ديرين كه هنوز نيز بسياري از مردم هرمزگان بويژه در روستاها بر آن پاي بند هستند، آييني به نام «ماه عقربي» است كه عده از آن به نام «ماه به خيري» يا « ماه به روزي» ياد مي كنند.
يكي از باورهايي كه در گذشته در زمان ماه گرفتگي يا خسوف در بعضي از روستاهاي هرمزگان انجام مي شد، ساخت دارويي به نام ماه عقربي بود.
در آن زمان ها، زنان و دختران قبل از ماه گرفتگي، داروهاي محلي و گياهان دارويي كه تعداد آن بعضا به 40 مورد مي رسيد، آماده مي كردند و در زمان آغاز گرفتگي ماه تا پايان آن، اين داروها را با هاون هاي چوبي مي كوبيدند و در پايان با الك (آردگيز) صاف مي كردند.
زنان محلي هسته ميوه انبه، هسته جم پوست كَنده، بعضي از گياهان بومي مثل مور خوش، آويشن، كلپوره، درمنه، آزموده، راز، زيره، مور خوش و مور تلخ كه بيشتر در آن كاربرد داشت را با هم تركيب مي كردند و چون اين دارو بسيار تلخ بوده مقداري نيز نبات كوبيده شده براي شيرين كردن اين دوا به آن اضافه مي كردند و دارويي به اسم ماه عقربي ساخته مي شد.
اين باور وجود داشت كه با خوردن اين دارو در اين زمان (زمان ماه گرفتگي) بسياري از بيماري ها را دور مي كند و شخص به بيماري دچار نمي شود و يا اين كه اين داروها را چندين سال در جاي مناسب نگهداري مي كردند تا در زمان بيماري از آن استفاده كنند.
كاربرد اين داروي شفابخش بيشتر در بيمارهاي مانند دل درد، دل پيچه، شكم درد و اسهال بود.
هنوز نيز در بسياري از روستاها و جزيره هاي هرمزگان از جمله شميل تخت بندرعباس، رودان و جزيره هرمز زنان و دختران به اين سنت پاي بند هستند.

**درصدد ثبت سنت «ماه به خيري» در آثار ملي هستيم
معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري هرمزگان نيز در اين باره گفت: «ماه عقربي» يا «ماه به خيري» از سنت ها و فرهنگ هاي قديمي به جا مانده از نياكان ماست كه درصدد ثبت اين سنت در آثار ملي هستيم.
عباس نوروزي در گفت و گو با ايرنا افزود: در زمان ماه گرفتگي عده اي از زنان هرمزگاني بويژه روستانشينان مقداري از داروهاي گياهي هم چون مورخوش، مورتلخ، آويشن، كلپور، راز، زيره و غيره را در هاون هاي چوبي مي ريختند و مي كوبيدند كه اسم آن ماه به خيري و ماه عقربي بود.
وي بيان داشت: اين دارو در درمان بيماري هايي مانند دل درد و اسهال بسيار مفيد بود.
معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري هرمزگان يادآورشد: غير از كوبيدن دارو، مردم در آن زمان، هنگام شروع ماه گرفتگي تا پايان آن، ظرف هاي مسي و فلزي را به همديگر مي كوبيدند تا بلاها و سختي ها آن ماه رفع شود و آن ماه به خير و خوشي و پُر روزي پايان يابد.
نوروزي گفت: بدنبال اين هستيم كه اين سنت شاخص و فراموش شده كه از داروهاي محلي به عمل مي آيد و عده اي مي خواهند به اين سنت ضربه بزنند را در فهرست آثار ملي به ثبت برسانيم.
وي خاطرنشان كرد: هنوز نيز زنان روستايي و اشخاص قديمي بر سنت ماه عقربي و ماه به خيري كه از سنت هاي فراموش شده در هرمزگان است، پاي بند هستند.
ماه گرفتگي يا خسوف هنگامي روي مي دهد كه كره ماه در حالت بدر و وضعيت مقابله قرار داشته و سايه زمين بر روي آن بيافتد يا به عباراتي ماه وارد مخروط سايه زمين شود و زمين بين ماه و خورشيد قرار گيرد.
مسلمانان هنگام ماه گرفتگي نماز آيات مي خوانند.
شامگاه جمعه و بامداد امروز شنبه آخرين ماه گرفتگي قرن 14 شمسي و طولاني ترين ماه گرفتگي قرن 21 ميليادي به صورت سراسري رخ داد و مردم بندرعباس نيز در ساحل سورو اين ماه گرفتگي را رصد كردند.
اين ماه گرفتگي از ساعت 21 و 44 دقيقه شامگاه جمعه آغاز شد و تا ساعت 3 و 58 دقيقه بامداد امروز شنبه به مدت 103 دقيقه ادامه يافت.
7195/7408