حقابه نخلستان ها در خوزستان فراموش شده است

به گزارش ايرنا نخستين همايش علمي «نخل» در خوزستان، چهارشنبه در حاشيه جشنواره برداشت خرما در روستاي «ابو دبس» شهرستان كارون برگزار شد.
معاون پژوهشكده تحقيقات خرما و ميوه هاي گرمسيري، خواستار تامين حقابه نخيلات شد و گفت: پرداخت حقابه نخيلات خوزستان فراموش شده اين در حاليست كه هر نخل به عنوان يك «نفر» با عمر اقتصادي 60 سال جزو شهروندان خوزستان به شمار مي رود.
عزيز تراهي افزود: نخل شهروند خوزستان و سرمايه ملي است و حقوق شهروندي آن بايد حفظ شود.
وي چالش هاي توسعه نخيلات در منطقه را شوري و كمبود آب عنوان كرد و گفت: اگر نخلستان ها را از جنوب خوزستان بگيريم ديگر چيزي باقي نمي ماند، در حالي كه مديريت و توزيع نامناسب منابع آبي باعث آسيب بسيار به نخلستان ها شده است.
وي با بيان اينكه تغييرات اقليمي، افزايش دما، كاهش بارندگي، و شور شدن تدريجي آب و خاك، مهمترين مشكلات زيست محيطي براي نخلستان ها هستند، بيان كرد:با اين وجود نخل از مقاوم ترين گياهان به بي آبي و خشكسالي است، به همين دليل از اين درخت مي توان براي توسعه در شرايط سخت استفاده كرد و نخل تنها درختي است كه در آينده مي تواند ما را در توليد نجات دهد.
تراهي همچنين با اشاره به جايگاه و اهميت نخل براي خوزستاني ها گفت: نام نخل در روايات متعدد و چندين آيه از قرآن كريم ذكر شده و احترام زيادي در بين مردم خوزستان دارد، به طوري كه بر اساس يكي از روايات، از نخل به عنوان عمه انسان ياد شده است.
وي افزود: نخل از نخستين ساكنان كره زمين است و قدمت آن را بين پنج هزار تا هفت هزار سال پيش تخمين زده اند و برخي ها خاستگاه نخل را خوزستان و جنوب عراق (بصره) عنوان كرده اند.
تراهي به شباهت هاي انسان و نخل نيز اشاره كرد و گفت: واحد شمارش انسان و نخل، نفر است، از 2 جنس نر و ماده تشكيل شده و با جدا سازي سر از بدن هر دو مي ميرند؛ نخل ها همچون انسان داراي تيره و خانواده هستند و همانند انسان مجنون مي شوند.
وي محل كشت نخل را بيشتر در كشورهاي مسلمان و خاورميانه دانست و افزود: توليد جهاني خرما 7.6 ميليون تن است كه ايران 13 درصد آن را به خود اختصاص داده است.
اين عضو هيات علمي پژوهشكده خرما و ميوه هاي گرمسير خوزستان، با بيان اينكه ايران رتبه دوم توليد خرما در دنيا و بعد از كشور مصر را دارد، بيان كرد: عملكرد مصر در توليد بسيار بهتر از ايران است به طوري كه متوسط عملكرد مصر 35 تن در هكتار و ايران 5.5 تن در هكتار است.
وي توليد خرما درايران را 93 هزار تن بيان كرد و گفت: خوزستان با داشتن 13 درصد توليد كشور، رتبه چهارم در توليد خرما و رتبه دوم در سطح زيركشت نخيلات را دارد.
به گفته وي، خوزستان، بوشهر، فارس، هرمزگان، كرمان و سيستان و بلوچستان استان هاي توليدكننده خرما هستند اما يزد، كرمانشاه، ايلام، خراسان و سمنان نيز در حال اجراي طرح هاي توسعه كشت نخل هستند.
تراهي اصلاح و بازسازي، حذف و جايگزيني و كشت جديد را از برنامه هاي كلان كشور براي نخيلات دانست و افزود: خوزستان رتبه پنجم آبياري زير فشار نخيلات را دارد و تنها يك دهم نخيلات به صورت زير فشار آبرساني مي شوند كه براي حل اين مشكل بايد به نخلداران وام هاي بدون بهره و بلندمدت داده شود.

