سمن ها، نماد واگذاری امور جامعه به مردم

به گزارش ایرنا، سازمان های مردمی تشكلی برخاسته از جامعه و غیردولتی هستند كه به صورت خودجوش و بر اساس ضوابط كشور، در حوزه های تخصصی تشكیل می شوند و با ثبت ساختار سازمانی خود به فعالیت می پردازند.
در واقع سازمان های مردم نهاد پلی میان مردم و مسئولان هستند، در ایران اسلامی و در سال های اخیر با رشد رویكرد اجتماعی و توجه به حقوق شهروندی، تمركززدایی و كوچك شدن دولت به عنوان یك ضرورت شناخته می شود و فعالیت سازمان های مردم نهاد به عنوان تشكل هایی قانونی و با ساختار شناخته شده كاربرد ویژه پیدا كرده است.
انجام امور خیر كه ریشه در فرهنگ اسلامی و ایرانی دارد شاید اولین نمونه مشاركت مردم در امور جامعه است، توانمندی كه بخشی از اموال خود را صرف دایر بودن قنات می كرده یا مَلّاكی كه بخشی از محصول خود را صرف اطعام و تغذیه نیازمندان می كرده است.
در دوره هایی خیران برای اثرگذاری بیشتر، در كنار هم به یك امر خداپسندانه مشغول می شدند و اولین نمونه های مشاركت جمعی برای امور جامعه شاید همین اجتماعات كوچك بود.
دولت و بدنه اجرایی كشور اكنون با مشاهده عملكرد و توانایی تخصصی سازمان های مردم نهاد به برون سپاری بخشی از ماموریت های خود كه جنبه حاكمیتی ندارند علاقه نشان داده اند كه باعث رونق فعالیت سمن ها شده است.
مدیران دولتی و فعالان سازمان های مردم نهاد، با عنایت به اینكه اكنون سمن ها ساختارهای اجتماعی پذیرفته شده و قانونی هستند، نظام مند شدن و سازمان یافتن را مهمترین نیاز این بخش عنوان می كنند، نظارت بر چرخه مالی و امور تخصصی، آموزش مستمر، اعتماد به برون سپاری ماموریت های اجرایی، تخصصی شدن سمن ها و جلوگیری از هر گونه موازی كاری، دیگر نكات مورد تاكید كارشناسان حوزه سازمان های مردم نهاد در این گزارش است.
سمنان استان پیشرو كشور در فعالیت و ساماندهی سازمان های مردم نهاد است به طوری كه ساختاری صنفی برای یكپارچه و هماهنگ سازی مسایل سازمان های مردم نهاد در این استان در قالب انتخابات هیات مدیره خانه سازمان های مردم نهاد در مرداد 1395 در سمنان برگزار شد.
استان سمنان بیش از 400 سازمان مردم نهاد دارد كه 259 مورد آنها از استانداری و فرمانداری هشت شهرستان استان مجوز فعالیت دارند.
با رویكرد اجتماعی دولت تدبیر و امید، از ابتدای فعالیت این دولت از سال 1392 تاكنون تشكیل سمن ها در استان سمنان 99 درصد رشد داشته است، سمنان به لحاظ اجتماعی در فعالیت سازمان های مردم نهاد استان برخوردار محسوب می شود .

** سمن ها رقیب دولتی ها نیستند
دبیر خانه سازمان های مردم نهاد استان سمنان با اشاره به رویكرد جدی و پرشتاب دولت در برون سپاری ماموریت ها، گفت: در این بخش سازمان های مردم نهاد قابل اطمینان ترین مرجع برای واسپاری اموری هستند كه بر عهده نهادهای دولتی بوده است.
میثم قدس پور با تاكید بر اینكه در اجرای این روند مدیران دولتی نباید سمن ها را رقیب خود بدانند ، تاكید كرد: نمونه های موفق اجرای ماموریت ها از سوی سمن ها نشان می دهد ظرفیت و مسوولیت پذیری لازم در این نهادهای مردمی برای برعهده گرفتن مسایل جامعه وجود دارد.
وی با تاكید بر لزوم حمایت بیشتر از سازمان های مردم نهاد برای برعهده گیری امور ، خاطرنشان كرد: در این مسیر، سمن ها نیز باید ملاحظاتی را در نظر بگیرند تا از موازی كاری جلوگیری شود.
قدس پور با اشاره به مسایل و مشكلات فعالیت سمن ها، گفت: اصلی ترین مشكل سازمان های مردم نهاد به غیر از فعالان حوزه خیریه، مشكلات مالی است كه در بین سمن های حوزه فرهنگی و اجتماعی بیشتر به چشم می خورد.

