مشكلاتی كه صنعت كاغذ را مچاله می كند

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، صنعت كاغذ كشور با وجود برنامه دولت برای حمایت از این بخش با تخصیص ارز یارانه ای، آنطور كه «ابوالفضل روغنی گلپایگانی» رئیس سندیكای كاغذ و مقوای ایران می گوید، چندان مناسب نیست و «عده ای فرصت طلب و رانت جو وارد بازار شده و عرصه را برای مصرف كنندگان كاغذ تنگ كرده اند».
قیمت كاغذ روزنامه در یك سال اخیر رشد بیش از 2 برابری را تجربه كرده است؛ موضوعی كه ظلمی در حق روزنامه نگاران و اهالی مطبوعات تلقی می شود؛ برخی افراد سودجو با فرصت پیش آمده ناشی از تغییر سیاست های ارزی، ارز دولتی برای واردات كاغذ گرفته اند اما خارج از مسیر، در بازار به دنبال توزیع كالاهای خود هستند.
از سوی دیگر، تولیدكنندگان انواع كاغذ نیز از گرانی و كمبود مواد اولیه شكایت دارند؛ گرانی هایی كه برخی از آنها از افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی سرچشمه می گیرد كه خود یا متاثر از نوسان های ارزی است و یا از افزایش قیمت مواد اولیه داخلی كه قیمت جهانی دارند، ناشی می شود.
رئیس سندیكای كاغذ و مقوای ایران معتقد است: «روش توزیع ارز از ابتدا اشتباه بود و همین موضوع فرصت را در اختیار عده ای سودجو قرار داد».
روغنی گلپایگانی در گفت و گو با ایرنا تاكید كرد: نیاز بود تا در روشی هدفمند و تعریف شده و با همكاری سندیكای تولیدكنندگان كاغذ و مقوا یا مجامع تخصصی مربوطه، اهلیت متقاضیان ارز تایید می شد اما امروز می بینیم كه مسیر اشتباه طی شده است.
به گفته فعال بازار كاغذ، «دلار 3800 تومانی و 4200 تومانی بدون نظارت مناسب در اختیار عده ای فرصت طلب قرار گرفت و درصد ناچیزی از آن سهم فعالان واقعی صنعت و بازار كاغذ شد».
به بهانه برپایی نخستین نمایشگاه تخصصی بین المللی كاغذ، مقوا و فرآورده های سلولزی كه از دهم تا سیزدهم مرداد در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران برپا بود، پای درد و دل فعالان این صنعت نشستیم.

* دشواری ثبت سفارش و تاخیر در ورود مواد اولیه
یك تولیدكننده مواد اولیه صنعت كاغذ به ایرنا گفت كه بالا رفتن نرخ ارز در ماه های گذشته منجر به تعطیلی خط رنگ واحد تولیدی وی شده است.
«امیر هادی اقوام بكائی» كه تولیدكننده رنگ، نشاسته اكسید و «تارابان» (نوعی رزین) به عنوان مواداولیه تولید كاغذ است، افزود: تاكنون سه بار برای دریافت 200 هزار دلار ارز ثبت سفارش انجام دادم دادم اما تاكنون هیچ مبلغی دریافت نشده است.
وی یادآور شد: پیش از این برخی مواد شیمیایی را برای اكسید كردن نشاسته از اروپا وارد می كردیم، اما تحولات ارزی سبب شد تا برای تامین مواد اولیه به بازار چین روی بیاوریم.
به گفته این فعال تولیدی، مواد اولیه داخلی و خارجی مورد استفاده در ماه های گذشته بطور متوسط رشد 50 درصدی را تجربه كرده اما بهای محصول تولیدی این شركت تنها 20 درصد رشد یافته است؛ بنابراین تولیدكنندگان در تلاشند برنامه های خود را مطابق نیاز روز و تقاضای بازار به پیش ببرند.
اقوام بكائی گفت كه این شركت تا یك سال پیش، فقط واردكننده مواد اولیه از سایر كشورها بود، اما پس از آن تصمیم به تولید گرفت و در صورت ثبات قیمت ها و بازگشت آرامش به بازار، توسعه شركت و راه اندازی خط تولید ماده اولیه مورد نیاز تولید دستمال كاغذی (Wet Strength) و نیز تولید نوعی ماده شیمیایی برای مقاوم سازی كاغذ (CMC) در دستور كار است.
این تولیدكننده گفت: پیش از این، ثبت سفارش به راحتی و بدون انتقال ارز انجام می شد كه هرچند دشواری هایی به همراه داشت، اما دستكم جنس به موقع به خط تولید می رسید، اما در شرایط فعلی باید درخواست تخصیص ارز داشته باشیم؛ با رویه كنونی هرگاه ارز تامین شود، می تواند واردات انجام داد در غیر این صورت تولید دچار وقفه می شود.
وی خواستار آن شد تا سیاست های جدید ارزی هرچه زودتر از سوی مسئولان تعیین تكلیف شود، تا تولیدكنندگان هم تكلیف خود را بدانند.

