كشت گلخانه ای روشی برای سازگاری با خشكسالی

این در حالی است كه خشكسالی معضلی همه گیر شده، خراسان رضوی بحرانی ترین منابع آبی زیرزمینی كشور را دارد و ضرورت مدیریت مصرف آب و كاربرد روشهای صرفه جویی به یكی از الزامات بدل شده كه دولت نیز در این زمینه با تدبیر لازم توجهات ویژه را داشته است.
سیاستهای هوشمندانه در بخش كشاورزی كه از آن جمله می توان به شیوه های نوین كشت و دوری از روشهای سنتی و آب بر اشاره كرد می تواند در شرایط بحرانی موجود راهی برای شكوفایی بخش كشاورزی در اوج بحران خشكسالی و تنش آبی باشد.
خراسان رضوی با 250 واحد گلخانه و 365 هكتار سطح زیركشت محصولات گلخانه ای رتبه هفتم را در كشور دارد اما در این مسیر هنوز راه نرفته باقیست.
این استان با یك میلیون و 200 هزار هكتار كشتزار و 14.6 میلیون واحد دامی افزون بر 10 درصد تولیدات زراعی، باغی و دامی كشور را دارد. خراسان رضوی با تولید بیش از هفت میلیون تن انواع محصولات زراعی، باغی و دامی به ارزش ناخالص اقتصادی 95 هزار و 730 میلیارد و 423 میلیون ریال جایگاه تاثیرگذاری در اقتصاد ایران دارد.

* رشد سه برابری كشت گلخانه ای
رئیس سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به بحران آب، توسعه كشت گلخانه ای به دلیل تاثیر فراوانی كه در كاهش مصرف آب دارد در دستور كار است.
مجتبی مزروعی به توجه دولت نسبت به بخش كشاورزی طی سالهای اخیر اشاره و بیان كرد: تامین تسهیلات مناسب برای مكانیزاسیون مورد توجه دولت بوده است. اعتبارات خراسان رضوی در این بخش با 187 درصد رشد از 465 میلیارد ریال سال 1392 به 876 میلیارد ریال در سال 1396 رسیده است.
وی ادامه داد: سطح كشت گلخانه ای در خراسان رضوی از زمان آغاز فعالیت دولت تدبیر و امید تاكنون سه برابر شده است. سطح زیر كشت گلخانه در این استان سال 1392 معادل 118 هكتار بود كه هم اكنون به بیش از 365 هكتار افزایش یافته است.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی گفت: صیفی جات، سبزیجات و گلهای شاخه بریده 80 درصد سطح زیر كشت گلخانه ای را در این استان دارند و 20 درصد باقی مانده نیز سایر محصولات قابل كشت در گلخانه از جمله انواع میوه است. سالانه حدود 60 هزار تن محصولات گلخانه ای در خراسان رضوی تولید می شود.

* صرفه جویی جادویی آب
گفته می شود 60 درصد اضافه برداشت از مخازن آب زیرزمینی در خراسان رضوی مربوط به بخش كشاورزی است. بر این اساس شیوه هایی كه موجب صرفه جویی در مصرف آب می شود و توجیه اقتصادی نیز دارد مورد اقبال فراوان قرار می گیرند كه كشت گلخانه ای از جمله آنها است. با توجه به این مهم توسعه كشت گلخانه ای مورد توجه دولت طی بیش از پنج سال گذشته قرار گرفته است.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی در این خصوص گفت: این سازمان در چارچوب مدیریت مصرف آب و مقابله با بحران آب بطور جدی از كشاورزان در توسعه كشت گلخانه ای حمایت می كند زیرا در این نوع كشت حجم تولید به ازای مصرف هر واحد آب در مقایسه با فضای باز و كشت سنتی 10 برابر می شود.
وی افزود: صرفه جویی مصرف آب در كشت گلخانه ای جادویی است بطوری كه 10 درصد در مصرف آب در كشت گلخانه ای نسبت به كشت سنتی صرفه جویی می شود. تولید محصول خارج از فصل، مقاومت محصول و مصون بودن باغها از تنشهای محیطی از جمله گرما، سرما و تگرگ از دیگر مزیتهای كشت گلخانه ای هستند.
مزروعی ادامه داد: در كشت گلخانه ای علاوه بر صرفه جویی چشمگیر در مصرف آب و نیز افزایش تولید، از بسیاری خسارات ناشی از تنشهای محیطی از جمله سرمازدگی، تگرگ زدگی و گرمازدگی جلوگیری می شود و میزان خسارات به حد ممكن كمترین می رسد.

