برد جهانی ادبیات ایران در گرو جذب ناشران خارجی و وفاق ملی

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا جایزه آسترید لیندگرن یك جایزه ادبی است كه هرساله به عنوان یادبود آسترید لیندگرن نویسنده ادبیات كودك از سوی شورایی به همین نام از سال 2002 برگزار می شود.
ایران نیز چند سالی است كاندیداهای خود را از سوی چهار نهاد متولی این امر در دو حوزه نویسنده كودك و بحث ترویج كتابخوانی به این جایزه معرفی می كند.
امسال نیز پس از اعلام شورای جایزه، هوشنگ مرادی كرمانی از سوی كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان و موسسه پژوهشی ادبیات كودك، جمشید خانیان از سوی انجمن نویسندگان كودك و نوجوان و فرهاد حسن زاده از طرف شورای كتاب كودك به عنوان نویسندگان كاندیدای آستریدلیندگرن معرفی شدند.
همچنین در بحث ترویج كتابخوانی؛ كتابخانه های سیار روستایی از سوی كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان، علی اصغر سیدآبادی از سوی انجمن نویسندگان كودك و نوجوان و 'با من بخوان' از سوی موسسه پژوهشی ادبیات كودك كاندیدای مروج كتابخوانی معرفی شدند.
عصر روز یكشنبه این نامزدها به جز جمشید خانیان در اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و كتابخانه ملی ایران گردهم آمده و به زوایای نامزدی و مشكلات و راهكارهای جهانی شدن ادبیات كودك پرداختند.

**ترجمه آثار ادبیات ما باید توسط مترجم با زبان مادری باشد
هوشنگ مرادی كرمانی گفت: باید فرهنگمان را به زبان های دیگر انتقال دهیم، اما یكی از مشكلات عمده در این مسیر این است كه ترجمه های معمولی از آثار ما این برد را ندارند.
وی افزود: از سوی دیگر در فضای مجازی و غیره تاحد زیادی راجع به ایران جوسازی های منفی صورت گرفته كه نویسنده، كارگردان و شاعر و غیره ایرانی به عنوان بدبخت در دنیا شناخته و معرفی می شوند كه كارهایشان دیده نمی شود.
مرادی كرمانی گفت: زمانی می توانیم در عرصه های فرهنگی جهانی حضور داشته باشیم كه چیزی برای گفتن داشته باشیم و مختص خودمان بنویسیم.
وی با بیان اینكه هیچ امیدی در این نامزدی ها نیست، گفت: چون فقط و فقط ترجمه، نوشته خوب و تبلیع نیست باید همه اینها دست به دست هم دهند، زمانی می توانیم دیده شویم كه ناشر خارجی داشته باشیم و ترجمه های زبان مادری مترجم آن باشد.
مرادی كرمانی گفت: معرفی كاندید به این جایزه مسیر خیلی خوبی است كه بگوییم ما هستیم در این حیطه، حرف داریم و نویسنده هستیم ، اما متاسفانه ابزاری كه ما داریم خیلی عقب تر و ناشناخته تر از ابزار سینماست.
این نویسنده كودك و نوجوان افزود: بنابراین ترجمه درجه یك از آثار از سوی كسی كه زبان ترجمه زبان مادری اش باشد و دوم كمك و هماهنگی ناشران ما با ناشر خارجی برای پخش در معرفی كاندیدها و ادبیات ایران موثر است.
مرادی كرمانی افزود: برای دیده شدن، این ابزارها و حضور در مجامع بین المللی بسیار مهم است بویژه در شرایطی كه مسایل سیاسی جهانی ما هم این مساله را می پوشاند.
وی تاكید كرد: تا حد زیادی باید خودمان باشیم و جذاب و خوب بنویسیم.

**نگاه و وفاق ملی برای برد جهانی ادبیات كودك نیاز است
فرهاد حسن زاده نیز در این نشست گفت: ادبیات كودك به این مرحله رسیده كه از مرحله تولید چند اثر و داوری های داخلی گذشته و به داوری های جهانی می اندیشد.
وی با بیان اینكه امسال برای اولین بار است كه به این مساله پرداخته می شود، گفت: نویسنده ممكن است افق دیدش این جوایز باشد اما بخاطر جایزه نمی نویسد و این حیطه با رقابت های ورزشی تفاوت دارد اما در این جایزه ها برعكس رقابت های ورزشی تفاوت در این است كه این، جایزه است كه دنبال شخص می گردد.
حسن زاده با اشاره به اینكه نویسنده در دنیای خودش می نویسد، افزود: نیاز به یك نگاه و وفاق ملی داریم، نگاه ها به این سمت باشد كه كاندیدها چگونه و بهتر معرفی شوند چون كاندیدا برآیندی از ادبیات كودك سرزمینش است
و ادبیات كودك ایران هم یك پكیج و مجموعه است كه منتهی به این وضعیت می شود.
این فعال حوزه ادبیات كودك گفت:اگر تیراژكتاب ها خوب باشد، اگر نشر ما كیفی باشد و با ناشران خارجی ارتباط داشته باشد و رسانه ها و مجموعه های فعال در زمینه ادبیات كودك و نوجوان و غیره هم خوب كار كنند، ادبیات كودك خلاق و پویا و رو به رشد خواهدشد به گونه ای كه در ادبیات جهان می تواند سر بلند كند و ما ایرادمان در همین بخش هاست.
وی افزود: نهادهای دولتی باید ستادی تشكیل دهند و حتی روی نامزدهای آینده بویژه در مورد معرفی و حضور در مجامع بین المللی و انجام پژوهش روی آثار آنها كار كنند‌
این نویسنده كودك گفت: باید یك رزومه خوب و آبرومندانه ای از خود ارائه دهیم تا داوران خارجی كه هیچ شناختی از نویسندگان ما ندارند مجاب شوند و از سوی دیگر آثار ما باید ترجمه و فرستاده می شد كه از پس برخی نهادها بر نمی آید.
وی گفت: ادبیات كودك و نوجوان ما جوان و در آغاز راه است و باید راهی را برود تا به مقصد برسد.