* نوسان هر روزه قیمت مواد اولیه
«مسعود رئوفی» تولیدكننده كاغذ پلاست نیز به ایرنا گفت: ماده اولیه «پلی پروپیلن» مورد استفاده در تولید این كاغذ، گرچه به فراوانی در كشور وجود دارد اما بهای آن تابع نرخ جهانی آن بوده و بر این اساس افزایش نرخ ارز بر قیمت آن افزوده است.
وی یادآور شد: اكنون قیمت این ماده اولیه با رشد بیش از 2 برابر، از 5 هزار تومان در هر كیلو به 12 هزار تومان افزایش یافته در حالی كه قیمت هر كیلو محصول نهایی 8 هزار تومان است.
رئوفی با اعلام اینكه نوسان های ارزی اخیر، خط تولید این شركت را متوقف كرده است، اظهار داشت: مشكل اصلی فعلی این شركت، نوسان هر روز قیمت مواد اولیه است.
این تولیدكننده كاغذ بیان داشت: پلاست نسل جدید كاغذ با خواص پلاستیك است كه كاملا ضد آب بوده و در مقابل پاره شدن و پوسیدگی مقاوم است و قابلیت چاپ در چهار رنگ را دارد.
وی ادامه داد: این كاغذ جایگزین مناسبی برای كاغذ و مقوا در صنایع بسته بندی، برچسب، تبلیغات، نقشه های راهنما به شمار می رود و قابلیت لمینیت با سایر محصولات را داشته و نوشتن روی آنها مانند كاغذ معمولی امكان پذیر است.
رئوفی یادآور شد كه این شركت از سال 82 واردكننده كاغذ پلاست از تایوان بود اما با دسترسی به فرمول آن با تلاش محققان داخلی، از سال 90 وارد عرصه تولید شد.

* مشكلات پیش روی صنعت كاغذ و مقوا
روغنی گلپایگانی عضو اتاق بازرگانی ایران در خصوص آثار تحریم ها می گوید: محدود شدن مبادلات مالی با سایر كشورها یكی از مشكلات اصلی صنعت كاغذ به شمار می رود كه در سایه تحریم ها بوجود آمده است.
رئیس سندیكای تولیدكنندگان كاغذ و مقوا اظهار داشت: اگر خرید و فروش كاغذ به صورت شفاف انجام می شد، دیگر شاهد سوءاستفاده از ارز دولتی برای واردات آن نبودیم.
دولت از شامگاه بیستم فروردین كه سیاست جدید ارزی را در پیش گرفت، واردات كاغذ را مشمول تخصیص یارانه ارزی كرد تا با نرخ 3800 تومان به این بخش اختصاص یابد با این حال انتشار ارز تخصیصی به واردات كاغذ از سوی بانك مركزی واكنش فعالان این صنعت را برانگیخت زیرا معتقد بودند كه بسیاری از كسانی كه ارز دریافت كرده اند، در این صنعت شناخته شده نیستند یا اینكه برخی انحصار واردات را در دست گرفته اند.
روغنی گلبپایگانی در ادامه گفت: تاكنون 180 هزار تن در سال برای تولید كاغذ تحریر ظرفیت سازی شده و این ظرفیت برای تولید كاغذ روزنامه به سالیانه 40 هزار تن رسیده است اما به دلیل حمایت نشدن در سال های گذشته، برای فعالان این بخش مقرون به صرفه نبوده و تولیدی انجام نمی دهند.

