به گزارش ایرنا، هر از چند گاهی فعال شدن آتشفشان دماوند دستمایه خبرسازی ها و نیز اظهارنظر كارشناسان قرار می گیرد؛ در روزهای پایانی اسفند ماه پارسال نیز فیلمی در فضای مجازی دست به دست شد كه در آن ادعا شده بود آتشفشان فعال‌شده و گدازه‌هایی از آن خارج می شود.
اوایل شهریور ماه نیز دماوند خبرساز شد؛ آب شدن انبوهی از برف قله دماوند كه سبب طغیان رودخانه های محلی در بخش لاریجان شهرستان آمل شد، گمانه زنی های را در باره احتمال فعال شدن آتشفشان قله دماوند در فضای مجازی و محافل مردمی مازندران در پی داشت.
كوه دماوند یك كوه آتشفشانی نیمه فعال شناخته می شود كه از آخرین باری كه فعالیت داشته، حدود 7300 سال می گذرد؛ با این حال بررسی علمی رخداد اخیر در حوزه دماوند، كارشناسان زمین شناسی و زلزله شناسی را بر آن داشت تا روز دوشنبه در مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی گرد هم آینده و داشته ها و اطلاعات علمی خود را درباره دماوند به اشتراك بگذارند.
** رفتار آتشفشان دماوند تغییر محسوسی نداشته است
مدیر زمین شناسی منطقه ای سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی در این نشست گفت: آتشفشان دماوند نیازمند پایش دائم بوده و لازم است یك مركز پایش در آن دایر شود تا به همه اطلاعات آن دسترسی داشته باشیم.
«جلیل قلمقاش» افزود: آتشفشان های دماوند، تفتان، سبلان، بزمان و پنج آتشفشان دیگر كشور احتمال دارد در آینده فوران كنند.
وی ادامه داد: از آنجا كه حدود 20 میلیون نفر در شهرها و روستاهای اطراف آتشفشان دماوند زندگی می كنند، این كوه از اهمیت بیشتری برخوردار است.
این مقام مسئول اظهار داشت: تصاویر گرفته شده از قله دماوند حاكی از آب شدن یخچال ها در آن است اما اینكه این مساله ناشی از تغییر اقلیم بوده یا اینكه دماوند فعال شده، نیازمند داده های بیشتر و بررسی علمی است و به نظر می رسد همه افراد صاحب نظر در این زمینه بر مبنای احساسات صحبت می كنند.
وی یادآور شد: تاكنون جوانترین فورانی كه محققان توانسته اند در دماوند نمونه گیری و تعیین سن كنند، مربوط به هفت هزار و 300 سال قبل است و جوان تر از این خبر نیز وجود دارد.
قلمقاش تاكید كرد: وجود چشمه های آب گرم و خروج گاز، نشان دهنده خاموش نبودن دماوند است و ممكن است در آینده فعالیت كند و فعالیت آن به صورت فوران باشد.
وی تصریح كرد: در صورت فوران، مخاطرات این آتشفشان شامل انفجار مخروط آتشفشانی، فوران و جریان گدازه، باران خاكستر، گازهای سمی و سوزان و سیل و بهمن ناشی از ذوب شدن یخ ها و برف ها خواهد بود.
این مسئول ادامه داد: نگرانی اصلی زمین‌شناسان، كنده شدن مخروط دماوند به طول 300 تا 400 متر است كه در این صورت حتی شهرهای در فاصله 100 كیلومتری از این قله در معرض خطر قرار خواهند گرفت.
وی یادآور شد: تاسیس یك مركز پایش آتشفشان دماوند جنبه پیشگیری، هشداردهنده و تحقیقاتی داشته و در كاهش آسیب پذیری منطقه موثر خواهد بود.
این مدیر سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی گفت: 2 سال پیش بودجه پنج میلیارد و 800 میلیون تومانی برای تاسیس ایستگاه مركزی پایش در دماوند، استقرار هشت دستگاه لرزه نگاری و جی پی اس (GPS) و خرید دستگاهها و تجهیزات مورد نیاز پیش بینی شد، اما تاكنون كمتر از 100 میلیون تومان آن اختصاص داده شده است.
