ایالت خودمختار مدارس غیردولتی

شاید این عقیده والدین خیلی بیراه هم نباشد زیرا چند وقت پیش در هنگامه ثبت نام مدارس خبرنگار ایرنا برای پیگیری مشكل یك دانش آموز كه برای طرح مساله به خبرگزاری مراجعه كرده بود با یكی از مدیران آموزش و پرورش تماس گرفت و آن مدیر وقتی متوجه شد مورد به مدارس غیردولتی مربوط می شود وعده حل مشكل را نداد و گفت: «آنها (غیردولتی ها) كه خودشان خودمختارند».
البته وقتی پای سخنرانی رسمی مسئولان آموزش و پرورش یا گفت و گو با خبرنگاران برای انتشار در رسانه ها در میان باشد خیلی محكم اعلام می كنند نظارت و كنترل بر مدارس غیردولتی اعمال می شود و این نظارت ها هم هر سال در حال افزایش است فقط معلوم نیست چرا در عین افزایش نظارت ها، گلایه های مردم نیز بیشتر می شود.
شاه بیت این مطلب را شاید عباس فرجی كارشناس مسائل آموزشی در مصاحبه با خبرنگار ایرنا به زبان آورد و گفت: در آموزش و پرورش پیش از آنكه به فكر مدارس دولتی باشند با دادن امتیاز به مدارس غیردولتی و حتی گاهی با كمك سازمان یافته به این مدارس درصدد هستند دانش آموزان این مدارس را تامین كنند تا بخشی از بار خود را روی دوش این مدارس بگذارند، بدون آنكه به سایر جوانب آن توجه كنند.
وی معتقد است: وقتی یكی از مدیران ارشد آموزش و پرورش در یك منطقه مدرسه غیردولتی داشته باشد علاوه بر رانتی كه از نفوذ خود در این حوزه استفاده می كند براحتی می تواند حساب های مالی خود را هم طوری تنظیم كند كه مشكلی برایش پیش نیاید چون می داند حفره های قانونی كجاست.

نحوه ثبت نام در مدارس غیردولتی و گزینش دانش آموزان، مبلغ شهریه، افزایش سالانه آن و قانون ‌گریزی در وجوه دریافتی از جمله انتقادهای مطرح علیه مدارس غیردولتی است و این اواخر مسائل اخلاقی از جمله تعرض به دانش آموزان را هم باید اضافه كرد؛ موضوعی كه امسال در مدرسه غیردولتی معین تهران واقع در غرب پایتخت جنجال آفرین شد.

** چرا آموزش غیردولتی
مروری بر مشكلات حوزه آموزشی كشور در چند دهه اخیر نشان می دهد به علت افزایش جمعیت در برهه هایی از زمان، تقاضا برای مدرسه، كلاس درس و معلم بشدت افزایش یافت و مسئولان به جای آنكه هم و غم خود را برای خدمات رسانی مطلوب در بخش آموزش دولتی بگذارند و مشكلاتش را برطرف كنند، مدام نشستند و گفتند بخش دولتی همین است و تنها راه، خصوصی سازی است.
نكته قابل تامل تر اینكه بیشتر كسانی كه همین حرف ها را می زدند و در بخش دولتی نیز مسئولیت داشتند یا معلمانی كه سركلاس های مدارس دولتی می رفتند خود زمینه ساز تشكیل مدارس غیردولتی شدند و نتیجه این شد كه همان افراد در مدارس غیردولتی منشا خدمات باكیفیت تر شده اند.
این اواخر وقتی مساله تعرض به دانش آموزان در مدرسه معین تهران مطرح شد نگاهها اندكی به این سمت چرخید كه امنیت خاطر و زندگی فرزندان و آینده سازان را نمی توان براحتی به دست هر فرد یا بخش خصوصی سپرد اما وقتی پای درد دل والدینی كه اصرار دارند فرزندانشان را به مدارس غیردولتی بسپارند می نشینیم پاسخ های قابل تاملی می دهند.
این افراد می گویند: آنقدر مشكلات مدارس دولتی زیاد است، از مسائل اخلاقی گرفته تا تنبیه دانش آموزان، مشكلات آموزشی و كیفیت تدریس كه خانواده ها ترجیح می دهند برای آینده فرزندانشان هرچقدر در بساط دارند بگذارند، حتی قرض بگیرند و هزینه های مدارس غیردولتی را تامین كنند.
البته اگر بخواهیم واقعیت را به طور كامل بیان كنیم صرفنظر از هزینه و شهریه مدارس غیردولتی، برخی از این مدارس توانسته اند نظم و ساختار مناسبی همراه با ارایه خدمات مطلوب در دستور كار قرار دهند و به همین علت والدین اصرار دارند حتی اگر شهریه به صورت غیرضابطه مند هم دریافت شود برای تامین آتیه فرزندشان در این مدارس ثبت نام كنند.

