روزی حلالِ دانشجویان در بازارهای اینترنتی

این یك آگهی تبلیغاتی برای جذب دانشجویانِ نیازمند كار است كه در سایت های كاریابی به وفور دیده می شود. یك تبلیغات شاید دلسوزانه و جذاب برای دانشجویی كه می داند باید حین تحصیل، كار كند و هزینه های دانشگاه رفتن را تامین كند.
به گزارش گروه دانشگاه ایرنا، تفاوتی نمی كند كدام دانشگاه ما را می پذیرد، دولتی باشد یا غیردولتی و شهریه پرداز؛ به هر حال باید هزینه های تحصیل را خودِ دانشجو تامین كند به خصوص در شرایطی كه خانواده امكان حمایت مالی از فرزند دانشجوی خود را ندارند.

**كار دانشجویی،یك سنت قدیمی
كارِ دانشجویی، چند سالی است میان دانشجویان در تمام دانشگاه های كشور، رونق زیادی دارد. عده ای از دانشجویان بر اساس قوانین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با بخش های مختلف دانشگاه همكاری می كنند و حداقل و حداكثر 100 تا 250 هزار تومان بسته به مقطع تحصیلی، حقوقی دریافت می كنند. اما به نظر نمی رسد این رقم حتی كفاف هزینه های یك نصفه روز از زندگی دانشجو را بدهد.

**آگهی های جذاب برای درآمدزایی
به دنبال رضایت بخش نبودن شرایط كار دانشجویی در دانشگاه ها، تعداد زیادی از دانشجویان برای تامین هزینه های تحصیل و زندگی، دست به دامان آگهی های تبلیغاتی می شوند. با یك جستجوی ساده در اینترنت می توان به هزار و یك آگهی جذاب برای به كارگیری دانشجویان دست یافت كه ابتدای این گزارش به نمونه ای از آن اشاره شد.
از كار نیمه وقت در كافی شاپ گرفته تا انجام امور دفتری و پاس كردن چك های بانكی شركت ها. همكاری با یك شركت خصوصی برای بسته بندی جعبه های كادویی تا كار در دفتر املاكی و نشان دادن خانه های رهن و اجاره ای به مشتریان،كار در آشپزخانه و فروش اینترنتی غذاهای خانگی، بازار كاری است كه این روزها سفره ای برای روزی حلال دانشجویان در اینترنت پهن كرده است.

**نحوه تبلیغ توانایی دانشجویان برای كاریابی
یكی از سایت های كاریابی، بخشی را برای دانشجویان جویای كار در نظر گرفته است. در این سایت، با درخواست های تعداد زیادی از دانشجویان مواجه می شویم كه از كاردانی تا دكتری به دنبال كار نیمه وقت هستند.
یك دانشجوی مهندسی در دانشگاه شهید بهشتی كه 20 سال سن دارد، برای جمع كردن پول عروسی جویای كار است و خود را كاربلد و حرفه ای در تمام امور می داند.
دانشجوی دیگری كه در مقطع كاردانی تحصیل می كند، این طور در رزومه خود نوشته است كه سه سال سابقه فروشندگی و دو سال سابقه اپراتوری دارد و به دنبال كار نیمه وقت است.
دانشجویی كه در مقطع كارشناسی تحصیل می كند و متاهل است در قسمت درخواست شغل اعلام كرده كه تنها یك روز را برای تحصیل و دانشگاه وقت گذاشته و می تواند سایر ایام هفته را مشغول به كاری باشد.
دانشجویی هم است كه از امور دفتری گرفته تا كمك حسابداری را انجام می دهد.
مهارت در نقد رمان، متون ادبی و اشعار، یكی از مهارت هایی است كه دانشجوی دكتری در رزومه خود نوشته تا بتواند كاری دست و پا كند.
حتی یك دانشجوی دانشگاه دولتی هم به دنبال كار نیمه وقت است تا هزینه های جزوه و كتاب را فراهم سازد.
'نیازمند شغل، پاره وقت، چهار روز در هفته و یا شبانه، تمام ایام هفته، مسلط به كار با كامپیوتر و مبانی شبكه، مسلط به گوشی، تبلت و شبكه های اجتماعی، مسلط به انجام امور اداری، شركتی، یك سال سابقه كار در املاك و یك سال سابقه كار در نمایشگاه اتومبیل، در صورت نیاز ضامن معتبر هم در دسترس است.'
این رزومه یك دانشجوی مهندسیی پرتو پزشكی با 22 سال سن است كه خود را فعال و آموزش پذیر می داند و با تبلیغ توانایی های خود به دنبال یك شغل مناسب دیگر می گردد.
به نظر می رسد بازارهای اینترنتی برای همكاری با دانشجویان، شرایط بهتری در نظر گرفته اند از این نظر كه هر چند به خاطر دانشجو بودن، امكان بیمه كردن كارمندان خود را ندارند اما دست كم می توانند تا حدی نیازهای مالی آنها را با پرداخت های بالای 500 هزار تومان در حداقل ممكن، برطرف سازند. البته نیروهای دانشجو هم به علت روزآمدن بودن و آشنایی پیشرفته با امور كامپیوتری و اینترنتی حتی حسابداری، طرفداران كمی در بازار كار ندارند.

