پاكستان؛ نخست وزیرانی كه دوره خود را به پایان نرساندند

كشور پاكستان پس از تلاشهای خستگی ناپذیر مسلمانان شبه قاره هند به رهبری محمد علی جناح در 14 اگوست 1947 میلادی در صفحه جهانی ظاهر شد.
از آن زمان تاكنون تحولات سیاسی در این كشور با نشیب و فرازهای زیادی همراه بوده است به نحوی كه این كشور به دلیل اختلاف نظرهای شدید بین سیاستمداران و ژنرال های ارتش تا كنون شاهد سه كودتا نظامی بوده است به همین علت نزدیك به نیمی از عمر این كشور از سوی ژنرال های ارتش اداره شده و هیچ نخست وزیری نیز تاكنون نتوانسته است مدت 5 ساله خود را تكمیل كند.
حال پس از برگزاری انتخابات سراسری اخیر (25 ژوئیه) در پاكستان كه به پیروزی حزب جنبش عدالت ( تحریك انصاف ) انجامید عمران خان رئیس این حزب سیاسی پس از 22 سال فعالیت سیاسی در این كشور در 18 اگوست به عنوان 22 مین نخست وزیر پاكستان سوگند وفاداری یاد كرد.

** نگاهی گذرا به تاریخ نخست وزیران پاكستان از زمان استقلال این كشور
لیاقت علی خان به عنوان نخستین نخست وزیر از سوی محمدعلی جناح بانی و فرماندار كل كشور مستقل مسلمانان نشین پاكستان در سال1947 به این سمت منصوب شد. وی در 16 اكتبر 1951 در یك سوء قصد جان خود را از دست داد .
خواجه ناظم الدین به عنوان دومین نخست وزیر در 17 اكتبر 1951 زمان امور را به دست گرفت اما دولت وی از سوی ملك غلام محمود فرماندار كل پاكستان در 17 اوریل 1953 منحل شد .
پس از آن محمد علی بوگرا سیاستمدار گمنام بلافاصله به عنوان سومین نخست وزیر سوگندخدمت و وفاداری یاد كرد اما وی نیز پس از انجام چند اصلاحات در 12 اگوست 1955 از سوی فرماندار كل وقت پاكستان بركنار شد.
سپس چودری محمد علی از سوی ائتلاف سیاسی متشكل از عوامی لیگ، حزب جمهوری خواه و مسلم لیگ به عنوان چهارمین نخست وزیر دولت جدید تشكل داد اما این بار نیز وی با رای عدم اعتماد ائتلاف سیاسی همسو در 12 سپتامبر 1956 از سمت خود بركنار شد .
همایون شاهد سهروردی از حقوقدانان مشهور نیز پس از یكسال و یكماه زمامداری به دلیل اختلافات با احزاب ائتلافی در 17 اكتبر 1957 مجبور به استفعا از سمت نخست وزیری شد.
دولت 55 روزه ابراهیم اسماعیل چوندریگار به عنوان ششمین نخست وزیر پاكستان نیز مستعجل بود و وی نیز با رای عدم اطمینان احزاب ائتلافی عوامی لیگ و حزب جمهوری در مجلس ملی در 16 دسامبر 1957 از سمت خود بركنار شد.
پس از آن فیروز خان نون به عنوان هفتیمن نخست وزیر پاكستان زمام امور را به دست گرفت اما وی در 7 اكتبر 1958 درپی كودتای نظامی اسكندر میرزا از سمتش بركنار شد.
پس از وقفه 13 ساله حكومت مطلقه ژنرال اسكندر میرزا و پس از برگزاری انتخابات سراسری، نورالامین به عنوان هشتمین نخست وزیر سوگند وفاداری یاد كرد اما دولت وی نیز مستعجل بود و وی پس از گذشت تنها 13 روز از سمتش بركنار شد .
ذوالفقار علی بوتو موسس حزب مردم نیز چهاردهم اگوست 1973 به عنوان نهمین نخست وزیر زمام امور را به دست گرفت.
وی پس از كودتای نظامی ژنرال ضیاء الحق در 5 ژوئیه 1977 زندانی و سپس اعدام شد.
در طول حكومت نظامی ژنرال ضیاء الحق محمد خان جونیجو در 24 مارس 1985 میلادی و پس از برگزاری انتخابات سراسری به نخست وزیری رسید اما دولت وی در 29 می 1988 با حكم مستقیم ژنرال ضیاء الحق كه به سمت ریاست جمهوری رسیده بود سقوط كرد .
