باشگاهی برای پرورش نسل كتابخوان

به گزارش ایرنا بیشتر ما از كودكی «یارمهربان» را به خاطر سپرده ایم اما انس با این دوست دیرینه را در قالب شعار در مضمون همان شعر جا گذاشته ایم و بهره چندانی از دنیای خیال انگیز و لذت بخش كتاب نبرده ایم.
حال گاه و بیگاه ایده های مختلفی برای گسترش فرهنگ مطالعه در جامعه به گوش می رسد كه یكی از آنها طرحی موسوم به «باشگاه كتابخوانی كودك و نوجوان» است؛ طرحی كه برگزاری آن به صورت رقابتی تحت عنوان 'جام' در سراسر كشور در دستور كار قرار دارد.
در مرحله نخست جام باشگاه های كتابخوانی كودك و نوجوان، مربیان، معلمان و مروجان كتابخوانی كه در این طرح «تسهیل گر» نامیده می شوند، برای تشكیل باشگاه های كتابخوانی با حضور در كارگاه هایی آموزش می بینند.
این تسهیل گران با شركت حداقل 12 كودك یا نوجوان یك باشگاه كتابخوانی در كتابخانه ها و مراكز كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان، مدارس، مساجد، مراكز بهزیستی، مجتمع های مسكونی، كانون های فرهنگی وهنری، سراهای محلات فرهنگسراها، پایگاه های مقاومت بسیج و دیگر مراكز تجمع كودكان و نوجوانان در شهرها و روستاها تشكیل می دهند.
مدرس كارگاه «باشگاه كتابخوانی» و داور نشان 'لاك پشت پرنده' در حوزه كتاب درباره ساز و كار این طرح گفت: باشگاه های كتابخوانی باید در سایت /bookpromotion.ir/ ثبت شود تا اعضای آن امكان بهره مندی از تخفیف كتاب را از طریق كتابفروشی های شهرستان پیدا كنند.
«شكوه حاجی نصرالله» با تاكید بر اینكه این باشگاه ها كتاب ها را بر اساس فهرست كتاب های برگزیده و مشمول تخفیف تهیه می كند، اضافه كرد: باشگاه ها كتابخانه های كوچك را تاسیس یا تقویت كرده و پس از مطالعه گروهی كتاب ها، درباره آنها گفت و گو می كنند.
وی ادامه داد: اعضای باشگاه در نهایت كتاب برتر را از نگاه خود انتخاب می كنند و سپس در نامه هایی به نویسندگان كتاب های برتر نظر خود را درباره آن كتاب ها می نویسند و آنها را در قالب فیلم های كوتاه موبایلی به دیگران معرفی می كنند.
داور نشان 'لاك پشت پرنده' ادامه داد: سپس كتاب های برگزیده باشگاه ها در مرحله شهرستانی با حضور نمایندگان آنان دوباره داوری شده و كتاب یا كتاب های برگزیده از نظر كودكان و نوجوانان شهر انتخاب می شود.
«حاجی نصرالله» افزود: داوران دبیرخانه نیز فیلم ها و نامه ها را انتخاب می كنند و در مراسم پایانی از برگزیدگان تقدیر به عمل می آید و جایزه بچه های شهر به نویسنده برگزیده اهدا می شود.
این محقق ادبیات حوزه كودك درباره اهمیت مطالعه در عرف جامعه، گفت: كتاب به عنوان كالای اساسی هنوز در سبد خانوارها قرار نگرفته و ضرورت وجود آن در جامعه نهادینه نشده است.
وی بیان كرد: این باشگاه ها برای درك ضرورت كتابخوانی در سطح جامعه، ایجاد محیطی برای ارائه نظرها توسط كودكان و پرورش نسل متفكر تلاش می كند.
وی با بیان اینكه در حال حاضر دنیای مجازی رقیب جدی كتاب های كاغذی برای نسل كم سن و سال است، اضافه كرد: برای تداوم تاثیرگذاری حضور كتاب در متن جامعه باید به روش های جذاب كتابخوانی روی بیاوریم.
«حاجی نصرالله» با تاكید بر اینكه روش های جذاب در حوزه كتابخوانی در جامعه مستندسازی نشده است، ادامه داد: یكی از مراحل كابردی جام باشگاه های كتابخوانی كودك و نوجوان، مستندسازی روش های مطالعه و معرفی كتاب های مناسب است.
وی با اشاره به اینكه كتابخوانان در سراسر كشور طرح های خلاقانه ای برای انس با كتاب اجرا می كنند، گفت: پخت غذا با تصاویر شخصیت های داستان ها و تزیین غذا به شكل كتاب در جشنواره های محلی، تبدیل كتاب به نمایش و استفاده از آیینه برای مطالعه قسمتی از كتاب كودكان از جمله این روش ها محسوب می شود.
وی با اشاره به اینكه این باشگاه ها با این تفكر كه استفاده از نصیحت مستقیم در نهادینه كردن مولفه های فرهنگی سازنده نیست، تاكید كرد: مطالعه كتاب های داستان به این دلیل كه مبتنی بر ارائه آموزه های غیرمستقیم است به تسهیل گران حوزه كتاب پیشنهاد می شود.
