زیست بوم، كارآفرینی جدید

به گزارش ایرنا، كارشناسان اقتصادی بر این عقیده اند كه «سازمان یافتن یك اكوسیستم كارآفرینی به حداقل یك دهه تلاش و تعهد و حضور مفید همه اجزا نیاز دارد».
در عادی ترین حالت برای رقم زدن یك اكوسیستم كارآفرین، بخش های دولت و سازمان­های دولتی به منظور بسترسازی و فراهم كردن زیرساخت های محیط كسب و كار، شركت­های بزرگ، سازمان­های خیریه، حمایت­ كننده، رسانه ­ها، سرمایه­ گذاران، مشتریان، سازمان­ های واسطه و تشكیلات صنفی و شتاب ­دهنده­ ها دخیل هستند.
دولت تدبیر و امید به صراحت اعلام كرده است كه از جوانان و شركت های شتاب دهنده در حوزه كسب و كارهای نوین حمایت می كند و این یك فرصت برای جوانان دارای ایده و بیكار است.
چهارمحال و بختیاری یكی از استان های با نرخ بیكاری بالا كشور است و نزدیك به 60 هزار دانشجو دارد كه با دانش آموختگی آنها به تعداد بیكاران با سواد استان افزوده خواهد شد.
در سال های اخیر، چهارمحال و بختیاری رتبه نخست بیكاری را از كرمانشاه ربوده است، اما همین تعداد از جوانان در كارگاه های كوچك خود موفق به ثبت اختراعات جدید بر اساس اكوسیستم كارآفرینی نو شده اند.

** سیماچه بیكاری در چهارمحال و بختیاری
در فصل زمستان با بارش برف، باران و سرد شدن هوا در برخی از شهرها تا منفی 20 درجه، بیكاری فصلی در چهارمحال و بختیاری به بالاترین میزان خود در كشور می رسد.
در این فصل طرح ها (پروژه های عمرانی) به علت سرمای هوا تا حدود یكی دو ماه تعطیل می شود و كارگران زیربنایی و ساختمانی بدون حقوق به خانه می روند و همچنین به دلیل برودت هوا، مغازه داران ساعت 9 صبح كركره های یخ زده را بالا و شبانگاه نیز ساعت 9 كركره ها را پایین می كشند.
بازار، در این فصل نسبت به فصل های بهار و تابستان كم رونق تر می شود و بی برو و برگرد؛ سرما شرایط خود را بر اقتصاد خرد این استان تحمیل می كند و از سوی دیگر، با تعطیل شدن یا پایان یافتن برخی از طرح های بزرگ نفت و گاز در منطقه عسلویه، نیروی اشتغال چهارمحال و بختیاری در منطقه انرژی بوشهر به استان خود بازمی گردند كه به این ترتیب به جمعیت بیكار فعال استان اضافه می شوند.
در حوزه بین المللی نیز تعدادی از نیروی كار چهارمحال و بختیاری كه چند دهه پیش در كشور كویت فعال بودند، به دلیل پایان طرح های عمرانی به ایران بازگشته اند و اكنون متقاضی شغل در استان هستند.
این جمعیت بیكار فعال و نیروی بیكار محض كه هیچ گونه مهارت فنی و حرفه ای نیز ندارد، در چهارمحال و بختیاری دست به دست هم داده اند تا این استان در رتبه های نخست بیكاری قرار گیرد.