**قانون اساسی چه می گوید
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر برقراری عدالت اجتماعی از هر نوعی تاكید دارد و حق آموزش رایگان و همگانی را برای شهروندان به رسمیت می شناسد.
براساس اصل سی ام این قانون دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودكفایی كشور به‌ طور رایگان گسترش دهد.
همچنین بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر هركس حق دارد از آموزش و پرورش بهره مند شود، آموزش و پرورش لااقل تا حدودی كه مربوط به تعلیمات ابتدایی و اساسی است باید رایگان باشد. آموزش ابتدایی اجباری است. آموزش حرفه ای باید عمومیت پیداكند و آموزش عالی با شرایط تساوی كامل به روی همه باز باشد تا بنابه استعداد خود بتوانند از آن بهره مند شوند و همچنین تاكید شده كه پدر و مادر در انتخاب نوع آموزش و پرورش فرزندان خود نسبت به دیگران اولویت دارند.
ایران سال 1354 مفاد میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را مورد تصویب و پذیرش قرار داد كه در بند 2 ماده 13 آن به آموزش و پرورش رایگان و همگانی اشاره شده و كشورهای طرف این میثاق اذعان كرده اند برای استیفای این حق آموزش و پرورش ابتدایی باید اجباری باشد و رایگان در دسترس عموم قرار گیرد.

با گذر زمان و تغییر دیدگاه ها نسبت به روش های دسترسی به كسب دانش، رایگان بودن آموزش به فراموشی سپرده شد و سرانجام قانون تاسیس مدارس غیرانتفاعی در 21 ماده و 15 تبصره در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و پنجم خردادماه سال 1367 به تصویب رسید.
از این زمان سالانه شاهد رشد روزافزون تعداد مدارس غیردولتی هستیم و نكته قابل تامل تر اینكه طی چند دهه اخیر هرچقدر مدارس غیردولتی بار جمعیت دانش آموزی را از مدارس دولتی برداشته اند اما كیفیت ارایه خدمات در این مدارس دولتی بهبود پیدا نكرده است و كسی هم یقه هیچ كس دیگر را نمی گیرد كه چرا باوجود گرفتن حقوق از دولت و داشتن مسئولیت نباید این مشكل روزی حل شود.

**شهریه غیردولتی ها
شهریه مدارس غیردولتی در برخی مدارس بالاشهر تا 20 میلیون تومان و بیشتر هم می رسد كه توجیه این میزان شهریه البته امكانات و برنامه های ویژه و فوق برنامه اعلام می شود.
اكثر مدارس غیردولتی ضمن برگزاری آزمون ورودی، سنجش سطح علمی و توانایی دانش آموز و مصاحبه، دانش آموزان را خارج از محدوده هم ثبت نام می كنند و مشاهده شده كه دانش آموزی دارای شرایط در محدوده را نیز ثبت نام نمی كنند و خیلی راحت می گویند جا نداریم.
در بعضی از موارد تاسیس مدارس غیردولتی با كیفیت آموزشی نامناسب امری تجاری شده و موسسان با تبلیغات قابل توجه سعی در جذب دانش آموزان دارند.