** سمن ها چكیده جامعه
استاندار سمنان، سازمان های مردم نهاد را چكیده ای از جامعه با دغدغه های مشابه می داند و تاكید دارد كه خدمت به مردم و بازكردن گرهی از مشكلات جامعه رسالت اصلی این سازمان هاست.
سیدشهاب الدین چاوشی با تاكید بر اینكه كوچك شدن دولت امری اجتناب ناپذیر برای توسعه است، فعالیت سازمان های مردم نهاد را راهكاری مهم در این مسیر عنوان كرد.
وی اظهار داشت: زمانی برخی امور جامعه مانند راهسازی و طرح های كلان كه اجرای آن بر عهده خود جامعه بود، به دلیل نیاز به اعتبار و مدیریت جامع نگر، به گردن دولت افتاد، اكنون اما این امور باید به خود مردم بازگردد.
وی بیان كرد: باید با گسترش فرهنگ اعتماد ، امور اجرایی و ماموریت های دستگاه های اجرایی كه جنبه حاكمیتی ندارد به جامعه واگذار شود و سازمان های مردم نهاد نمادی از جامعه برای برعهده گیری این مساله است.
استاندار سمنان با بیان اینكه دولت نباید در كارهایی كه جامعه از پس آن برمی آید دخالت كند، خاطرنشان كرد: در دین و دموكراسی، مردم نقش محوری دارند و نظم بخشی به امور جامعه در هر دو دیدگاه بر عهده مردم است.

** نظارت با ساز وكاری از جنس خود
عضو هیات مدیره خانه سازمان های مردم نهاد استان سمنان و فعال انجمن حوزه میراث فرهنگی نیز با اشاره به پراكندگی سمن ها در ایجاد و فعالیت، گفت: مهمترین نیاز این تشكل ها سازماندهی از طریق ساختاری صنفی است.
مجید غایبی با بیان اینكه نیاز است برخی مسایل صنفی سازمان های مردم نهاد یكپارچه سازی شود، افزود: موازی كاری آفتی برای فعالیت سمن هاست كه انرژی آن ها را از بین می برد و نتیجه لازم نیز از فعالیت آنان حاصل نمی شود.
وی، جلوگیری از موازی كاری را مهمترین دستاورد ساماندهی صنفی سازمان های مردم نهاد عنوان و اضافه كرد: سمن ها هیات نظارتی از جنس خود نیاز دارند تا از تخلفات و یا انحراف از هدفگذاری تعیین شده، جلوگیری شود.
غایبی با بیان اینكه نظارت كلی از سوی استانداری یا فرمانداری كه مجوز فعالیت صادر می كنند انجام می شود اما نظارت بر فرآیندهای داخلی سمن ها كمتر وجود دارد، گفت: به ویژه در سمن های خیریه كه گردش مالی میلیاردی دارند نظارت باید دقیق و مستمر باشد.
وی اضافه كرد: به خاطر همین میزان گردش مالی، تعداد سمن های خیریه در سمنان از سال 1395 تاكنون 100 درصد افزایش یافته، پس این میزان فعالیت نیاز به نظارت دارد تا تاثیر بهتری در جامعه داشته باشد.
عضو هیات مدیره خانه سازمان های مردم نهاد استان سمنان اظهار داشت: مزیت اصلی این خانه، ساماندهی سازمان ها، شناسایی و ایجاد بانك اطلاعاتی اعضا، ایجاد قابلیت برای آموزش و هدایت تخصصی فعالیت هاست.

** بانك اطلاعاتی متمركز
دبیر خانه سازمان های مردم نهاد استان سمنان نیز درهمین ارتباط با اشاره به نیاز سمن ها به بانك اطلاعاتی جامع و یكپارچه، گفت: وجود این بانك اطلاعاتی امكان مدیریت مسایل كلان سازمان ها را میسر می كند.
میثم قدس پور خاطرنشان كرد: با شناخت دقیق از ظرفیت و حوزه كاری سمن ها، می توان با اتكا به این بانك اطلاعاتی جامع، توزیع وظایف، ارایه دوره های آموزشی و جلوگیری از موازی كاری را بیش از پیش در دستور كار قرار داد.
وی بر اعتمادسازی بین بدنه اجرایی دولت و سازمان های مردم نهاد تاكید و اضافه كرد: این مساله در گام اول به اصلاح نگاه مدیران و در گام دوم به عملكرد سمن ها وابسته است و اعضای سمن ها باید با عملكرد مناسب خود مسیر این اعتمادسازی را هموار كنند.
دبیر خانه سازمان های مردم نهاد استان سمنان با اشاره به پیشرو بودن سمن های این استان در كشور، خاستگاه بسیاری از مباحث و برنامه های كشوری مربوط به سازمان های مردم نهاد را استان سمنان دانست و گفت: گاهی پیش بردن اهداف بلندمدت نیاز به هم افزایی متقابل سازمان های مردم نهاد دارد.