**كار دانشجویی در دانشگاه بی مشتری ماند
بخشی از این تبلیغات نشان دهنده عدم استقبال دانشجویان از شرایط كاری در نظر گرفته شده در درون دانشگاه است چرا كه می دانند در مقابل چند ساعت كار، پرداختِ مناسبی در انتظارشان نیست.

**كار كردن دانشجویان مثبت است اما...
محمد یزدی دانشیار دانشكده علوم زمین دانشگاه بهشتی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا نظر خود را در خصوص كار دانشجویی در خارج از دانشگاه بیان كرد و گفت: اصل موضوع یعنی كار كردن دانشجویان، كاملاً مثبت است. من هم كه خارج از كشور تحصیل می كردم، از این دست موارد زیاد دیدم. به عنوان مثال همكلاسی خودم در مقطع دكتری، بعد از ساعت چهار عصر لباس كار می پوشید و كارهای بهداشتی دانشكده را انجام می داد. در مقابل این كار مبلغی دریافت می كرد و اتفاقاً این كار را برای خودش آر نمی دانست.
وی، نهادینه سازی فرهنگِ كار میان دانشجویان و دانشگاه را ضروری دانست و تاكید كرد: شاید عده زیادی از دانشجویان بخواهند كار كنند اما بگویند كار نیست. متاسفانه كار دانشجوییِ درون دانشگاه ها در سیستم اداری دچار مشكل است و وزارت علوم می تواند نسبت به اصلاح این چارچوب اقدام كند.
مشكل در میزان پرداختی به دانشجویان یكی از مباحثی بود كه از سوی این استاد دانشگاه مطرح شد. یزدی بر این باور است كه اگر قرار باشد كار دانشگاه را دانشجو بهتر انجام می دهد اما طبق قانون نمی توان دستمزد مناسبی به آنان پرداخت كرد كه این اشكال سیستم اداری است.
یزدی در دوره ای كه معاون دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی بود میزان كار دانشجویی را در این دانشگاه به سه برابر حد خود رساند و دانشجویان بیشتری در دانشگاه مشغول به كار شدند. اما این روند در تمام دانشگاه ها تعمیم نیافته و به نظر می رسد هر دانشگاه با توجه به قانون مصوب برای كار دانشجویی، روش های خود را برای كار دانشجویی داشته باشد.

** كار دانشجویی؛ آری یا خیر؟
بر اساس این گزارش، می توان دو موضوع را در خصوص كار دانشجویی در دانشگاه مطرح ساخت كه شاید یكی از آسیب های تجربه شده در دانشگاه ها باشد. نخست اینكه، به باور برخی استادان اگر دانشجو وارد سیستم اداری دانشگاه شود از درس و هدف اصلی دور می شود. دوم اینكه اگر تا دیروز رابطه دانشجو كارمندی در دانشگاه وجود داشت، این رابطه پس از شاغل شدن دانشجو تبدیل به رابطه همكاری می شود كه شاید برای دانشجو حاشیه هایی به دنبال داشته باشد.
یزدی در بخش دیگری از گفت و گو با گروه دانشگاه ایرنا، كار دانشجویی را برای دانشگاه هم به صرفه دانست و توضیح داد: سپردن برخی امور دانشگاه به دانشجو از نظر اقتصادی به صرفه است حتی در برخی امور اداری، دانشجو خیلی بهتر از كارمندان كار را انجام می دهد اما هنوز این موضوع بعد از سال ها تبدیل به روال نشده است.
وی در این باره پیشنهادی مطرح كرد و گفت: دو وزارتخانه علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشكی حتی دانشگاه آزاد اسلامی می توانند ساز و كار اداری برای این موضوع تنظیم كنند.