پس از مرگ ضیاء الحق در یك حادثه هوایی، حزب مردم به رهبری بی نظیر بوتو دختر ذوالفقار علی بوتو توانست پیروز انتخابات شود و در 2 دسامبر 1988 به سمت نخست وزیر برسد اما دولت وی در 6 اگوست 1990 با حكم غلام اسحاق خان رئیس جمهور منحل اعلام شد.
پس از آن 'محمد نوازشریف توانست زیر چتر ائتلاف سیاسی اتحاد جمهوری اسلامی در نخستین روز ماه نوامبر 1990 به عنوان دوازدهمین نخست وزیر سوگند وافاداری یاد كند اما این بار نیز غلام اسحاق خان رئیس جمهور پاكستان با استفاده از اختیارات ویژه خود دولت وی را در اوریل 1993 منحل اعلام كرد.
بی نظیر بوتو برای دومین بار در 19 اكتبر 1993 به سمت نخست وزیری رسید اما این باردیگر نیز فاروق لغاری رئیس جمهور پاكستان در 5 نوامبر 1996 با استفاده از اختیارات خود وی را از سمت خود بركنار كرد.
پس از آن نواز شریف نیز در 17 فوریه 1997 برای دومین بار به سمت نخست وزیری رسید اما وی در 12 اكتبر 1999 میلادی در یك كودتای نظامی بدون خونریزی از سوی ژنرال پرویز مشرف به اتهام توطئه علیه ارتش و كشور زندانی و سپس به كشور عربستان تبعید شد.
میرزا ظفرالله خان جمالی 23 اكتبر 2003 و پس از پیروزی حزب مسلم لیگ قائد اعظم در انتخابات سراسری در زمان حكومت مطلقه ژنرال پروزیر مشرف به عنوان پانزدهیمن نخست وزیر زمام امور را به دست گرفت اما وی نیز نتوانست مدت 5 ساله را تكمیل كند و در 26 ژوئن 2004 مجبور به استعفا شد.
پس از آن چودری شجاعت رئیس حزب مسلم لیگ قائد اعظم به مدت 50 روز عهده دار سمت نخست وزیر بود.
پس از آن شوكت عزیز در 28 اگوست 2004 به سمت 17 مین نخست وزیر پاكستان رسید.
شوكت عزیز پس از پایان پنج ساله حكومت مسلم لیگ قائد اعظم در 15 نوامبر و پس از 3 سال و 3 ماه حكومت از سمت خود به صورت قانونی كناره گیری كرد.
یوسف رضا گیلانی پس از پیروزی حزب مردم در انتخابات سراسری در 25 مارس 2008 میلادی به عنوان هجدهمین نخست وزیر سوگند خورد اما در 19 ژوئن 2012 با رد صلاحیت از سوی دیوان عالی به اتهام سوء استفاده از اختیارات از سمت خود بركنار شد.
پس از آن راجا پرویز اشرف دیگر عضو مطرح حزب مردم در 24 ماه مارس 2013 و تا پایان دوره پنج ساله حكومت حزب مردم و قبل از برگزاری انتخابات سراسری زمام امور را به دست گرفت.
'محمد نواز شریف' پس از اینكه مسلم لیگ نواز (حزبش) در انتخابات سراسری به پیروزی رسید در پنجم ژوئن 2013 برای سومین بار به عنوان بیستمین نخست وزیر پاكستان بار دیگر زمام امور را به دست گرفت اما در 28 ژوئیه 2017 به اتهام فساد گسترده مالی از سوی دیوان عالی از این سمت بركنار شد .
پس از آن شاهد خاقاق عباسی از نزدیكان نواز شریف از دهم مرداد ماه 1396 تا تكمیل دوره پنج ساله حكومت حزب مسلم لیگ نواز (سی و یكم ماه می 2018 ) به عنوان بیست و یكمین نخست وزیر زمان امور را به دست گرفت.
'ˈعمران احمد خان نیازیˈ رییس حزب تحریك انصاف پاكستان نیز كه با كسب اكثریت آرای نمایندگان مجلس ملی به عنوان بیست و دومین نخست وزیر پاكستان انتخاب شده است، بیست و هفتم امرداد با حضور در كاخ ریاست جمهوری سوگند خدمت یاد كرد.
آساق**6125**1663