** ریل گذاری ناپایدار اشتغال در استان
در سال های نخست پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه اشتغال، چهارمحال و بختیاری را مهد كشاورزی عنوان كردند تا این استان كوهستانی با 11درصد از منابع آبی در دهه 60 به قطب اصلی كشاورزی تبدیل شود.
اما یك دهه بعد، با رخ نمایی پدیده خشكسالی، كم كم كشاورزی نیز با كم آبی روبرو شد و برخی از باغ ها و طرح های كشاورزی دچار معضل بی آبی و كم آبی كرد و این امر سبب شد تا تعدادی از كشاورزان زمین های خود را رها كنند و به این حرفه پایان دهند.
در دهه بعد، چهارمحال و بختیاری را قطب دامپروری معرفی كردند، در حالی كه در دهه 80 این استان با فقر و یا خشك شدن برخی مراتع روبرو شد.
از سوی دیگر دام مازاد در چهارمحال و بختیاری، بر مراتع فشار بیشتری آورد و سبب شد برخی از گله داران با بی مرتعی دست به گریبان شوند.
یك دهه بعد اعلام شد كه چهارمحال و بختیاری نیازمند صنایع سنگین و مادر است، از این رو چندین طرح نیز برای این استان به تصویب رسید، اما دولت آن قدر توانمند نبود كه بتواند در این استان به اندازه استان های صنعتی اصفهان، خوزستان و مركزی سرمایه گذاری كند.

** مختصات بیكاری در چهارمحال و بختیاری
بر اساس آخرین گزارش مركز آمار ایران، نرخ بیكاری چهارمحال و بختیاری در بهار امسال 22.8 درصد اعلام شده است كه با چهار درصد اختلاف با كرمانشاه، این استان همچنان در رتبه نخست بیكاری كشور قرار دارد.
مدیركل تعاون، كار و رفاه اجتماعی چهارمحال و بختیاری گفت: بیش از 63 هزار بیكار در استان شناسایی شده اند كه 44درصد این افراد را دانش آموختگان دانشگاهی تشكیل می دهند.
حفیظ الله فاضلی، نبود فرهنگ كارآفرینی، بی توجهی به ظرفیت های نسبی استان به ویژه در بخش گردشگری و كشاورزی، نبود فرهنگ همكاری و تعاون و ناهماهنگی بین رشته های دانشگاهی و نیاز بازار را از مهمترین دلایل رشد تعداد بیكاران استان عنوان كرد.
وی ادامه داد: با این وجود دولت با اجرای طرح های اشتغال فراگیر، مشاغل خانگی، اشتغال روستایی و عشایری و طرح كارورزی در تلاش است تا بتواند رشد نرخ بیكاری كشور را مهار كند.
مدیركل تعاون، كار و رفاه اجتماعی چهارمحال و بختیاری تصریح كرد: 380 میلیارد ریال تسهیلات با اجرای طرح اشتغال فراگیر و مشاغل خانگی در این استان به متقاضیان پرداخت شده است.
فاضلی، سهم استان در حوزه مشاغل خانگی را 225 میلیارد ریال و در حوزه اشتغال فراگیر 4 هزار میلیارد ریال اعلام كرد و گفت: امید است با همكاری بیش از پیش بانك ها بتوان در جذب به موقع تسهیلات اقدام كرد.

** زمینه سازی دولت برای كسب و كار نوین
به گفته استاندار چهارمحال و بختیاری، بالا بودن نرخ مشاركت در استان باعث افزایش نرخ بیكاری در استان شده است.
اقبال عباسی اظهارداشت: این نرخ مشاركت كه بین سنین 10 تا 24 سال را شامل می شود، در این استان حدود 44 درصد جمعیت برابر 440 هزار نفر است كه در هیچ استانی به این اندازه نرخ مشاركت بالا نیست.
وی اضافه كرد: این نرخ مشاركت باعث افزیش نرخ بیكاری در چهارمحال و بختیاری شده است.
عباسی از ایجاد زیرساخت های لازم برای كسب و كار نوین در بین جوانان خبر داد و گفت: پارك علم و فناوری استان زمینه رشد و توسعه ایده های خلاق و كارآفرین را فراهم كرده است و از جوانان كارآفرین در این حوزه به صورت جدی حمایت می شود.