* سوءمديريت منابع آب ارتباطي با خشكسالي ندارد
فرماندار كارون نيز در اين نشست از نحوه مديريت منابع آب انتقاد كرد و گفت: چالش امسال در منابع آبي ارتباطي به خشكسالي ندارد و با مديريت بهينه مصرف آب، مشكلات اين بخش قابل حل بوده است.
معصومه خنفري افزود: در شهرستان كارون برخلاف ديگر نقاط خوزستان امسال نخيلات از آب بهره مند شدند و توليد خرما افزايش داشت.
وي بيان كرد:800 هكتار از زمين هاي كشاورزي شهرستان كارون امسال و پارسال به سيستم آبياري زيرفشار مجهز شدند.
خنفري با بيان اينكه كرمان در 10 سال گذشته ميزبان جشنواره ملي خرما بوده اضافه كرد:خوزستان
با وجودي كه رتبه نخست صادرات خرما در كشور را دارد تاكنون اين جشنواره را ميزباني نكرده و اين مساله نشان دهنده ضعف اين استان است.
وي وسعت نخلستان هاي شهرستان كارون را سه هزار و 200 هكتار بيان كرد و گفت: 200 هكتار از اين مساحت كشت جديد است.
خنفري با اشاره به كشت 550 هكتار از نخيلات به خرماي «برحي» افزود: روستاي «ام الدبس» به عنوان محل برگزاري جشنواره خرما به شيرين ترين شيره خرما و بزرگترين كارگاه هاي شيره گيري مشهور بوده زيرا اين روستا از نظر جغرافيايي همانند جزيره از سه طرف محصور در آب است.
به گفته وي، گرما فرصتي براي شهرستان كارون بوده و شيرين ترين محصولات اقليم گرم در آن كشت مي شود كه تاكستان هاي وسيع و نخلستان از آن جمله اند.
خنفري همچنين با اشاره به وجود كانون هاي بحراني گرد و غبار در شهرستان كارون گفت: برخي از كارشناسان معتقد هستند كه به جاي گونه كهور بايد در اين كانون ها نخل كشت مي شد اما تاكنون اين امر محقق نشده است.

* شهداي جنگ و آب
عضو شوراي اسلامي شهر اهواز همچنين شعار اين همايش را «نخل سرمايه ملي» دانست و خواستار معرفي نخل به عنوان «شهروند خوزستان» و يك روز به عنوان «روز نخل» شد.
رحيم كعب عمير گفت: نخل هاي زيادي كه بر اثر جنگ تحميلي و كم آبي در خوزستان از بين رفتند، در واقع شهيد شده اند.
وي در اين همايش، بسته حمايتي از نخلستان ها را معرفي كرد و افزود: تشويق به نخلداري، تشويق به كشت ارقام جديد خرما، خريد توافقي خرما با توجه به تغييرات در قيمت و تخصيص كمك بدون عوض و وام كم بهره و يا بدون بهره با وثيقه نخل بايد در دستوركار مسئولان قرار گيرد.
به گفته وي، برگزاري دوره هاي آموزشي براي نخلداران، ورود رسانه ها به مسايل مرتبط با نخل و خرما و تاسيس كرسي نخلداري در دانشكده كشاورزي و يا دانشكده نخل بايد مورد توجه قرار گيرد همانگونه كه در كشورهاي ديگر دانشگاه نخل راه اندازي شده است.
كعب عمير با تاكيد بر تامين حقابه نخلستان هاي خوزستان ادامه داد: ظرفيت هاي قانوني و الزام به تامين آب كافي، دايم و مناسب براي نخيلات بايد بررسي شود زيرا نخيلات جزو كشت هاي دايمي هستند و وزارت نيرو موظف به تامين آب آنهاست.
وي افزود: جدول زمانبندي رهاسازي آب براي نخلستان ها بايد پيگيري و تصويب شود.
كعب عمير همچنين گفت: از نظر فائو (سازمان خوار و بار و كشاورزي ملل متحد) خوزستان يكي از مناطق طلايي كشاورزي در دنيا به شمار مي رود و مزاياي خوزستان باعث شده است كه اين استان از زمان هاي دور تاكنون مورد طمع باشد بنابراين بر ما و مسئولان واجب است كه از اين استان دفاع كنند.
وي مهمترين چالش هاي خوزستان را تغيير اقليم و خشكسالي ممتد ، شيوه سنتي آبياري و توسعه كشت در بالادست استان بيان كرد و افزود:انتقال غيركارشناسي و غيرمنصفانه آب از سرشاخه هاي كارون براي توسعه صنايع فلزي و كشاورزي در كوير از ديگر عوامل خسارت بار در اين استان بوده است.
كعب عمير با اشاره به مشكل سد گتوند در خوزستان افزود: براي علاج بخشي گنبدهاي نمكي و آب شور اين سد، رييس جمهوري كميته علاج بخشي تشكيل داد و مطالعات دانشگاه تهران (مشاور مطالعات) پنج گزينه را پيشنهاد كرده است.
وي تنها راه نجات خوزستان از سد گتوند را گزينه حذف سد (bypass) دانست و بيان كرد: براي اجراي اين گزينه 80 هزار ميليارد ريال پيش بيني شده كه بايد رديف اعتبار سالانه به آن اختصاص داده شود، در غيراينصورت، مديريت مخزن به عنوان راهكار فعلي كاري به جز تخليه تدريجي نمك به زمين هاي خوزستان نخواهد بود.
نخستين همايش علمي نخل در خوزستان و در حاشيه جشنواره برداشت خرما در شهرستان كارون، در حالي برگزار شد كه نخيلات آبادان، خرمشهر و شادگان از بي آبي در حال نابودي هستند. آن طور كه نظام هاي صنفي كشاورزي اعلام كرده اند امسال خسارت سنگيني به محصول اين شهرستان ها وارد شده است.
اين همايش با 2 ساعت تاخير و يك ساعت قطع برق برگزار شد و مسئولان استاني و نظام صنفي كشاورزي و اساتيد دانشگاه غايبان بزرگ آن بودند.
9754/ 6037