گذری بر آیین های عزاداری مردم سمنان

به گزارش ایرنا، در شهرستان سمنان چند روز مانده به ماه محرم، زنان و مردان هر محله به نظافت مسجدها و حسینیه ها پرداخته، علاوه بر آن سر در خانه ها و بازار را سیاه پوش می كنند. چادر بزرگی موسوم به پوش یا خیمه به نشانه آغاز عزاداری بر روی تكایای نقاط شهری و روستایی بر پا می شود.
روضه خوانی، دسته گردانی یا دسته روی به همراه زنجیر و سینه زنی، اجرای تعزیه، آیین علم بندان، نخل گردانی، سنگ زنی، اطعام و نذری دادن بویژه در شب ‌های تاسوعا و عاشورا و شام‌ غریبان از جمله سنت‌ هایی است كه هر سال در ماه محرم در شهرستان سمنان برگزار می ‌شود.

** روضه خوانی
مراسم روضه خوانی در تمام نقاط شهرستان سمنان از اول ماه محرم در مساجد و حسینیه ها برگزار شده و برخی افراد نیز به بر پایی این مجالس در خانه های خود مبادرت می ورزند. در طول شب های دهه اول محرم، پس از نماز مغرب و عشاء مجالس عزاداری و سوگواری در مساجد با حضور روحانیان و مداحان انجام می شود. برپایی این مراسم تا پایان ماه صفر به طول می انجامد.

** دسته گردانی
دسته روی یا دسته گردانی، یكی از سنت های عزاداری این ایام است. دسته های عزاداری به طور معمول از شب پنجم محرم به بعد از مقابل حسینیه یا تكیه های خود حركت كرده و هر دسته مسیر مشخصی را در هر یك از شب ها همراه با سینه زنی و زنجیر زنی طی می كند.

** اجرای تعزیه
تعزیه یكی از آیین های كهن عزاداری است كه طرفداران زیادی در شهرستان سمنان دارد. هنرمندان این خطه، هنر تعزیه را آمیخته با عشق و ارادت به خاندان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) برای تثبیت و تجلی نهضت حسینی و قیام عاشورا و زیبایی نهضت كربلا به نمایش می گذارند.
ایفا كنندگان نقش در یك گروه تعزیه شامل امام خوان، شمرخوان، بچه خوان، حُر، عباس و علی اكبر، است. نام برخی از مجلس های تعزیه خوانی برگرفته از حادثه های كربلا مجلس مصیب، شهادت حر، مسلم، دو طفلان مسلم، شهادت امام رضا(ع)، مجلس ابوالفضل(ع)، علی اكبر(ع)، قاسم و شهادت امام حسین (ع) است.
مجلس های تعزیه در تكیه ها و مسجدهای روستای دوزهیر، اعلا و خیرآباد با حضور چشمگیر مردم برگزار می شود.

** آیین علم بندان
علم بندان از دیگر آیین های محرم در شهرستان سمنان است كه بسیاری از مردان و زنان به منظور بر آورده شدن حاجت های خود در این مراسم شركت كرده و نذرهای خود شامل پول و پارچه ها را به علم می بندند.
علم، چوب بلندی است كه یك پنجه فلزی در راس آن نصب می شود و بدنه آن را از پارچه های نذری اهالی پوشیده و سپس با احترام بلند كرده و در این لحظه همگان صلوات می فرستند.
برخی از افراد بنا به نذر خود در جلوی علم گاو یا گوسفند قربانی می كنند.

** آیین نخل گردانی
نخل گردانی یكی از نشانه های عزاداری در نقاط مختلف شهر سمنان است. نخل را با پارچه های سبز و مشكی پوشش داده و در قسمت جلوی آن تصویرهای امامان، شهدا و آینه می آویزند.
برای بلند كردن نخل، عزاداران شال سیاه به گردن خود می اندازند. نخل را در شب های محرم همراه با هیات های عزاداری حمل می كنند. این شیوه در روزهای تاسوعا و عاشورا چشمگیرتر است.
مراسم نخل گردانی محله جهادیه سمنان در بعد از ظهر تاسوعا بسیار باشكوه بوده و جمعیت زیادی برای شركت در این مراسم در محل حضور می یابند و همچنین این مراسم در روزهای ششم محرم و صبح روز عاشورا در بین عزاداران روستای اعلا مرسوم است كه برخی پایه های نخل را زنان در دست گرفته و در حمل آن شركت می كنند.

** سنگ زنی
یكی دیگر از شیوه های خاص عزاداری رایج در منطقه، مراسم سنگ زنی روستای اعلا است. در این شیوه عزاداران با در دست گرفتن دو چوب به اندازه كف دست همگام و هم نوا با آوای نوحه آن ها را به هم می كوبند. در این شیوه، عزاداران به جای زدن بر سینه، دو چوب (سنگ) موجود در دستان خود را در حالت تك ضرب و سه ضرب بر هم می زنند.

** آیین روز تاسوعا و عاشورا
شب های تاسوعا و عاشورا اوج عزاداری ماه محرم مردم شهرستان سمنان است. اهالی هر محله پس از تجمع در تكیه ها و حسینیه های خود به سوگواری پرداخته و سپس در قالب دسته های عزاداری در سطح شهر یا روستا به حركت در می آیند. در این ایام در میان دسته های عزاداری نشانه هایی چون نخل، علم، علامت، پرچم، سقا، چلچراغ و غیره مشاهده می شود، پخت غذای نذری و تقسیم آن در بین اهالی هر محله از دیگر آداب این ایام است.

** شام غریبان
غروب روز عاشورا، شام غریبان شهدای كربلاست. از این رو عزاداران هر محل از خواندن نماز مغرب و عشا در حالی كه شمع یا فانوسی در دست دارند در تاریكی اقدام به دسته گردانی در نقاط مختلف می كنند. حمل نشانه های عزاداری در میان دسته های شام غریبان مرسوم نیست.
به گزارش ایرنا، استان سمنان یكهزار و 444 هیات مذهبی دارد كه از این تعداد هفت هیات دانشجویی، 120 هیات دانش آموزی و یكهزار و 317 هیات مردمی با حضور یكهزار و 914 مداح در ایام سال و به مناسبت های مختلف فعالیت می كنند.
9891/6103/7408