**پای صحبت والدین
یكی از والدین درباره روند ثبت نام فرزند خود در پایه هشتم یك مدرسه غیردولتی پسرانه در منطقه 2 تهران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه شهریه این مدرسه پارسال هفت میلیون و 500 هزار تومان بود و امسال باید هشت میلیون و 800 هزار تومان بپردازیم افزود: هزینه شهریه سرویس این مدرسه نیز (در محدوده) یك میلیون و 800 هزار تومان جداگانه دریافت می شود.
وی درباره وضعیت مدرسه غیردولتی دیگر در منطقه پنج تهران كه فرزندش خواهان ثبت نام در آن مدرسه بود گفت: این مدرسه برای ثبت نام آزمون ورودی داشت كه دشوار بود و فرزندم قبول نشد؛ همچنین تحصیلات عالیه والدین نیز برای ثبت نام دانش آموزان در این مدرسه اهمیت خاصی داشت، هرچند دانش آموزان متمول امكان و امتیاز بیشتری برای ثبت نام در آن را داشتند.
این ولی دانش آموز شهریه این مدرسه غیردولتی را 18 میلیون تومان عنوان و بیان كرد: فضای این مدرسه غیردولتی به زعم خودشان مانند دانشگاه است كه كلاس های فوق برنامه و امكانات بسیاری از جمله سالن ورزشی مجزا و ... دارد؛ مدرسه در تابستان اجباری است و دانش آموزان باید دو هفته در مردادماه و دو هفته در شهریور در مدرسه حضور داشته باشند؛ از لحاظ انضباطی نیز شرایط تحصیل در این مدرسه سخت است و دانش آموزان حق دویدن در حیاط مدرسه را ندارند.
این ولی دانش آموز شرایط، كیفیت آموزشی، وضعیت تربیتی و اخلاقی مدرسه را از دلایل ثبت نام فرزند خود در مدرسه غیردولتی خواند و گفت: برای من آینده فرزندم مهم است و به دلیل ازدحام دانش آموز تنبیه بدنی نیز در مدرسه دولتی بسیار دیده می شود.

یكی دیگر از والدین درباره ثبت نام فرزند دختر خود در پایه هفتم به خبرنگار ایرنا گفت: فرزندم برای ثبت نام در این پایه علاوه بر آزمون تیزهوشان در آزمون ورودی سه مدرسه در مناطق سه، چهار و 6 شركت كرد كه شهریه این مدارس از هشت تا 17 میلیون تومان است و حتی مدرسه ای در منطقه سه برای پایه نهم 20 میلیون تومان دریافت می كند.
وی تصریح كرد: براساس آنچه مشاهده كرده ام روند ثبت نام در بعضی از مدارس به صورت توصیه ای و سفارشی است.
این شهروند با بیان اینكه بسیاری از مدارس غیردولتی به شكل امپراطوری و با قوانین خاص خود اداره می شوند افزود: این مدارس توجهی به بخشنامه های وزارت آموزش و پرورش ندارند،از لحاظ آموزشی ویژگی منحصر به فرد یا كلاس های فوق برنامه خاصی ندارند و حتی هوشمند نیستند اما شهریه ای بیشتر از شهریه مصوب می گیرند و دریافت چنین مبالغی برای آنها تجارت محسوب می شود.
این ولی دانش آموز اظهارداشت: بعضی از مدارس غیردولتی به جز سرفصل ها و دروس مصوب آموزش و پرورش، طرح ها و دروس مربوط به خود را تدریس می كنند و آزمون پایانی از این دروس گرفته می شود؛ همچنین این مدارس به دانش آموزان توصیه می كنند كه كتاب های كمك درسی كه توسط آنها تالیف شده را تهیه كنند و به نوعی این بخش هم برای آنها منبع درآمد است.
یكی دیگر از اولیا برای ثبت نام فرزند خود در پایه ششم مدرسه ای غیردولتی دخترانه در منطقه یك تهران با اشاره به برنامه درسی این مدرسه به خبرنگار ایرنا گفت: برخلاف قانون آموزش و پرورش و ممنوعیت تدریس زبان انگلیسی در ساعت های درسی و مصوب دوره ابتدایی، در این مدرسه غیردولتی زبان انگلیسی جزو برنامه درسی محسوب و در هفته 2 تا سه ساعت تدریس می شود.
این ولی دانش آموز افزود: در بسیاری از مدارس غیردولتی در سطح شمیرانات از دوره پیش دبستان دو زبان خارجی شامل انگلیسی- فرانسه، انگلیسی- اسپانیایی یا انگلیسی- ایتالیایی تدریس می شود و هیچ فردی هم به این موضوع اعتراضی ندارد؛ انگار قوانین این مدارس با مدارس دولتی متفاوت یا اینكه آنها هركدام متعلق به كشوری جداگانه هستند.
وی گفت: البته همین كارها خودش باعث جذب برخی دانش آموزان بویژه بچه پولدارها به این مدارس می شود.
این شهروند درباره شهریه این مدرسه غیردولتی دخترانه نیز گفت: شهریه با توجه به مناطق مختلف تهران و از لحاظ جغرافیایی متفاوت است، به عنوان مثال شهریه ثابت و مصوب این مدرسه غیردولتی برای پایه ششم 6 میلیون و 800 هزار تومان و برای همین پایه در منطقه 20 حدود چهار میلیون است؛ اگر شهریه براساس قیمت ملك تعیین شود دیگر نمی توان بر آن موسسه فرهنگی اطلاق كرد زیرا موسسه فرهنگی معاف از مالیات است و نباید بر مبنای قیمت زمین و اجاره برای آن قیمتی تعیین و در شهریه محاسبه كرد.
این ولی دانش آموز متقاضی ثبت نام در پایه ششم افزود: مدرسه غیردولتی علاوه بر شهریه ثابت، یك لیست از خدمات و امكانات ویژه ارئه می كند كه اولیا ملزم هستند آن را بپذیرند، در نهایت مبلغ كلی شهریه حدود 13 میلیون تومان و در بعضی از مدارس 15 میلیون تومان یا بیشتر می شود كه مردم ناچارند برای آینده فرزندشان بپردازند.
وی با اشاره به اینكه شهریه پرداختی در این مدرسه غیردولتی جدا از هزینه لباس فرم، كتاب درسی، لوازم التحریر، سرویس ایاب و ذهاب و كتاب زبان انگلیسی است افزود: درباره خدمات سرویس ایاب و ذهاب در تمام مناطق مشكلاتی وجود دارد و نظارتی بر آن نیست.
این شهروند گفت: مدارس برای سرویس دانش آموزان با پیمانكاران قرارداد می بندند و از آن سود می برند به عنوان مثال در مدرسه ای 50 خودرو برای به كار گرفته می شود، هر خودرو به چهار دانش آموز خدمت می دهد و از هر دانش آموز سه میلیون تومان می گیرند كه كل مبلغ دریافتی 600 میلیون تومان می شود و مدرسه پنج یا 10درصد از این مبلغ سود می برد؛ این یعنی مدارس به نوعی از تمام راه های ممكن درآمدزایی می كنند.
این ولی دانش آموز با بیان اینكه نهاد نظارتی بر روند شهریه مدارس غیردولتی وجود ندارد كه در عمل نتیجه فعالیت هایش عینیت داشته باشد اظهار داشت: مسئولان این مدارس هم غالبا دست پیش می گیرند و ناراضی هم هستند و اعلام می كنند كه دخل و خرج شان به هم نمی خورد.
وی با اشاره به اینكه اگر مدارس غیردولتی تحت نظارت قرار گیرند كارایی بیشتری خواهند داشت گفت: یكی از وظایف اصلی آموزش و پرورش نظارت خودجوش است اما متاسفانه مسئولان مربوطه فقط می گویند هر فردی شكایتی در این حوزه دارد اعلام كند و ما پیگیری می كنیم.
این شهروند اضافه كرد: اما در بسیاری از مدارس والدین با توجه به شرایط موجود و ترس از اخراج فرزندشان از مدرسه شكایت نمی كنند و وقتی شكایتی نمی شود گویا همه چیز خوب است.