وی با اشاره به انجام مطالعات پایه در آتشفشان های سهند و سبلان، بزمان و همچنین در حال انجام بودن مطالعات در آتشفشان تفتان تاكید كرد: نیازمند داده های دقیق این آتشفشان ها برای رصد فعالیت آنها هستیم و به این منظور تاسیس یك مركز پایش آتشفشان برای كل كشور لازم است.
** ساختار پوسته كشور در دست مطالعه است
در ادامه این نشست «مرتضی طالبیان» عضو پژوهشكده علوم زمین افزود: مطالعات ساختار پوسته كشور در حال انجام است و بررسی فعالیت‌های لرزه ای در یكصد سال اخیر چیزی در خصوص فعالیت آتشفشان دماوند نشان نمی دهد.
این مسئول بیان داشت: مطالعات اقلیم دیرینه كشور نشان می‌دهد چهار هزار و ۲۰۰ سال پیش تغییر اقلیم مشابه امروز در كشور اتفاق افتاده اما از آن زمان تاكنون هیچ فعالیتی مبنی بر آتشفشانی دیده نشده است.
طالبیان در عین حال تهیه نقشه خطر آتشفشان برای كشور را لازم برشمرد و گفت: در سطح ملی باید مناطق آتشفشانی را شناسایی كرده و از ساخت و سازها در این مناطق خودداری كنیم.
وی در خاتمه با اشاره به آتشفشان های كشور یادآور شد: فرودگاه های بزرگی در مجاورت این آتشفشانها ساخته شده كه هرگونه فوران و فعالیت آنها می‌تواند جریان زندگی را در این مناطق به خطر اندازد، همچنین در خصوص تهران راه های ارتباطی پایتخت بسیار مهم است و بروز آتشفشان می تواند با مسدود كردن هر یك از این راه های ارتباطی فاجعه ساز باشد.
** رفتار آتشفشان دماوند تغییر محسوسی نداشته است
مسئول تهیه نقشه زمین شناسی دماوند گفت: گرمای هوا و نبود بارندگی در سال جاری سبب از بین رفتن منابع برف و یخ در دماوند شده و به نظر نمی‌رسد در رفتار آتشفشان دماوند تغییر محسوسی ایجاد شده باشد.
«حمیده رشید» افزود: با این حال برای اظهار نظر دقیق به داده های دقیق دستگاهی نیاز است.
به گفته وی، از ۵۰ سال پیش تاكنون نقشه دقیقی از دماوند تهیه نشده و آخرین بار «آلن باخ» سوئیسی در سال ۱۹۶۶ جامع ترین كار را در این قله به انجام رسانده است.
رشید بیان داشت: از سال ۱۳۸۸ سازمان زمین شناسی تهیه نقشه دماوند را در اولویت خود قرار داد و تصمیم به تهیه نقشه یك بیست و پنج هزارم دماوند گرفت كه تاكنون نزدیك به ۲۲۰ روز عملیات صحرایی در این راستا انجام شده و بیش از هزار و ۵۰۰ كیلومتر پیمایش در شیب حدود ۱۵ تا ۲۵ درجه به انجام رسیده است.
این كارشناس معاونت زمین شناسی سازمان زمین شناسی اظهار داشت: تاكنون ۴۰ نمونه برای تعیین سن آماده شده است اما امكانات لازم برای تعیین سن را در اختیار نداریم.
وی با اشاره به سیل های اخیر در منطقه رینه خاطرنشان كرد: به گفته محلی ها همه ساله در مرداد ماه در منطقه سیل داشتیم اما امسال به دلیل گرمای بیش از حد هوا سیل شدت بیشتری داشته است.
وی اضافه كرد: همه معادن موجود در دماوند به جز یك مورد تعطیل شده است.
** لزوم پایش زمین شناسی و اقلیم شناسی دماوند
دبیر كارگروه ملی مخاطرات زلزله و رئیس بخش زلزله شناسی، مهندسی و خطرپذیری مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی نیز گفت: پایش دماوند از منظره زمین شناسی، هواشناسی و اقلیم شناسی ضرورت دارد.
علی بیت اللهی افزود: دماوند قله ای است كه پتانسیل فعالیت آتشفشانی، خروج گدازه و خاكستر آتشفشانی را دار د و مطابق آنچه كارشناسان بیان می‌كنند، تغییر قابل ملاحظه‌ای در خصوص فعالیت آتشفشان دماوند نسبت به سال های قبل مشاهده نمی‌شود.
