یمن از ششم فروردین سال 1394 مورد حمله نظامی كشورهای عضو ائتلاف عربی به رهبری عربستان قرار گرفت و با گذشت چندین سال از این اقدام، مناقشه در این كشور فقیر خاورمیانه به دلیل گسترش پهنای درگیرها به مناطق مختلف از سوی متجاوزان، سیری توقف ناپذیر یافته و مسیر صلح در این كشور را ناهموار كرده است.
ائتلاف عربی در حالی كه بخش های مختلفی را از یمن زیر چتر بمباران های خود داشت، از 23 خرداد سال جاری، دامنه حملات خود را متوجه شهری بندر الحدیده واقع در استان الحدیده در شرق این كشور و در نوار ساحلی دریای سرخ كرد.
استان الحدیده از زمان آغاز جنگ، در كنترل كمیته های انقلاب مردمی یمن وابسته به جنبش 'انصارالله' قرار داشته و به سبب برخورداری از موقعیت خاص سیاسی و اقتصادی نقش تعیین كننده ای نزد طرف های درگیر در تفوق و برتری نبرد میدانی دارد.
بندر الحدیده در 265 كیلومتری صنعا پایتخت یمن واقع است و تحلیلگران سیاسی، از این بندر به عنوان كلید تصرف پایتخت یاد می كنند و معتقدند پیروزی ائتلاف عربی در جنگ الحدیده و شكست نیروهای مقاومت یمنی، تكلیف نهایی نبرد در این كشور بحران زده را روشن خواهد كرد.
همچنین از نظر اقتصادی بندر الحدیده به خاطر برخورداری از نوار ساحلی 300 كیلومتری، پس از بندر عدن ، دومین نقطه پر اهمیت تجارت بین المللی این كشور محسوب می شود.
بندر الحدیده از زمان تشدید جنگ در یمن، محل ورود بیش از 70 درصد كمك های بین المللی و كالاهای اضطراری برای مردم جنگ زده این كشور بوده، اما ائتلاف عربی بدون توجه به این موضوع و فقط با انگیزه های سیاسی و با این ادعا كه جنبش انصارالله از طریق الحدیده سلاح وارد می كند، این بندر را مورد بزرگ ترین عملیات نظامی با عنوان 'پیروزی طلایی' از زمان آغاز جنگ در یمن قرار داده است.
** هشدار بابت حمله به بندر الحدیده
تصمیم ائتلاف عربی برای حمله نظامی به بندر الحدیده در حالی اتخاذ شد كه سازمان ملل متحد و جامعه جهانی نسبت به پیامدهای انسانی فاجعه بار این اقدام هشدار داده بودند.
'لیز گراندی' هماهنگ كننده امور بشردوستانه سازمان ملل برای یمن 18 خرداد ماه و چند روز قبل از آغاز حمله ائتلاف عربی به بندر الحدیده در بیانیه ای با اشاره به جمعیت 60 هزار نفری این شهر بندری تصریح كرد: حمله نظامی یا محاصره الحدیده بر زندگی صدها هزار غیرنظامی بی گناه تاثیر می گذارد.
در همین پیوند، 'آنتونی گوترش' دبیركل سازمان ملل چند روز پیش از آغاز حمله ائتلاف عربی به بندر الحدیده از مذاكرات فشرده برای ممانعت از این اقدام خبر داد و نسبت به یافتن راهی برای جلوگیری از جنگ ابراز امیدواری كرد.
وی روز دوشنبه 20 خرداد ماه پیش از حضور در نشست غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره یمن به خبرنگاران گفت، 'مارتین گریفیتس' نماینده دبیركل در امور یمن با امارات متحده عربی و عربستان سعودی در حال مذاكره و امیدوار است كه مانع درگیری نظامی شود.
دامنه نگرانی ها نسبت به بروز فاجعه انسانی پس از حمله نظامی به الحدیده، افزون بر سازمان ملل به نهادها بین المللی گسترش یافت.
'شورای مهاجران نروژ' 12 خرداد ماه در بیانیه ای به نمایندگی از ائتلاف گروه‌های امدادی، ضمن هشدار نسبت به هرگونه حمله نظامی به بندر الحدیده، اعلام كرد كه این اقدام منجر به بروز یك فاجعه انسانی عمیق در یمن خواهد شد.
گروه بین المللی بحران نیز در اطلاعیه ای، ضمن درخواست از آمریكا برای متوقف كردن ائتلاف سعودی برای اقدام نظامی در بندر الحدیده تصریح كرد كه در صورت حمله احتمالی به این بندر، جنگ در یمن وارد مرحله پیچیده‌تری خواهد شد و باعث گرسنگی و قحطی میلیون ها یمنی می شود.
در بیانیه شورای مهاجران نروژ همچنین از كشورهای غربی حامی ائتلاف سعودی خواسته شد تا ریاض را برای آغاز روند گفت وگو و توقف حمله به الحدیده تحت فشار بگذارند.