به گزارش ایرنا 14هزار و 800 مدرسه غیردولتی در كشور با یك میلیون و 500 هزار دانش آموز فعالیت دارند كه سال تحصیلی 97-96، 201 هزار دانش آموز از یك میلیون و 80هزار دانش آموز شهر تهران در یكهزار و 716 مدرسه غیردولتی تحصیل كردند.

*افزایش 13 تا 15 درصدی شهریه مدارس غیردولتی
شهریه مدارس غیردولتی در سال تحصیلی 98-97 بین 13 تا 15 درصد در همه مقاطع افزایش یافته كه به گفته مجید تهرانیان مدیركل مدارس و مراكز غیردولتی وزارت آموزش و پرورش، میزان افزایش شهریه در پیش دبستانی حداكثر 22.4 و حداقل 14.4 درصد است كه این رقم در دوره ابتدایی به ترتیب 22.4 و 15.4 درصد، متوسطه اول 23 و 12.3 درصد و متوسطه دوم 20.6 و 11.1 درصد است.

نكته قابل تامل اینكه وقتی پای صحبت مسئولان دولتی ناظر بر فعالیت مدارس غیردولتی می نشینیم بیشتر حق را به این مدارس می دهند و گویا هیچ مشكلی وجود ندارد؛ این مسئولان طوری محاسبه می كنند كه اضافه دریافتی ها هم نام شهریه دارد و قانونی است.