این مسئول با اشاره به سیل اخیر منطقه گزنك در استان مازندران تاكید كرد: باید تمهیدات لازم درباره ریسك سیل در منطقه و مسیر هایی كه امكان خطر سیل را در نتیجه بارندگی ها و ذوب یخچالها داراست اندیشیده شود و وزارت نیرو در این زمینه برنامه داشته باشد.
وی خاطرنشان كرد: امروز سنسور های هشدار دهنده سیل با قیمت های مناسب در سطح جهان در دسترس قرار دارد.
بیت اللهی همچنین بر آموزش عمومی مردم از طریق رسانه ها و مسئولان برای مدیریت بحران با همكاری رسانه ها تاكید كرد.
این مقام مسئول بیان داشت: وضعیت ریالی دولت بد نیست و سازمان برنامه و بودجه می‌تواند از این موارد حمایت داشته باشد.
وی اظهار داشت: سیل اخیر گزنك، ۵۰۰ میلیون تومان به پارك «نشاط» این شهر صدمه و خسارت وارد كرد و ساخت دیواره شمالی رودخانه هراز با هزینه سه میلیارد تومانی برای این شهر مورد نیاز است.
وی یادآور شد: در اطراف قله دماوند مراكز عمده جمعیتی وجود دارد كه سیلاب و آتشفشان بر آنها تاثیرگذار خواهد بود.
بیت اللهی ادامه داد: از دیدگاه حمل و نقلی نیز با توجه به اینكه بخش عمده ای از جاده هراز در فاصله نزدیك به قله دماوند قرار دارد، پنج پل وجود دارد كه جایگزین ندارند و در صورت تخریب پل ها ارتباط محور مواصلاتی قطع خواهد شد.
** رصد دائمی آتشفشان دماوند ضروری است
در ادامه «اسماعیل فرزانگان» رئیس بخش شبكه شتابنگاری ایران گفت: در اطراف قله دماوند تعداد ایستگاه شتاب نگار موجود است؛ این شبكه كه بیش از چهار دهه سابقه دارد اكنون دارای هزار و ۷۴ ایستگاه فعال بوده كه ۷۵ مورد آن برخط است.
وی بیان داشت: بیشترین تعداد ایستگاه ها در استان های تهران، فارس، كرمان و خراسان قرار داشته و بیشترین شتاب نگاشت ها نیز در آذربایجان شرقی، فارس، كرمان، هرمزگان و كرمانشاه واقع شده است.
فرزانگان از برنامه توسعه كوتاه مدت خرید ۵۰۰ دستگاه جدید خبر داد كه البته به دلیل تحولات ارزی و مشكلات ارتباطات بانكی اكنون به تعویق افتاده است؛ اگر این برنامه خرید محقق شود برای كوتاه مدت نیاز های كشور با جایگزینی دستگاه های قدیمی برطرف می شود.
این مسئول همچنین خاطر نشان كرد: پارسال بیشترین تعداد زلزله ها در جنوب قله دماوند حادث شد و مهمترین آنها در تاریخ سی ام نوامبر ۲۰۱۷ (۹ آذر ۱۳۹۶) با بزرگی چهار ریشتر در نزدیكی مشا اتفاق افتاد.
فرزانگان یادآور شد: ۲۰۰ دستگاه شتاب نگار به تدریج در كشور جایگزین دستگاه‌های قدیمی خواهد شد.
وی اظهار داشت: رصد دائمی آتشفشان دماوند ضروری است و این سازمان نیز در مقوله شتابنگاری آن و تامین دستگاه ها آمادگی كامل دارد.
اقتصام 3065**1070**2025
تاریخ انتشار: ۲۶ شهریور ۱۳۹۷ - ۱۱:۲۳
تهران- ایرنا- گمانه زنی درباره فعال شدن آتشفشان دماوند و انتشار برخی شایعات در این زمینه در فضای مجازی دستمایه نشست ویژه ای در مركز تحقیقات راه و مسكن شد كه كارشناسان معتقد بودند هرچند رفتار این كوه آتشفشانی تغییر محسوسی نداشته اما نیازمند پایش دائم است.