همچنین 'تیدروس ادهانوم' رییس سازمان بهداشت جهانی در بیانیه ای ضمن هشدار نسبت به تشدید درگیری ها در بندر الحدیده اعلام كرد: اقدام نظامی در این بندر بر زندگی، بهداشت و رفاه دو میلیون و 600 هزار یمنی ساكن این شهر و اطراف آن و در سطح وسیع تر مردم یمن عواقب خطرناكی در پی خواهد داشت.
با وجود این هشدارها، ائتلاف عربی سحرگاه 23 خرداد سال جاری حملات گسترده خود را به بندر الحدیده با بمباران فرودگاه این شهر آغاز كرد.
** ائتلاف عربی چه بر سر مردم الحدیده آورده است؟
بی توجهی ائتلاف عربی به نگرانی های جامعه جهانی و حمله نظامی به الحدیده، سخت ترین وضعیت را برای مردم این شهر رقم زده و نام آن در بیانیه ها و گزارش های در آمیخته با نگرانی سازمان ملل متحد و نهادهای بین المللی مرتب تكرار می شود.
دفتر هماهنگ كننده امور بشردوستانه سازمان ملل به تارگی با انتشار گزارشی، با ابراز نگرانی از وضعیت مردم در بندر الحدیده اعلام كرد: از ابتدای ماه ژوئن سال میلادی جاری بیش از 17 هزار و 350 خانوار شامل 121 هزار نفر مجبور به ترك خانه های خود شده اند.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر نیز در گزارشی نسبت به تاثیر مخرب جنگ در الحدیده بر غیرنظامیان هشدار داده و بر ضرورت تلاش طرف‌های درگیر برای كاهش آسیب غیرنظامیان در جریان حملات ائتلاف متجاوز عربی، اجازه فرار آنها به مكان امن، تسهیل كمك رسانی ها به غیرنظامیان در سراسر یمن و دسترسی نهادهای انسانی به آنها تاكید كرد.
'جان كانلیف' مدیر موسسه خیریه فرانسوی 'اقدام علیه گرسنگی' نیز هشدار داده كه پس از حمله ائتلاف عربی، جان صدها كودك یمنی در بندر الحدیده به خطر افتاده است.
وی در گزارش خود تصریح كرده، آنچه اكنون در حال وقوع است، می تواند نرخ مرگ و میر و شمار كودكان در معرض مرگ را افزایش دهد و مشكلات پیرامون تامین آب آشامیدنی و غذا را تشدید كند.
مسوول اطلاع رسانی دفتر منطقه ای صندوق حمایت از كودكان سازمان ملل (یونیسف) نیز در بیانیه ای خواستار توقف فوری حملات به تاسیسات آبی و زیرساخت‌های بندر الحدیده شد.
'لینا الكرد' همچنین تكرار حملات علیه شهر الحدیده را به شكل مستمر، مانعی برای ارسال كمك‌ها به این منطقه عنوان كرد.
به گفته وی، مسؤولان پزشكی و نهادهای امدادرسانی به صورت شبانه روزی برای جلوگیری از گسترش وبا در یمن تلاش می‌كند، با این حال وضعیت وخیم بهداشتی و چالش‌های استمرار درگیری‌ها مانع این تلاش‌ها می شود.
سازمان بین المللی مهاجرت نیز به تازگی اعلام كرد كه اوضاع غیرنظامیان الحدیده به علت حملات ائتلاف عربی به این استان وخیم‌تر و خسارت‌های سنگینی به بخش خدمات‌رسانی عمومی وارد كرده و مانع وصول كمك‌های انسانی شده است.
هماهنگ كننده امور بشردوستانه سازمان ملل متحد در یمن نیز با انتقاد از روند بمباران بندر الحدیده تصریح كرده، هدف قرار گرفتن تأسیسات آب یمن توسط ائتلاف عربی موجب شیوع بیماری وبا می‌شود.
به گفته لیز گراندی، بیماری وبا اكنون در بیشتر مناطق استان الحدیده وجود دارد و نابودی تأسیسات آب و مراكز بهداشت تمام تلاش‌های انسانی را تهدید می‌كند. گسترش وبا احتمالا تنها یك حمله هوایی دیگر لازم دارد.
وی تصریح كرد، 25 درصد از كودكان الحدیده از سوء تغذیه شدید رنج می برند و حمایت غذایی كه شركای فعال در عرصه بشردوستانه ارائه می كردند، تعطیل شده و به این ترتیب جان 100 هزار كودك در خطر خواهد بود.
یك گروه بین المللی امدادرسانی موسوم به 'كودكان را نجات دهید' نیز اعلام كرده است كه با تشدید حملات ائتلاف متجاوز سعودی به شهر بندری الحدیده، روزانه حدود سه هزار كودك یمنی از این شهر فرار می‌كنند.