** اولویت ایده های جدید و كارآفرین
عضو كمیسیون برنامه، بودجه و دیوان محاسبات و نماینده مردم شهرستان های اردل، فارسان، كیار و كوهرنگ در مجلس شورای اسلامی اظهارداشت: برای رفع بیكاری و ایجاد اشتغال در شهرستانها باید از جوانان كارآفرین به صورت جدی با پرداخت تسهیلات ارزان قیمت حمایت كرد.
علی كاظمی باباحیدری افزود: این استان اگرچه دارای نیروی انسانی توانمند است، اما بی توجهی به آن و نبود تخصیص امكانات و تجهیزات لازم، فرآیند توسعه یافتگی استان را با چالش مواجه كرده است.
نماینده مردم شهرستان های شهركرد، بن و سامان نیز در این باره گفت: رشته های دانشگاهی این استان منطبق با ظرفیت های موجود نیست.
اردشیر نوریان اظهارداشت: باید رشد ظرفیت های علمی متناسب با مزیت های این استان مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به جایگاه این استان در رتبه نخست بیكاری كشور تصریح كرد: این وضعیت می طلبد تا رشته های فنی و حرفه ای و مهارتی در این استان گسترش بیشتری داشته باشد.
عضو كمیسیون انرژی مجلس و نماینده مردم شهرستان لردگان در مجلس شورای اسلامی معتقد است كه مشكل اشتغال به ویژه در مناطق روستایی و عشایری با بخشنامه و دستوری برطرف نمی شود و نیازمند راهكارهای عملیاتی است.
به گفته محمد خالدی سردشتی، معضل بیكاری كه امروز به یكی از مهمترین مشكلات كشور تبدیل شده است، به اشكال ساختاری و بوروكراسی اداری باز می گردد كه این موضوع با بخشنامه و دستور عمل برطرف نمی شود.
وی تصریح كرد: صدور مجوز كسب و كار در كشورهای پیشرفته 24 ساعت، كشورهای همسایه یك هفته و ایران شش ماه طول می كشد و همین موضوع فرآیند جذب تسهیلات و توسعه مشاغل را با مشكل مواجه كرده است.

** پایین بودن قدرت ریسك پذیری جوانان
از سوی دیگر در بین برخی جوانان استان قدرت ریسك پذیری و سرمایه گذاری پایین است و هنوز برخی از آنها نتوانسته اند ایده های اشتغال آفرین و كسب و كار خود را عملیاتی كنند.
ریسك پذیری در اقتصاد یكی از مهمترین مولفه های سرمایه گذاری به حساب می آید، كه در بین نسل جوان این ویژگی كمرنگ است.
نبود قدرت ریسك پذیری باعث می شود، جوانان جویای شغل به جای دست زدن به ریسك های بالای اقتصادی، به خرده ریسك ها بسنده كنند و این گونه جریان ها، باعث كاهش تولید در حوزه اقتصاد كلان بویژه بخش كسب و كار می شود.
وقتی سرمایه گذاری خطرپذیر (Venture Capital) در كسب و كار فلافلی وجود ندارد، جوانان برای ایجاد اشتغال به سمت شغل های بدون ریسك می روند و از این رو حرفه های خدماتی نسبت به شغل های مولد و كارآفرین بیشتر مورد اقبال قرار می گیرد.
كارشناسان عقیده دارند تنها راه افزایش قدرت ریسك پذیری در حوزه كسب و كار در بین جوانان، حمایت از شركت های دانش بنیان و همچنین جوانان دارای ایده در كارآفرینی است.

** راهكار عبور از بحران بیكاری
توجه به اكوسیستم جدید با رویكرد نوآورانه به ویژه از سوی جوانان می تواند بخشی از بیكاری در این استان را رفع كند.
اكوسیستم نوآور اگرچه پدیده ای تازه نیست، اما دارای مختصاتی است كه می تواند جوانان را در كسب و كار ریسك پذیر و برای ورود به طرح های مهم اقتصادی آماده كند.
راهبردهای اكوسیستمی در كسب و كار با بهره گیری از شركت های دانش بنیان شكل می گیرد و امروز دانشگاه باید حلقه اصلی كارآفرینی و نه تولید كننده مدرك در بین جوانان باشد.
اكوسیستم كسب و كار یك 'پارادایم' جدید در حوزه اشتغال است كه جوانان با محصولات مرز دانشی می توانند بازارهای جهان را در اختیار بگیرند.
این روزها مساله «تراكم و انباشتگی» یا «بلوك های توسعه» دیگر نمی تواند جوابگوی صنعت كارآفرین باشد مگر اینكه صنایع به سمت نوآوری و دانش بنیان بروند، شركت هایی كه در درون خود اشتغال ایجاد می كنند.