رئیس اداره مشاركت های مردمی و مدارس و مراكز غیردولتی آموزش و پرورش شهر تهران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره وضعیت شهریه مدارس غیردولتی اظهارداشت: كمترین و بالاترین شهریه برای مدارس غیردولتی در دوره پیش دبستانی مستقل حداكثر 5میلیون و 170 هزار تومان و حداقل 2 میلیون و 500 هزار تومان است.
مسعود نیك فطرت گفت: شهریه در دوره ابتدایی حداكثر 7 میلیون و 308 هزار تومان و حداقل 2 میلییون و 652هزار تومان تعیین شده است.
وی افزود: شهریه مصوب مدارس غیردولتی متوسطه دوره اول حداكثر 8 میلیون و 860 و حداقل 3 میلیون و 628هزار تومان و برای متوسطه دوره دوم نظری حداكثر 10 میلیون و 967هزار و حداقل 4میلیون و 623 هزار تومان است.
به گفته وی شهریه مصوب مدارس متوسطه دوره دوم فنی حداكثر 9 میلیون و 702 هزار تومان و حداقل آن 5میلیون و 459هزار تومان و برای متوسطه دوره دوم كاردانش حداكثر 9 میلیون و 324هزار تومان است و حداقل 5میلیون و 61 هزار تومان است.
براساس گفته های والدین مبالغ دریافتی از سوی مدارس غیردولتی بیشتر از مبالغ اعلام شده است كه رئیس اداره مشاركت های مردمی و مدارس و مراكز غیردولتی آموزش و پرورش شهر تهران در این باره می گوید: مبلغی كه در سایت آموزش و پرورش و به صورت پیامك به اولیا ارسال می شود شهریه مصوب است، این شهریه شامل برنامه درسی مصوب و فوق برنامه درسی است كه از اولیا دریافت می شود.
نیك فطرت مدعی است: سایر مبالغ از جمله كلاس های فوق برنامه غیر از برنامه درسی، كلاس های ویژه در تابستان، اردوی نوروزی، مراسم جشن تكلیف، سرویس ایاب و ذهاب، هزینه تغذیه «اختیاری» است و مدارس مجاز هستند كه شهریه مصوب را دریافت كنند.

این واژه اختیاری كه این مدیر دولتی آموزش و پرورش از آن نام می برد در حالی است كه والدینی كه برای ثبت نام به مدارس غیردولتی مراجعه كرده اند خیلی برایشان قابل معنا و مفهوم نیست زیرا می گویند ما اگر این مبالغ را نپردازیم فرزندمان را ثبت نام نمی كنند.

رئیس اداره مشاركت های مردمی، مدارس و مراكز غیردولتی آموزش و پرورش شهر تهران درباره اخبار منتشره از شهریه های 100 میلیون تومانی بعضی از مدارس غیردولتی افزود: مواردی كه درباره شهریه مدارس غیردولتی در فضای مجازی منتشر می شود ممكن است نظر شخصی باشد؛ ناظران هنگام بازدید از مدارس غیردولتی با مدارسی كه اضافه دریافت شهریه داشتند برخورد كردند اما با مدرسه ای كه 100 میلیون تومان شهریه دریافت كند، مواجه نشدند.
وی با بیان اینكه در خصوص شهریه ممكن است در برخی از مدارس غیردولتی اطلاع رسانی بخوبی انجام نشده باشد اظهارداشت: ممكن است مبلغ اعلامی توسط مدارس غیردولتی با آنچه در سایت آموزش و پرورش آمده همخوانی نداشته باشد و این اضافه دریافت شامل هزینه كلاس های فوق برنامه و تابستانی، ایاب و ذهاب به مبلغ چهار میلیون و هزینه غذا در حدود دو میلیون تومان به صورت اختیاری باشد.
نیك فطرت با اشاره به اینكه براساس ماده 18 قانون مدارس غیردولتی، تمامی درآمدها و هزینه های مدارس و مراكز غیردولتی در دفاتر رسمی ثبت می شود و مورد بازرسی آموزش و پرورش قرار می گیرد، گفت: همچنین براساس ماده 35 این قانون، موسس موظف است كه اضافه شهریه دریافتی را به اولیا بازگرداند.