* گلخانه هیدروپونیك، یگ گام جلوتر
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: سابقه كشت گلخانه ای در این استان به 11 سال پیش باز می گردد و هم اینك خراسان رضوی در زمینه كشت گلخانه هیدروپونیك(صنعتی) رتبه نخست كشور را دارد.
هاشم نقیبی افزود: هم اكنون حدود 20 درصد سطح كشت گلخانه ای فعال در خراسان رضوی را گلخانه های صنعتی(هیدروپونك) تشكیل می دهند. با توجه به كاهش فراوان مصرف آب در كشت گلخانه ای، این نوع كشت در وضعیت موجود به مراتب سودآورتر و مناسبتر است.
وی ادامه داد: در كشت گلخانه ای كیفیت محصولات به مراتب مطلوبتر و سالمتر از دیگر شیوه های كشت به ویژه از نظر ارزش غذایی است و در بخش صادرات نیز تقاضای فراوان برای این نوع محصولات وجود دارد.

* حمایت كشت گلخانه ای
رئیس سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی گفت: توسعه كشت گلخانه ای در این استان در قالب برنامه های مختلف و بسته های حمایتی و تسهیلاتی مورد حمایت است. میزان برداشت سالانه آب از منابع زیرزمینی و چاههای خراسان رضوی حدود پنج میلیارد مترمكعب است كه با توسعه كشت گلخانه ای به میزان قابل توجهی كاهش می یابد.
وی افزود: با استفاده از كشت گلخانه ای رشد محصولات كشاورزی تا 60 برابر و میزان بهره وری آن نیز 30 برابر كشت سنتی افزایش می یابد. به این ترتیب توسعه كشت گلخانه ای روشی مطلوب و به شدت مورد توجه است كه حمایت دولت ازاین بخش نیز گویای این اهمیت و مطلوبیت می باشد.
مزروعی به جایگاه بخش كشاورزی خراسان رضوی در رشد و درآمدهای اقتصادی اشاره و بیان كرد: توسعه كشت گلخانه ای در شرایطی كه خشكسالی مشكلات و خسارتهای فراوانی را به همراه داشته در حقیقت راه نجاتی محسوب می شود كه در عین صرفه جویی آب، شكوفایی تولیدات كشاورزی را در پی دارد.

* افزایش 140 هكتاری
مدیر باغبانی سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: امسال با اجرای برنامه توسعه كشت گلخانه ای 140 هكتار به سطح زیر كشت گلخانه در این استان افزوده می شود. هم اكنون از مجموع 365 هكتار كشت گلخانه ای در خراسان رضوی وجود دارد كه 100 هكتار آن پارسال زیر كشت رفت.
وی افزود: حدود 60 هكتار از این گلخانه 'سایبانی' است. این شیوه كشت گلخانه ای موجب افزایش بهره وری آب و افزایش كیفیت محصول و نیز جلوگیری از برخی خسارات می شود.
نقیبی ادامه داد: گوجه فرنگی، خیار و گلهای شاخه بریده در كنار صیفی جات و سبزیجات حدود 80 درصد سطح زیر كشت گلخانه های خراسان رضوی را دارند. بقیه نیز سایر محصولات قابل كشت در گلخانه از جمله انواع میوه است. غیر از گلهای شاخه بریده تولیدی در گلخانه ها در مجموع سالانه 55 هزار تن برداشت محصول گلخانه ای در خراسان رضوی ثبت می شود.
وی گفت: هم اكنون حدود 30 هزار تن صیفی مانند خیار، گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان و سبزی از گلخانه های خراسان رضوی برداشت می شود. علاوه بر این 70 تن توت فرنگی، 750 تن انواع گیاهان دارویی و چندین تن محصولات باغی با همین روش كشت در استان برداشت می شود.
او اظهار كرد: همچنین سالانه حدود 18 میلیون گل شاخه بریده در خراسان رضوی تولید می شود كه تولید 99 درصد آن با كشت گلخانه ای و كیفیت عالی صورت می گیرد. هر هكتار گلخانه برای 10 نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم ایجاد اشتغال می كند.
7496/1858