** اقتصاد خرد باید به سمت اكوسیستم فناورانه برود
یك محقق اقتصاد بین الملل در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: اكوسیستم های نوآور براساس تراكم های جغرافیایی كارآفرینان، سرمایه گذاران، استعدادها و دانشگاه ها ایجاد می شود.
مسعود نصیری افزود: با حضور جوانان ریسك پذیر، از دل این اكوسیستم ها شركت های بزرگی در دنیای فناوری اطلاعات به وجود آمد كه توانستند بازار جهان را تسخیر كنند.
به گفته وی، نمونه بارز آن در دانشگاه «استنفورد» آمریكا رخ داد كه جوانان این دانشگاه با همكاران بین المللی خود برندهایی مانند آی پد اپل، اندروید گوگل، محاسبات ابری و سیستم عامل های نرم افزاری تحت سلطه شركت هایی مانند مایكروسافت و آمازون را مدیریت كرده اند.
این محقق افزود: در اكوسیستم اشتغال باید مساله فناوری مقابله در موقع خطر مورد توجه قرار گیرد و جوانان در حوزه كسب و كار با پلتفرم (بستری برای برنامه های نرم افزاری) دارای استراتژی خطر پذیری اقدام به كارآفرینی كنند.
نصیری با بیان این مساله كه ایجاد اشتغال در حوزه شركت های دانش بنیان نیاز اصلی امروز كشور است، افزود: دوران كسب و كار خطی و مكانیكی سپری شده و اكنون اقتصاد نیازمند كسب و كار جامع و خوشه ای است و هر كسب و كار باید بتواند یك كارآفرین خوشه ای باشد كه به صورت خودكار زایشگر اشتغال جدید در حوزه فرا دست یا پایین دست صنعت است.
به گفته وی، چهارمحال و بختیاری یك استان صنعتی نیست كه بتوان اشتغال را به صنعت گره زد و باید با رویكرد اكوسیستم نوآوری اشتغال را به دل خانه ها برد و از دل دانشگاه های استان كارآفرین تربیت كرد.