*انحلال 4 مدرسه و مركز آموزشی تهران
رئیس اداره مشاركت های مردمی و مدارس و مراكز غیردولتی آموزش و پرورش شهر تهران با اشاره به حدود 5هزار و 700 بازدید از مدارس غیردولتی شهر تهران از مهرماه سال گذشته تاكنون افزود: از این تعداد 2 هزار و 700 بازدید در خصوص ثبت نام و كنترل شهریه در سطح سازمان مدارس غیردولتی، اداره كل آموزش و پرورش شهر تهران و مناطق انجام شده است.
وی گفت: با توجه به گزارش های ناظران و ارسال آنها به شورای نظارت اداره كل آموزش و پرورش شهر تهران، براساس ماده 35 قانون مدارس غیردولتی برای 191 مدرسه و چهار مركز آموزشی اخطار و توبیخ صادر شد و همچنین چهار مدرسه و مركز آموزشی غیردولتی به دلیل تخلف در ثبت نام منحل و چهار مدیر مدرسه و مركز آموزشی نیز عزل شدند.
نیك فطرت، بیشترین رای صادر شده برای این مدارس و مراكز غیردولتی را به كارگیری نیروی بدون گزینش و غیرهمجنس،اضافه دریافت شهریه، ثبت نام كردن دانش آموزان خارج از سن قانونی (6 سال تمام)، بی توجهی به قوانین و مقررات سازمان نوسازی و تخلفات اداری آموزشی عنوان و بیان كرد: این گزارش ها به شورای نظارت شهر تهران ارجاع و به پرونده آنها رسیدگی شد.
وی اظهارداشت: علاوه بر نظارت میدانی، در 6 منطقه اول شهر تهران مناطق پرتراكم مدارس غیردولتی، برای پاسخگویی بهتر به اولیا ناظر مقیم مستقر شدند و این ناظران به صورت مستمر در منطقه وضعیت مدارس را به اداره كل و به سازمان مدارس غیردولتی گزارش می دهند.
نیك فطرت اعلام كرد: اولیا و دانش آموزان شكایات خود از مدارس غیردولتی را می توانند از طریق سایت های http://mosharekatha.ir/ وhttp://shekayat.medu.ir/، مراجعه به ناظران مقیم مستقر در 6 منطقه اول آموزش و پرورش و نیز اداره ارزیابی عملكرد و پاسخگویی به شكایات مناطق آموزش و پرورش اطلاع دهند.

به گزارش ایرنا آنچه همگان غیر از مسئولان مدارس و آموزش و پرورش باور دارند نگاه كاسب كارانه ای است كه در اولویت حوزه آموزشی قرار دارد و سایر شرایط نیز تابع همین نوع نگاه شكل گرفته است.

مسئولان از جمله وزیر آموزش و پرورش و موافقان مدارس غیردولتی بر مشاركت اقشار مردم در آموزش و پرورش تاكید دارند و آن را در ارتقای كیفیت آموزشی موثر می دانند و اعلام می كنند كه اكنون 11.5 درصد دانش آموزان در مدارس غیردولتی مشغول به تحصیل هستند و بر اساس برنامه ششم توسعه این رقم باید به 15 درصد برسد.
وزیر آموزش و پرورش دوم مردادماه امسال در جمع كارشناسان سازمان مدارس و مراكز غیردولتی و توسعه مشاركت‌های مردمی در این باره گفت: زمانی كه از مشاركت صحبت می‌ كنیم به این معنی نیست كه بار سرانه دادن دولت را به دوش مردم بگذارید و باید نگاه به مشاركت در بخش غیردولتی نگاهی باشد كه افق نجات ‌بخش آموزش و پرورش شود.
سیدمحمد بطحایی افزود: اگر مردم در كنار نظام تعلیم و تربیت باشند، مشكلات كنونی همچون فضا و امكانات و منابع حل می‌ شود و بی ‌شك مشاركت راه نجات‌ بخش آموزش و پرورش است و مسیر رسیدن به كیفیت است.
بطحایی با بیان اینكه در بحث توسعه مدارس غیر‌دولتی از هشت درصد به 11 درصد رسیده‌ایم اظهارداشت: این به معنای كاهش وظایف دولت در سرانه مدارس نیست بلكه به معنای افزایش فضا برای حضور مردم در نظارت و برنامه ‌ریزی در امور آموزشی و پرورشی است و برای پاسخگویی به اعتماد مردم باید نظارت دقیق بر مدارس غیردولتی وجود داشته باشد.