**چند می گیری كار كنی؟!
حق الزحمه ای كه به دانشجویان بابت كار در دانشگاه پرداخت می شود، با توجه به هر مقطع تحصیلی متفاوت است. دانشجوی كارشناسی 100 هزار تومان، دانشجوی كارشناسی ارشد 150 هزار تومان و دانشجوی دكتری 250 هزار تومان بابت 50 ساعت كار در دانشگاه دریافت می كنند و به نظر می رسد این مبلغ طی سال های گذشته و با وجود افزایش مشكلات اقتصادی، روند افزایشی به خود نگرفته است.
این مبالغ از بودجه های معاونت دانشجویی دانشگاه ها پرداخت می شود كه البته فرایند اداری این دستمزدها با مشكل مواجه است.
استاد دانشگاه شهید بهشتی در بخش آخر گفت و گوی خود به نمونه های دیگری از كار دانشجویی در خارج از كشور اشاره كرد و افزود: در بسیاری از دانشگاه های اروپایی، دانشجویان بخش زیادی از كارها را با هزینه كمتر انجام می دهند. آنها در آزمایشگاه، رستوران و كمك در اداره خوابگاه با مسئولان همكاری می كنند و حتی اكثر كتابخانه های دانشگاهها در خارج توسط دانشجویان اداره می شود.

**واكنش دانشجویان به كار دانشجویی
سوالی كه شاید به ذهن متبادر شود این است چرا دانشجویان تمایلی به همكاری پاره وقت در دانشگاه ندارند و تمام تلاش شان این است كه برای بازار كار غیر دانشگاهی كار كنند.
خبرنگار دانشگاه ایرنا نظر چند دانشجو را پرسیده است. این افراد برای پس انداز شهریه و هزینه های دانشگاه، سه ماه تابستان را به جای گذراندن واحدهای تابستانی، مشغول به كار در حرفه های مختلف شدند.
محمد سنادی زاده دانشجوی مهندسی عمران در دانشگاه آزاد اسلامی به خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا گفت: اگر قانون كار دانشجویی در دانشگاه ها اصلاح و حقوقی مثل پرداخت های خارج از دانشگاه برای كار در داخل دانشگاه در نظر گرفته می شد، فكر می كنم بیشتر دانشجویان از این موضوع استقبال كنند. اما دو مشكل وجود دارد،نخست اینكه پرداخت ها به قدری ناچیز و غیرقابل قبول است كه كسی به كار كردن در دانشگاه فكر هم نمی كند، مگر دانشجویی كه شخصاً و بدون چشم داشت مالی این كار را انجام دهد. مشكل دوم در عدم سازگاری كار دانشجویی با روحیه دانشجو است.
این دانشجو كه كار در كافی شاپ را برای خودش جالب و حتی نوعی واكاوی شخصیت افراد دانست، تاكید كرد كه خودش ترجیح می دهد ایام فراغت و بیكاری اش را در كافی شاپ ها مشغول به كار باشد تا در دانشگاه. چون مراكز خارج از دانشگاه، شخصیت اجتماعی تری به دانشجو می دهد و البته در مقابل حداقل هشت ساعت كار، حقوقی معادل یك میلیون تومان دریافت می كند.
طاهره آزاده ور دانشجوی طراحی دوخت است كه در یك مزون لباس كار می كند. طاهره سه ماه تابستان را به جای پاس كردن واحدهای تابستانی به یك مزون رفته تا علاوه بر آشنایی با این حرفه، به سواد عملی خود در رشته طراحی دوخت بیفزاید.
طاهره كه اهل مشهد است و برای تحصیل در تهران زندگی می كند، به خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، گفت: برای حرفه من در دانشگاه، كار خاصی نیست مگر اینكه در امور دفتری و كتابخانه ای و اداری مشغول شوم كه با رشته و روحیات من سازگار نیست. تمایل ندارم از الان در حرفه ای كار كنم كه هیچ سنخیتی با رشته تحصیلی ام ندارد.
وی افزود: آنطور كه از دوستانم شنیده ام، بابت كار در دانشگاه مبلغی زیر 300 هزار تومان دریافت می كنند كه نه تنها به موقع پرداخت نمی شود بلكه مشكلات مالی یك روز را هم برطرف نمی كند. من در یك مزون لباس كار می كنم كه حقوق ماهانه ام به عنوان كارآموز و البته گاهی كارمند، 900 هزار تومان است. شاید مبلغ كافی نباشد اما بد هم نیست.

