ندای زندگی یا ناقوس انقراض

به گزارش ایرنا اگر نیمه های شهریور تا اواخر مهرماه از اطراف جنگل های میان بند و یا بالادستی سلسه جبال البرز در جنوب استان گلستان گذر كنیم و بویژه هنگامه طلوع و غروب خورشید در این مناطق حضور داشته باشیم صدایی شبیه به صدای گاوهای محلی از دل این زیستگاه ها به گوش می رسد كه فریاد مرال های نر (گاوهای جنگلی) برای تعیین قلمرو و مبارزه طلبی است.
این فرجه زمانی موسوم به گاو بانگی است، هر چند این صدا و ندای زندگی برای تجدید نسل و استمرار بقای مرال های امری غریزی، لازم و حیاتی است اما در بسیاری از موارد با گلوله سودجویان و شكارچیان پاسخ داده می شود.
رحیم حاجی مراد از محیط بانان بازنشسته استان گلستان به خبرنگار ایرنا گفت: گاوبانگی گوزن های قرمز (مرال) در جنگل های هیركانی همه ساله از نیمه دوم شهریور ماه شروع می شود و تا پایان نیمه اول مهر ادامه می یابد.
به گفته وی، مرال یا گوزن قرمز یكی از نمادهای تنوع زیستی جنگل های هیركانی و از گونه های حمایت شده در زیستگاه های استان گلستان است كه از جنگل های بندرگز و نوكنده در غرب تا پارك ملی گلستان در شرق مشاهده می شود.
وی كه سابقه خدمت در مناطق مختلفی از استان را در كارنامه محیط بانی خود دارد، افزود: مناطق جنگلی جهان نمای كردكوی، منطقه عمومی چلچلی در حوزه گرگان، دهنه های زرین گل و محمد آباد درعلی آباد، منطقه شش آب در رامیان و منطقه لوه در گالیكش تا محدوده عمومی پارك ملی گستان از مهمترین زیستگاه های مرال در استان است.
این شهروند ساكن گرگان كه اصالت كردستان عراق را دارد، ادامه داد: من بارها در فصل گاو بانگی شاهد جنگ و نزاع مرال ها با هم بوده ام، جنگ هایی كه در آن یكی از مرال های نر زخمی یا دچار شكستگی شاخ شده و از بیم جان فرار را بر قرار ترجیح می دهد.
وی افزود: در هنگامه گاو بانگی مرال نر برای تعیین قلمرو به جنگ دیگر نرها می رود و با ایجاد صدایی شبیه صدای گاو اهلی گوزن های ماده را در محدوده خود جمع می كند.
حاجی مراد اضافه كرد: مرال نر بیشتر در بلندی و روی تخته سنگی به سر دادن بانگ اقدام می كند و در این هنگام برخی از شكارچیان غیر مجاز با رصد و رهگیری این صداها به جانور نزدیك و آن را شكار می كنند.
به گفته وی، برخی شكارچیان نیز با تقلید بانگ این حیوان به وسیله دمیدن در لوله های پلاستیكی و شاخ گوزن های افتاده، باعث جذب مرال ها شده و بی رحمانه آنها را شكار می كنند.
این محیط بان بازنشسته افزود: تجربه سی ساله نشان می دهد كه در دوره گاوبانگی، مرال ها به حمایت بیشتر مردم و تشكل های محیط زیستی نیاز دارند و درغیر این صورت حفاظت از این گونه تنها با حضور محیط بانان امكان پذیر نیست.
محمد علی پور از دانش آموختگان رشته حیات وحش نیز به خبرنگار ایرنا گفت: مرال نر در دوره گاوبانگی امكان تشخیص صدای مصنوعی برآمده ازسوی شكارچیان غیرمجاز را از صدای حیوان رقیب از دست می دهد و به راحتی اسیر صیادان می شود.
وی اظهار داشت: فضای ناامن و وجود استرس در زیستگاه زادآوری این گونه را تحت تاثیر قرار می دهد و به همین منظور سازمان حفاظت محیط زیست همه ساله در مناطقی كه زیستگاه مرال است، چادرهایی را با عنوان چادر گاو بانگ برپا می كند تا از مرال ها در برابر خطرات شكار حمایت كند.
این كارشناس حیات وحش ادامه داد: در این دوره رژیم غذایی و حتی آشامیدن مرال ها نیز تغییر می كند و قلمرو خود را در مناطق دارای چشمه (تل اوه) تشكیل می دهند، چشمه هایی كه به واسطه خصوصیات زمین شناسی منطقه آب لب شور و یا گس دارند ،اماعلت این موضوع تاكنون مشخص نشده است.
ابوالفضل رحیمی ازعلاقه مندان و همیاران محیط زیست نیز به خبرنگار ایرنا گفت: در برخی از سالها برای مشاركت در امر حفاظت از مرال به همراه محیط بانان در چادرهای گاوبانی حاضر می شویم، این چادرها در مناطق حساس و محل اجتماع مرال ها در جنگل های گلستان ساماندهی شده است.
وی افزود: ماموران یگان حفاظت در طول مدت یك ماهه گاو بانگی در منطقه حضور شبانه روزی دارند تا از شكار مرال ها بخصوص گونه های نر جلوگیری كنند.
به گزارش ایرنا و براساس مصوبه شورای عالی محیط زیست جریمه شكار هر راس مرال حدود 350 میلیون ریال تعیین شده، علاوه بر این طبق ماده 12 قانون شكار و صید حبس هایی بین سه ماه تا سه سال برای شكارچیان غیرمجاز این گونه ارزشمند منظور شده است.
مرال از خانواده گوزن ها و از بزرگترین گونه های جانوران علفخوار و زیستگاه طبیعی آن جنگل های هیركانی شمال كشور است.مرال ها به طور معمول به صورت گله ای زندگی می كنند، ماده ها تك قلوزا هستند و طول دوران آبستن این حیوان به هشت و نیم ماه می رسد.
براساس اعلام اداره كل حفاظت محیط زیست گلستان هرساله با برپایی 20 تا 25 چادر گاوبانگی در نقاط مختلف زیستگاهی این گونه حمایت شده اقدام به حفاظت از نسل و همچنین سرشماری آن می شود.
ایجاد چادرهای گاوبانگی به همراه سكونت دائمی و شبانه روزی ماموران، برقراری گشت های سیار، كاربرد اصول حفاظتی و بررسی راه های ورودی به مناطق زیستگاهی، امكان حفظ و حراست از این گونه را افزایش می دهد.
نوع اقلیم استان گلستان كه دریا، جنگل، كوهستان، دشت و بیابان را در گستره افزون بر 20 هزار كیلومتر مربع جای داده باعث تنوع گونه های گیاهی و جانوری و به تبع آن افزایش طمع متخلفان و شكارچیان به این خطه شده است.
درختانی همچون راش، پیرو، سرو كوهی، ممرز، مازو، بلند مازو، آزاد، سرخ دار، نم دار، آلوچه جنگلی، بید، هفت كول، سیاه تلو، ارس، زرشك، و بوته ها و گل هایی چون گاوزبان، درمنه، مریم گلی، سریش، فستوك، شكرتیغال، قاصدك، اسپرس بوته ای، چوبك و انواع نسترن از مهمترین گیاهانی است كه در این استان مشاهده می شود.
در جنگل ها و زیستگاه های طبیعی گلستان پستاندارانی همچون خرس قهوه ای، پلنگ، گرگ، مرال، شوكا، قوچ و میش، كل و بز، وشق، گربه جنگلی، گراز، خارپشت، خرگوش، شغال، سنجاب و گوركن نیز وجود دارد.
7333/1648