حال این پرسش ها مطرح می شود كه با توجه به شرایط اقتصادی جامعه مشاركت باید چگونه و با چه قیمتی صورت گیرد؟ طی سال های گذشته مجوزهای متعددی برای تاسیس مدارس غیردولتی صادر شده و با وجود اینكه مردم گلایه می كنند كه بیشتر مسئولان عالی رتبه و میانی آموزش و پرورش دارای مدارس غیردولتی هستند، چطور می توان بدون هیچ ملاحظه ای بر روند فعالیت این مدارس نظارت كرد؟
رئیس اداره مشاركت های مردمی و مدارس و مراكز غیردولتی آموزش و پرورش شهر تهران درباره رویكرد آموزش و پرورش در توسعه مدارس غیردولتی به خبرنگار ایرنا گفت: باید سیاست هایمان براساس مشاركت بخش خصوصی باشد كه ضمن سبك تر شدن بار دولت و ایجاد اشتغال، كیفیت و كمیت آموزش توسعه یابد و خدمات بهتری به مردم ارائه شود.
وی همچنین استدلال كرد: نسبت به گذشته شاهد رشد فرهنگ در ایران و جامعه هستیم و خانواده ها برای آموزش و پرورش دانش آموزان بیشتر از قبل هزینه می كنند.
درحالی این مسئول آموزش و پرورش شهر تهران تحصیل دانش آموزان در مدارس غیردولتی را یك انتخاب می داند كه والدین می گویند باتوجه به شرایط موجود در مدارس دولتی مجبورند فرزندانشان را به مدارس غیردولتی بسپارند وگرنه چه كسی دوست دارد این مبالغ را اینطور هزینه كند.
نیك فطرت معتقد است: باید انتخاب را برای همه افراد فراهم كنیم و گزینه های لازم را داشته باشیم، شاید فردی انتخاب كند برای تحصیل هزینه دهد و خدمت بهتری بگیرد، فرزندش در كلاس 15، 20 نفره تحصیل كند و فرد دیگری هم ممكن است با شرایط خانواده اش یك مدرسه دولتی انتخاب كند؛ ما زحمات بخش دولتی را نادیده نمی گیریم، این مدارس هم به نسبت هزینه ای كه می شود، كیفیت خوبی دارند و نتایج خوبی در كنكور و ... داشته اند.
رئیس اداره مشاركت های مردمی و مدارس و مراكز غیردولتی آموزش و پرورش شهر تهران همچنین تاكید دارد: در حوزه مدارس غیردولتی افرادی هستند كه واقعا به آموزش و پرورش و مردم خدمت می كنند اما متاسفانه دیدگاه جامعه نسبت به این مدارس مناسب نیست.
به گفته وی، همه بخش ها ممكن است كه تعدادی متخلف داشته باشند اما باید دیدگاه منصفانه ای داشت.
به گفته نیك فطرت، نتایج قابل قبول در كنكور سراسری و كسب مقام های برتر در المپیادها و مسابقات علمی جهانی نشانه كیفیت آموزشی مدارس غیردولتی است.