** رشد سمن ها در دولت تدبیر و امید
مدیركل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان نیز با اشاره به آغاز فعالیت سازمان های مردم نهاد در دولت های هفتم و هشتم، گفت: در دولت های نهم و دهم كمتر به سمن ها توجه شد اما با رویكرد اجتماعی دولت تدبیر و امید، سمن ها جانی دوباره گرفتند.
امیر بینایی با اشاره به فعالیت 259 سازمان مردم نهاد دارای مجوز در استان سمنان، گفت: در ابتدای فعالیت دولت تدبیر و امید تعداد این سمن ها 130 تشكل بود كه نشان از رشد 99 درصدی دارد.
وی تاكید كرد: اكنون در استان سمنان بیش از 400 سازمان نهاد در حوزه های مخلف فعالیت دارند كه دولت و مجموعه مدیریتی استان را در انجام بهینه و مطلوب كارها یاری می كنند.
بینایی افزود: در سال 97 برای سازمان های مردم نهاد پنج محور فعالیت هدفگذاری شده كه تحقق شعار سال در حمایت از كالای ایرانی، نشاط آفرینی و افزایش امید، ترویج فرهنگ مهارت آموزی برای تحقق شعار هر سمنانی یك مهارت، كمك به كاهش آسیب های اجتماعی و توانمندسازی جوامع محلی از جمله این محورهاست.

** ضرورت تخصصی شدن سمن ها
قائم مقام یكی از سازمان های مردم نهاد حوزه فرهنگی و اجتماعی نیز با اشاره به نیاز به فعالیت تخصصی این سازمان ها، گفت: ورود تخصصی سازمان های مردم نهاد علاوه بر پیشبرد اهداف تعیین شده، اعتمادسازی به همراه دارد.
ابوالفضل رضاكاظمی بر هم افزایی متقابل سازمان های مردم نهاد تاكید و اضافه كرد: به همین منظور خانه سازمان های مردم نهاد در استان سمنان این سمن ها را در 6 گروه تعریف و دسته بندی كرده است.
وی اظهار داشت: سمن های استان سمنان در كمیته های خیریه و درمان، فرهنگی و اجتماعی، میراث فرهنگی، محیط زیست، خیریه عمران و آبادی و علمی و مهارتی فعالیت دارند.
وی آموزش را نیاز سمن های نوپا در حوزه های مختلف تخصصی عنوان و خاطرنشان كرد: تاكنون پژوهشی جدی درباره روند فعالیت سمن ها در كشور انجام نشده و این مساله به عنوان یك نیاز ضرورت دارد.

** سمنان پیشرو در ساماندهی سمن ها
مدیركل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان با اشاره به اینكه اولین خانه سازمان های مردم نهاد كشور در سال 1395 در سمنان ایجاد شد، گفت: اعضای هیات مدیره این خانه در انتخابات مرداد سال 95 انتخاب شدند.
امیر بینایی خاطرنشان كرد: دستورالعمل خانه سازمان های مردم نهاد اكنون در وزارت كشور در دست تدوین است و به زودی ابلاغ می شود.
وی، به فعالیت سمن ها در پنج كمیته تعیین شده در خانه سازمان های مردم نهاد استان سمنان اشاره و اضافه كرد: در قالب این كمیته ها، نیازهای جامعه در حوزه های مختلف شناسایی و برای رفع آن سمن های تخصصی تعیین راهبرد می شوند.
مدیركل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان، آموزش را نیاز اصلی سازمان های مردم نهاد برشمرد و تاكید كرد: تخصصی شدن سمن ها از طریق آموزش، به رفع نیازهای جامعه كمك می كند.
بینایی تاكید كرد: ارتباط مستمر و متقابل بین مدیران سمن ها و مدیران دولتی، به تحقق اهداف مشترك كمك می كند، پس نیاز است مدیران، سازمان های مردم نهاد را بپذیرند و در امور مشاركت دهند و سمن ها نیز عملكرد خود در بخش های مختلف را بهبود بخشند.
استان 702 هزار نفری سمنان، هشت شهرستان دارد و 23 درصد از جمعیت این استان را جوانان تشكیل می دهند.
6103