** باید به جوانان كارآفرین اعتماد كرد
معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری گفت: دوره استفاده از صنعت دودكشی گذشته است و باید به سمت صنایع نو با رویكرد دانش بنیان رفت و در كسب و كار به جوانان اعتماد كرد.
سورنا ستاری در سفر به چهارمحال و بختیاری افزود: با اقتصاد متكی به نفت و منابع زیرزمینی نمی توان رشد اقتصاد را رقم زد، بلكه برای رشد اقتصادی، شركت های دانش بنیان را باید تقویت كرد.
رئیس بنیاد ملی نخبگان ایجاد اكوسیستم كارآفرینی را مهم‌ترین زیرساخت نهادینه‌ شدن تفكر دانش‌ بنیان دانست و گفت: اكنون در دانشگاه‌های مهم كشور فرهنگ دانش‌ بنیان نهادینه‌ شده است به‌ طوری ‌كه دانشجویان این دانشگاه‌ها به دنبال جذب سرمایه‌گذار خصوصی برای طرح‌ها و ایده‌های خود هستند.
ستاری، اصلاح فرهنگ جامعه را نخستین گام در توسعه دانست و گفت: ظرفیت‌ها و موهبت‌های بسیاری در كشور وجود دارد اما به دلیل فقدان ‌فرهنگ دانش‌ بنیان، این داشته‌ها نتوانسته‌اند كشور را به توسعه ‌یافتگی برسانند.
به گفته وی، استخدام در دستگاه های دولتی، نبوغ و خلاقیت را از جوانان می گیرد، درحالی كه شركت های دانش بنیان باعث بروز ایده برای جوانان می شود.
ستاری اظهارداشت: در حوزه IT و ICT اكنون بیش از 47 میلیون یوزر اینترنت فعال است و این بزرگترین بازار این حوزه در منطقه است.
وی حمایت از شتاب دهنده های كسب و كار را از مهمترین برنامه های دولت در راستای حمایت از شركت های دانش بنیان و استارت آپ ها ( كسب و كار نوپا) عنوان كرد.
رئیس بنیاد ملی نخبگان با اشاره به وجود 60 هزار دانشجو در چهارمحال و بختیاری، حمایت از نخبگان دانشگاهی را جزو برنامه های این بنیاد برشمرد.
رئیس مركز توسعه فناوری ­های راهبردی معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری نیز از حمایت این نهاد از شركت های دانش بنیان كارآفرین در چهارمحال و بختیاری خبر داد.
اسماعیل قادری فر افزود: از استارت آپ هایی كه بتوانند در حوزه كسب و كار، زمینه اشتغال جوانان را در چهارمحال و بختیاری فراهم سازند و همچنین از طرح های مرز دانشی تقاضا محور كه بتوانند به حل مشكلات از جمله در بخش آب، محیط زیست، كاهش آلاینده ها، لیزر، فوتونیك، لیرز، موبیلیتی (mobility) شامل خودروهای برقی و خودران كمك كنند، حمایت می شود.

** صادرات 170هزار دلاری جوانان ایده مند
رئیس پارك علم و فناوری چهارمحال و بختیاری نیز در این باره به ایرنا گفت: صادرات 170هزار دلاری محصولات فناورانه در این استان در شرایط كنونی تحریم دشمنان، نشان دهنده ظرفیت كسب و كار در این حوزه است.
اسماعیل پیرعلی افزود: هم اكنون 130 شركت دانش بنیان در این مجتمع فعال است كه این شركت ها سال گذشته بیش از 170هزار دلار صادرات محصولات شبیه سازی آزمایشگاهی و نرم افزار داشته است.
به گفته وی، پارك علم و فناوری چهارمحال و بختیاری هم اكنون در انجمن پارك های علم و فناوری آسیا (ASPA) و اتحادیه جهانی پارك های علم و فناوری (IASP) عضویت دارد و این می تواند زمینه ساز معرفی ایده ها جوانان در بخش كسب و كار بین المللی باشد.

** فروش محصولات ایده مند آغاز شده است
ماه گذشته شركت‌های دانش بنیان چهارمحال و بختیاری در حاشیه نشست تجاری ایران در گرجستان، موفق به عقد قرارداد فروش محصولات دانش‌بنیان در حوزه طراحی، ساخت و اجرای گلخانه هوشمند و ماسك نانو فیلتر به ارزش 100 هزار یورو شدند.
در پی برگزاری دومین نشست تجاری ایران در كشور گرجستان، بستر مبادلات مشترك شركت‌های دانش‌بنیان دو كشور ایران و گرجستان فراهم شد.
در این نشست كه با هدف برقراری ارتباط تجاری بین شركت‌های دانش‌بنیان ایرانی و گرجی برگزار شد، شركت‌های دانش بنیان استان موفق به عقد قرارداد فروش محصولات در حوزه طراحی، ساخت و اجرای گلخانه هوشمند و ماسك نانو فیلتر به ارزش 100 هزار یورو شدند.
به گزارش ایرنا، اكنون جمعیت 947 هزار نفری چهارمحال و بختیاری نیازمند سرمایه گذاری بخش خصوصی به ویژه در اكوسیستم جدید با رویكرد فناوری نوین است تا بتواند از رتبه نخست بیكاری به رتبه های پایین تر سقوط كند.
گزارش از محمود رئیسی
2097/6021