با این وجود، عباس فرجی كارشناس آموزش و پرورش درباره توسعه مدارس غیردولتی و دلایل استقبال از آنها معتقد است كه مدارس غیردولتی یكی از بخش های مهم آموزش و پرورش است و برای ارتقای آن در دوره های مختلف تاكید بسیاری شده اما در این دوره توجه ویژه تری در دستور كار حوزه ستادی قرار گرفته و این موضوع اگر ضابطه مند نشود قطعا آسیب های جدی به آموزش و پرورش خواهد زد.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، كمرنگ كردن عدالت آموزشی، پایین آمدن سطح علمی دانش آموزان، عدم كنترل و نظارت در حوزه آموزشی را از جمله آسیب های ضابطه مندنشدن توسعه مدارس غیردولتی عنوان و تاكید كرد: نظارت جامع بر عملكرد این مدارس باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرد.
فرجی گفت: در این مدت آموزش و پرورش پیش از آنكه به فكر مدارس دولتی باشد با دادن امتیاز به مدارس غیردولتی و حتی گاهی با كمك سازمان یافته به این مدارس درصدد است دانش آموزان این مدارس را تامین كند تا بخشی از بار خود را روی دوش این مدارس بگذارد، بدون آنكه به سایر جوانب آن توجه كند.
وی افزود: این امتیازات اغلب كمك شایانی به این مدارس می كند و انتظار می رود در سایه چنین كمكی به همان میزان مسئولیت و نظارت بر این مدارس افزایش یابد اما متاسفانه اینگونه نبوده است.
این كارشناس آموزش و پرورش اظهار داشت: به عنوان مثال در موضوع هدایت تحصیلی دانش آموزان پایه نهم قوانین به گونه ای است كه دانش آموزان چنانچه در یك رشته بر اساس اولویت نتوانسته باشند در منطقه خود ثبت نام كنند بدون در نظرگرفتن اولویت بندی در مدارس غیردولتی می توانند ثبت نام كنند.
فرجی گفت: آموزش و پرورش با عملكرد خود راه را برای اولیا می بندد به گونه ای كه گزینه غیردولتی برای اولیا و دانش آموزان پر رنگ تر شود.
این كارشناس مثال زد: ما شاهدیم در برخی مناطق سهم مدارس غیردولتی بسیار بیشتر از مدارس دولتی است و اولیا چاره ای ندارند كه در مدارس غیردولتی ثبت نام كنند چراكه چنانچه دانش آموزی بخواهد در یك مدرسه دولتی ثبت نام كند باید مسافت طولانی بپیماید تا به آن برسد.
فرجی ضعف نظارت دقیق را از مشكلات مدارس غیردولتی عنوان كرد و افزود: ما تاكنون نظام جامع مالی مشخصی كه بتواند همه تخلفات مدیران مدارس دولتی را بگیرد نداریم هر سال خبرهای مختلفی در خصوص دریافت شهریه و... از مدارس دولتی می شنویم، مدیران اعتراض دارند كه سرانه مدارس دیر واریز می شود و برخی مدارس از پرداخت قبوض آب و برق خود هم عاجز هستند لذا اقدام به جمع آوری پول با عناوین مختلف می كنند.
وی ادامه اداد: با توجه به اینكه هر سال مسئولان اعلام می كنند با مدیران متخلف برخورد می شود، این موضوع نشان می دهد همه راه های تخلف بسته نیست و مدیران مدارس دولتی و شبه دولتی كه به نوعی با پول سروكار دارند، با راه های فرار بسیاری مواجه هستند.
به گفته وی، از سویی دیگر در مدارس غیردولتی كه از نظر قانونی حق دریافت پول با عنوان شهریه وجود دارد، می تواند آشفتگی این موضوع را دو چندان كنند، این آشفتگی زمانی بیشتر می شود كه بدانیم بخش قابل ملاحظه ای از نیروهای ستادی وزارت آموزش و پرورش دارای مدرسه غیردولتی هستند كه این وضعیت نگرانی ها زیادی به وجود می آورد.
وی گفت: از سویی مدیران مدارس هم عموما سعی می كنند توجه ویژه تری به مدارسی كه از حوزه های ستادی پشتیبانی می شود داشته باشند تا این اندازه كه گاهی شاهدیم با توصیه منطقه مدیران مدارس درهای مدارس و كلاس ها را برای تبلیغات این مدارس كه مدیرانشان در ستاد هستند باز بگذارند و این بسیار غم انگیز است.
این كارشناس آموزش و پرورش با اشاره به توجه به رعایت استاندارهای لازم در مدارس غیردولتی افزود: برخی از این مدارس به اندازه ای از استاندارهای حداقلی فاصله دارند كه نمی شود به هیچ شكلی توجیه كرد جز اینكه موسس این مدرسه منتسب به یك بخشی باشد، یك منزل مسكونی با كمترین امكانات و فضای آموزشی به یك مدرسه غیردولتی تبدیل می شود و فردی هم نمی گوید كه كدام یك از استانداردهای ساختمانی برای نگهداری این همه دانش آموز در این مدرسه رعایت شده؟ چرا كه مثلا موسس مدیركل فلان نهاد است.
فرجی اظهار داشت: زمانی كه حداقل استاندارد در بعضی از مدارس غیردولتی رعایت نمی شود نمی توان انتظار كیفیت آموزشی از این مدارس داشت.
وی تاكید كرد: ما نیازمند یك نظام جامع و دقیق برای مدارس غیردولتی هستیم كه بتواند تمام دغدغه های آموزش و پرروش را پاسخگو باشد، در غیر اینصورت با این عجله ای كه آموزش و پرورش برای رونق دادن مدارس غیردولتی در دستور كار دارد همه را گرفتار خواهد كرد.

گزارش از: معصومه جوان معبودی
تهرام/7245/ 1008