* سامانه «شفافیت» در راه است
«رضا رحمانی» قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت و گو با ایرنا با اشاره به مشكلات این روزهای كاغذ روزنامه گفت: دولت با هدف حمایت از مقوله دانش و فرهنگ در كشور، ارز یارانه ای 3800 تومانی به واردات كاغذ می دهد و به عبارتی تنها كالای غیر اساسی است كه از این ارز استفاده می كند.
رحمانی خاطرنشان كرد: در صنعت كاغذ روزنامه با مشكلات قدیمی بودن فناوری ها و دستگاه ها و كمبود مواد اولیه مواجه هستیم اما با این حال پارسال 100 هزار تن كاغذ بسته بندی صادر شد و قرار است امسال به 2 برابر افزایش یابد.
وی درباره روش تخصیص ارز به واردكنندگان نیز گفت: دولت به این نتیجه رسیده كه متقاضیان ارز رسمی باید در معاونت های این وزارتخانه ارزیابی مجدد شوند؛ هرچند این موضوع زمانبر است، اما در نهایت به تنظیم بازار ارز می انجامد.
وی خاطرنشان كرد: در این زمینه مقرر شد درخواست افرادی كه پارسال نیز متقاضی ارز بودند با یك نوسان 20 درصدی پذیرفته شود، به این ترتیب نزدیك به 80 درصد درخواست ها در مدت كوتاهی به طریق سیستمی پاسخ داده شده و مدارك سایر افرادی كه به جمع متقاضیان اضافه شده اند، در سیستم ثبت می شود.
رحمانی بیان داشت: سازمان حمایت از مصرف كنندگان و تولیدكنندگان و سازمان تعزیرات حكومتی، با تشكیل تیم های عملیاتی به كنترل افرادی كه ارز دولتی دریافت كرده اند، می پردازند ضمن آنكه به دستور وزیر صنعت، ستاد مبارزه با احتكار شكل گرفته است.
این مقام مسئول همچنین از راه اندازی سامانه «شفافیت» در آینده نزدیك خبر داد كه در آن اسامی افرادی كه ارز رسمی گرفته اند به اطلاع عموم خواهد رسید.
به گزارش ایرنا، بسته جدید ارزی دولت در راه است؛ این بسته دیروز در جلسه هماهنگی اقتصادی سران قوا مورد بررسی قرار گرفت و قرار است امروز در هیات دولت به تصویب برسد و در نهایت رییس كل بانك مركزی روز دوشنبه و در آستانه عملیاتی شدن این سیاستها، جزئیات آن را به اطلاع مردم برساند.
جهت گیری عمده سیاست های جدید بر این اصل استوار است كه كالاهای اساسی و مورد نیاز عامه مردم با نرخ رسمی ارز كه بانك مركزی اعلام خواهد كرد، به مقدار مورد نیاز تامین می شود و دستگاه های اجرایی بر همه مراحل واردات تا توزیع این كالاها به طور دقیق نظارت خواهند داشت.
انتظار می رود این بسته ارزی جدید بتواند مشكلات را از پیش پای تولیدكنندگان از جمله صنعت كاغذ بردارد.
گزارش از محمد ملك دار
اقتصام*3065*2025