**مصائب بازار كار در آینده
شاید بتوان مسئله كار دانشجویی را در یك قالب دیگر هم بررسی كرد و آن شرایط بازار كار آینده آنها بعد از اتمام درس است. از این نظر كه اجبار دانشجویان به كار در دوران دانشجویی، ممكن است همسو با رشته تحصیلی نباشد و حتی بعد از دانش آموختگی در همان حرفه بمانند كه بحث عدم سنخیت رشته تحصیلی و بازار كار مطرح می شود.
هوشنگ طالبی حبیب آبادی رئیس دانشگاه اصفهان در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه ایرنا نظر خود را در مورد كار دانشجویی در محیط خارج و داخل دانشگاه مطرح ساخت و گفت: شاید بتوان مشكلات مالی كار دانشجویی را با یك افزایش، برطرف كرد.
وی بر این باور است كه كار دانشجویی در دانشگاه برای دانشجویان مقطع تحصیلات تكمیلی از جنبه كارآموزی می تواند اهمیت داشته باشد. اما برخی دانشجویان متاهل، مجبور به تامین هزینه هستند كه به علت مكفی نبودن حق الزحمه كار دانشجویی باید در خارج از دانشگاه مشغول به كار شوند. این را می دانیم كه دستمزدها حداقلی است اما این یك قانون بوده و نمی توان از آن عدول كرد.

**افزایش ظرفیت سازی كار دانشجویی
رئیس دانشگاه اصفهان، پیشنهاد افزایش ظرفیت سازی برای ایجاد زمینه های كار در دانشگاه ها را مطرح ساخت و تاكید كرد: كار دانشجویی، نوعی سرمایه گذاری برای دانشگاه است و مبالغی كه در قبال ساعات كاری به دانشجویان پرداخت می شود، هزینه نیست بلكه سرمایه گذاری است.
طالبی البته در مورد دانشجویان دكتری به یك مورد اشاره كرد و گفت: برای دانشجویان دكتری زمینه های همكاری را در حق التدریس، آزمایشگاه و حل تمرین فراهم كرده ایم.
مدیریت كار دانشجویی در دانشگاه ها در چارت سازمانی معاونت دانشجویی دانشگاه ها قرار دارد. در همین زمینه، عبدالمجید خوشنود معاون دانشجویی فرهنگی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا،گفت: نظر ما در معاونت دانشجویی این است كه كار دانشجویی در قالب حل تمرین و كمك به فعالیت در حوزه های مختلف دانشگاهی، صورت بگیرد.
وی در مورد منابع مالی در نظر گرفته شده برای كار دانشجویان در دانشگاه، تاكید كرد: تامین منابع مالی برای پرداخت دستمزد به دانشجویان از روند كندی برخوردار است و ما با منابع محدودی مواجهیم.

** یك پیشنهاد برای جذب دانشجویان
این مقام مسئول در دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی افزود: اولویت دانشگاه بر كار خارج از دانشگاه نیست و اگر قرار باشد دانشجو خدماتی ارائه دهد این وقت و انرژی را برای دانشگاه خود صرف كند. اما متاسفانه فرایندهای مرتبط با كار دانشجویان، پیچیده و دست و پای مسئولان را بسته است.
خوشنود ادامه داد: حقوقی كه برای دانشجویان در نظر گرفته شده متوسط 200 هزار تومان است كه در این رقم در مورد دانشجویان كارشناسی كاملاً غیرقابل توجه است.
در همین زمینه، معاون دانشجویی فرهنگی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در پاسخ به پرسش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا مبنی بر ارائه راهكاری برای حل این موضوع، توضیح داد: ما پیشنهادی را به سازمان امور دانشجویان مبنی بر متمركز كردن رسیدگی به قانون كار دانشجویی ارائه داده ایم. پیشنهاد این است كه كار دانشجویی به صورت متمركز به سازمان امور دانشجویان یا صندوق رفاه دانشجویان واگذار شود. این موضوع نیاز به تمركزگرایی دارد چرا كه دانشگاه ها در تامین منابع مالی با مشكل مواجه هستند و با عملی شدن آن، بار سنگینی از دوش دانشگاه ها برداشته می شود.
به گفته خوشنود، این پیشنهاد فعلاً توسط سازمان امور دانشجویان در حال بررسی است كه البته نظر مثبتی نسبت به آن دارند و فكر می كنم یكی از بهترین راهكارها برای بهبود اوضاع كار دانشجویی باشد.

**قانونی كه نیازمند پوست اندازی است
به نظر می رسد، قانون كار دانشجویی نیازمند یك پوست اندازی تاثیرگذار است. قانونی كه علاوه بر تامین قسمتی از آینده شغلی دانشجویان با به كارگیری آنان در بدنه دانشگاه، می تواند آنها را از حضور در بازارهای كارِ متفرقه بازدارد و به سوی همكاری هدفمند، علمی، آموزشی و فرهنگی در دانشگاه سوق دهد.
برای رسیدن به این هدف، در وهله نخست اصلاح قانون كار دانشجویی، ضروری است. قانونی كه سال های سال تغییر نكرده و با وجود افزایش مشكلات اقتصادی و معیشتی در كشور، این دستمزد منطقی نیست.
**ف.ز**1601**