وی افزود: داستان خوانی فرصت زیستن در دنیای حكایت ها را برای كودكان فراهم كرده و موجب همذات پنداری آنان با شخصیت های قصه ها می شود.
داور نشان 'لاك پشت پرنده' اضافه كرد: داستان خوانی راه های خوب زیستن را به كتابخوانان آموزش داده و ذهن كودكان را به رابطه های علت معلولی عادت می دهد و ذهن آنان را نظام مند می كند.
«حاجی نصرالله» پیشنهاد كرد تا مادران از همان اوایل برای نوزادان خود كتاب بخوانند تا با سرعت بیشتر و مهارت بهتری به ادای كلمات و ابراز نظرهای خود بپردازند.
پژوهشگر ادبیات كودك و نوجوان نیز با اشاره به اینكه نگاه دوقطبی بین لذت و آموزش در جامعه وجود دارد، گفت: لذت آموزش باید به كودكان و نوجوانان هدیه شود و در نتیجه تجربه این لذت، تحول مطلوبی در زمینه ترویج فرهنگ مطالعه در جامعه به وجود بیاید.
«فرزانه آقاپور» با اشاره به اینكه لذت بردن یك فرآیند اكتسابی است و شیوه های آموختن لذت بخش باید به كودكان آموزش داده شود، افزود: این باشگاه ها در تلاش برای شكل دادن ذهنیت كودكان نیست بلكه اعضای باشگاه ها در سایه گفت و گو برپایه مطالعه با حس كردن لذت مطالعه، عادت های رفتاری سازنده ای را تجربه می كنند.
وی اضافه كرد: همذات پنداری كودكان و نوجوانان با قهرمان های داستان ها روحیه همدلی را در باشگاه ها و به دنبال آن در خانواده ها افزایش می دهد.
معاون فرهنگی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی نیز گفت: هدف از ایجاد باشگاه های كتابخوانی ترویج فرهنگ مطالعه و گسترش آن از طریق تسهیل گران در سمن ها، كتابخانه ها و نهادهای مختلف است تا بدین ترتیب فرهنگ كتابخوانی را در بین كودكان و نوجوان تسری دهند.
«رسول بابازاده» با تاكید بر اینكه این طرح مردمی است، افزود: مشاركت اجتماعی و فرهنگی اقشار مختلف مردمی، طرح باشگاه كتابخوانی كودك و نوجوان را به پیش می راند.
وی با اشاره به اینكه نهادینه كردن فرهنگ كتابخوانی در سنین پایین از نیازهای اساسی جامعه است، اضافه كرد: اگر در سنین كودكی فرصت ایجاد فرهنگ كتابخوانی از دست برود، در سنین بعدی باید با انرژی بیشتری این جنبه جبران شود.
وی ادامه داد: نحوه مواجهه و تعامل با كتاب باید در دوران كودكی به فرد آموزش داده شود و كتاب به عنوان مخزن تفكر آدمی مورد غفلت قرار نگیرد.
«بابازاده» بیان كرد: این باشگاه كتاب را به متن زندگی وارد می كند تا خیزشی در زمینه كتابخوانی توسط فعالان فرهنگی حاصل شود.
به گزارش ایرنا جام باشگاه های كتابخوانی كودك و نوجوان برای اولین بار در نیمه دوم سال 1395 در 15 شهر با همكاری معاونت امور فرهنگی، كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان و دستگاه ها و نهادهای عمومی و اجرایی و غیردولتی شهرهای مختلف ایران و گروه های برگزیده ترویج كتابخوانی برگزار شد.
كارگاه آموزشی جام باشگاه های كتابخوانی كودك و نوجوان نیز طی روزهای اخیر در 2 روز و به مدت 16 ساعت در برخی از استانها از جمله آذربایجان غربی شروع شده است تا فصل نوینی در ترویج فرهنگ كتابخوانی رقم بخورد.
مخاطبان این كارگاه ها، تسهیلگران یا همان مربیان، معلمان، كتابداران و تمام دست اندركاران ترویج كتابخوانی از شهرستان های مختلف هستند كه در نهادهای مختلف دولتی، غیردولتی و عمومی فعالیت می كنند و برای مشاركت در این جام اعلام آمادگی كرده اند.
تسهیل گران حوزه كتاب پس از آشنایی كامل با سازوكار راه اندازی باشگاه های كتابخوانی، بانی ایجاد این محافل در سطح جامعه می شوند.
به عقیده برخی از كارشناسان جلب مشاركت های مردمی به ویژه در فعالیت های فرهنگی و اجتماعی نقش مهمی در تحقق برنامه ها و طرح ها دارد و در زمینه تشكیل گروه های 12 نفری باشگاه كتابخوانی كودك و نوجوان نیز ایجاد انگیزه و عضوگیری، مهمترین چالش پیش رو خواهد بود.
7129/3072
گزارش از: توحید محمودپور