**۱۸۰ باشگاه كتابخوانی با بیش از یك میلیون عضو فعال شده اند
سید علی اصغر سیدآبادی نیز در این نشست با اشاره به اثرات طرح های كتابخوانی از جمله راه اندازی باشگاه های كتابخوانی گفت: تحقیقات پراكنده و گزارش هایی كه از كتابخوانی در ایران وجود دارد نشان می دهد كه میزان كتابخوانی در كشور پایین است اما مساله مهم چرایی این امر و پاسخ به این چرایی است كه در این زمینه تحقیقات زیادی نداریم.
وی افزود: از نتایج تحقیقات و گزارشات و پژوهش هایی كه به طور پراكنده در این زمینه انجام شده می توان چنین استنباط كرد كه سه دسته عامل در پایین بودن میزان كتابخوانی ما موثر است.
سیدآبادی گفت: یكی از این دلایل عوامل جهانی مانند وجود رسانه های رقیب و زیادشدن سرگرمی هایی است كه در همه جای جهان در كتابخوانی تاثیر می گذارند و در ایران هم اثرات خود را دارند و تنها در ارتباط با مسائل ملی، كم و زیاد می شود یا شكل آن تغییر می كند.
مروج كتابخوانی و ایده پرداز باشگاه های كتابخوانی در كشور ادامه داد: دومین دلیل از دلایل پایین بودن كتابخوانی عوامل ملی است كه مهمترین آن تلقی نظام رسمی و مردم از آموزش و پرورش است، آموزش و پرورش ما یك آموزش تك بعدی است اما در دنیا به این شكل نیست.
وی در این باره افزود: سیاست های رسمی مربوط به كتاب هم می تواند تاثیرات منفی یا مثبت در این زمینه داشته باشد.
سیدآبادی افزود: دلیل بعدی هم عوامل منطقه ای است، آخرین پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان نشان می دهد كه متوسط مطالعه ما 12 دقیقه در روز است اما همین پیمایش نشان می دهد در برخی استان ها این میزان به 24 دقیقه و بیشتر و در برخی استان ها به پنج دقیقه و كمتر می رسد.
نامزد ایرانی جایزه آسترید لیندگرن گفت: بنابراین علاوه بر عوامل جهانی و ملی عوامل منطقه ای هم در كاهش سرانه مطالعه موثرند و این در واقع نشان می دهد ما لزوما با برنامه ای بدون انعطاف از بالا به پایین نمی توانیم مشكل كتابخوانی را حل كنیم؛ زیرا در منطقه ها و شهرهای مختلف عوامل كتاب نخواندن متعدد است بنابراین راه حل ها هم باید متفاوت باشد.
سیدآبادی با اشاره به پایه ریزی و اجرای طرح های «پایتخت كتاب»، «روستاهای دوستدار كتاب» و «باشگاه های كتاب» در راستای ترویج كتابخوانی افزود: در این رویدادها ظرف و ساختاری تشكیل و سعی شده است محتوای آن را خود برنامه ریزان محلی تعیین كنند و بر این اساس برنامه ها و طرح ها با توجه به نیازها و امكانات خود منطقه نوشته می شود.
به گفته وی اجرای طرح هایی همچون دوستدار و باشگاه كتاب بر اساس ایده منطقه، مسلما اثرگذارتر از برنامه هایی است كه از پایتخت ابلاغ می شود.
جایزه آسترید لیندگرن از جوایز معتبر بین‌المللی در رشته ادبیات كودك و نوجوان است، این جایزه پس از مرگ آسترید لیندگرن در سال 2002 هر سال به بهترین برنامه یا برترین افراد در رشته ادبیات كودك و نوجوان اهدا می‌شود و مبلغ آن پنج میلیون كرون سوئد است.
آسترید آنا امیلیا لیندگرن (Astrid Anna Emilia Lindgren) نویسنده سوئدی كتاب‌های كودكان و نوجوانان بود كه در سال 2002 در سن 90 سالگی درگذشت، تعداد زیادی از كتاب‌هایش به 85 زبان ترجمه و در بیش از 100 كشور جهان منتشر شده ‌است.
«پی‌پی جوراب ‌بلند» از جمله آثار شناخته شده این نویسنده است.
فراهنگ ** 3009 ** 1418