در بیانیه این سازمان تصریح شده است: هر روز به طور متوسط حدود یكهزار و 238 نفر از بندر الحدیده یمن خارج می‌شوند و تلاش می‌كنند خود را به نقاط امن برسانند كه نیمی از آنها را كودكان تشكیل می‌دهند.
بر اساس اعلام این گروه امدادرسانی بین المللی، بسیاری از خانواده‌های یمنی برای نجات خود و كودكانشان و رسیدن به نقاط امن ناچار هستند از مناطقی عبور كنند كه جنگ و درگیری‌ها در آنها ادامه دارد.
صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (یو ان اف پی ای) - UNFPA - نیز نسبت به افزایش درگیری ها در استان الحدیده هشدار داده و اعلام كرد، جان 90 هزار زن باردار در این منطقه در معرض خطر قرار دارد.
در بیانیه مطبوعاتی این صندوق تصریح شده است، افزایش درگیری در استان الحدیده، جان زنان و دخترانی را تهدید می كند كه در سن باروری قرار دارند، بویژه زنان بارداری كه در ماه های آینده وضع حمل می كنند و تعداد آنان حدود 90 هزار تن برآورد می شود.
به رغم ابراز چنین نگرانی ها و هشدارهایی، ائتلاف عربی دست از اقدامات خود برنداشته و به حمله به مناطق مختلف بندر الحدیده اصرار می ورزد كه تازه ترین نمونه آن بمباران بیمارستان 'الثوره' و بازار ماهی فروشان 'المحوات' در بندر الحدیده بود كه در نتیجه این اقدام 52 شهروند یمنی كشته و بیش از یكصد نفر نیز زخمی شدند.
این اقدام ائتلاف عربی با محكومیت جهانی همراه شد و 'محمد علی الحوثی' رئیس كمیته عالی انقلابی یمن آن را از مصادیق جنایت جنگی و نقض آشكار قوانین بین المللی دانست.
** چرا جنگ در الحدیده متوقف نمی شود؟
افزایش درگیری ها در الحدیده و ایجاد شرایط ناگوار در این بندر، تلاش های بین المللی برای توقف جنگ در این شهر راهبردی را معطوف خود كرده اما شرط ارائه شده از سوی ائتلاف عربی و مخالفت انصارالله با این شرط، مانع از برقراری صلح در بندر الحدیده شده است.
ائتلاف عربی شرط توقف حمله به بندر الحدیده را خروج نیروهای انصارالله از این شهر اعلام كرده و از نماینده سازمان ملل متحد در امور یمن خواسته است تلاش های خود را در مذاكره با مقامات انصارالله بر این موضع متمركز كند.
در مقابل 'عبدالملك الحوثی' رهبر جنبش انصار الله یمن چنین خواسته ای را 'عجیب' و 'غیرمنطقی' دانسته و گفته است ، اینكه از یمنی‌ها خواسته شود تا الحدیده، یعنی شهر خود را ترك كنند و آن را به اماراتی بسپارند كه در حال حمله به ما می باشند، عجیب است. چنین درخواستی خلاف كنوانسیو‌ن‌های بین‌المللی است. این درخواست، مانند این است كه انگلیس از فرانسوی‌ها بخواهد پاریس یا یك شهر دیگر را ترك كرده و آن را به انگلیس بسپارند. چنین درخواستی منطقی نیست.
به هر روی آنچه امروز در بندر الحدیده می گذرد، نمایی كوچك از جنایت های بزرگی است كه ائتلاف عربی در بیش از یكهزار روز حمله به این آشكار كرده است.
جنگ در یمن از ابتدا تا كنون و بر اساس اعلام سازمان ملل متحد، افزون بر نابودی زیرساخت های این كشور، سبب مرگ و زخمی شدن بیش از 37 هزار یمنی و آوارگی هزاران نفر از مردم یمن شده است.
آتش بس فوری، ارسال كمك های انساندوستانه، آغاز گفت وگوهای سیاسی بین همه طرف های یمنی و تشكیل دولت فراگیر ملی كلیدهای طلایی برقراری صلح در یمن هستند اما باید منتظر ماند و دید ائتلاف عربی كه با حمله به یمن بزرگ ترین بحرانی انسانی سال های اخیر را رقم زده، چه نقشی را برای رهایی مردم یمن از مصیبتی كه برای آنها ایجاد كرده است ، ایفا می كند.
گزارش از: امید غیاثوند
خاورم ** 1071 *1436*
تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۳۹۷ - ۱۲:۵۲
تهران - ایرنا - تهاجم نظامی ائتلاف عربی با همراهی و حمایت كشورهای غربی طی بیش از سه و نیم سال گذشته به یمن، وضعیت اسفناكی را برای مردم این كشور و بویژه ساكنان شهر بندری 'الحدیده' رقم زده است.