آزادگی، عزت طلبی و حق‌جویی از بزرگترین پیام‌های واقعه عظیم عاشوراست. رسیدن به این آرمان‌ها نیازمند آگاهی و بصیرت است و این قیام نشان داد آنان كه از این موهبت برخوردارند، حتی اگر اندك باشند، هرگز در نگاه قضاوت‌گر تاریخ از یاد نمی‌روند.
از همین روست كه این حركت با عنوان یك نهضت اجتماعی كه دارای ریشه‌های فرهنگی است شناخته می‌شود و آیین‌هایی نیز برای زنده نگاه داشتن آن طی قرن‌ها شكل گرفته است كه به الگویی برای عزاداری بدل شده است.
مردم استان فارس نیز همزمان با دیگر شهر‌ها و روستا‌های كشور در زنده نگاه داشتن این آیین، رسم‌هایی ویژه را تدارك دیده‌اند كه قدمت برخی از آن‌ها به چندین قرن می‌رسد.
در شیراز دسته‌ها و هیات عزاداری از سراسر شهر به سمت حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) رهسپار می‌شوند و به سینه زنی و زنجیرزنی می‌پردازند.
افزون بر این رسم سینه زنی قطاری كه از رسوم دیرینه شیرازی‌هاست در این ایام در مساجد و حسینیه های قدیمی برگزار می‌شود. در این نوع سینه‌زنی عزادارن به صورت مارپیچ و دایره‌ای حركت می‌كنند و تصویری زیبا را خلق می‌كنند كه نماد رسیدن از كثرت به وحدت است.
در شامگاه عاشورا نیز مراسم شام غریبان با شمع گردانی مردم در محلات و با یاد مظلومیت و تنهایی حضرت زینب (س) و بازماندگان این نهضت برگزار می شود.
در دیگر شهرستان‌های فارس نیز مراسم اینچنینی برقرار است از جمله آن‌ها باید به بزرگ ترین تعزیه میدانی كشور در روستای صحرا رود فسا اشاره كرد.
هزینه‌های اجرای این مراسم را مردم و برخی از موقوفات شهرستان فسا تامین می‌كنند و در هنگامه ماه محرم این شهرستان پذیرای شیفتگان اهل بیت (ع) از گوشه و كنار ایران است.
در شهرستان استهبان آیین چك‌چكو و چارچوگردانی در محرم برگزار می‌شود. مراسم چك چكو در عصر روز عاشورا برگزار می‌شود.
براساس آنچه در روز عاشورا رخ داده است، پس از اتمام نبرد، لشكریان یزید پیكر پاك امام حسین (ع) را بر دروازه شام آویختند و پس از غارت شهدای این نبرد با اسب بر آنان تاختند. در این میان نیز عمر بن سعد به سربازانش دستور می‌دهد كه به شادی و پایكوبی بپردازند.
مطابق روایت ذكر شده، مردم استهبان این صحنه‌ها را باز سازی می‌كنند به گونه‌ای كه افراد شركت كننده در آن دو قطعه چوب در دست می‌گیرند و به هم می‌كوبند و صدای كوبیده شدن این چوب‌ها در میان خیل جمعیت، صدای سم اسبانی را تداعی می‌كند كه مراسم رقت‌بار لشكریان یزید را تداعی می‌كند؛ سپس در آیینی كه مشابه آن با عنوان نخل‌گردانی در استان یزد برگزار می‌شود، همه هیات و دسته‌های عزاداری تا نیمه شب با سینه زنی و زنجیرزنی به حسینیه محله اهر می‌روند.
جایی كه محل نگهداری چارچو است. چارچو یا كجاوه یا مهملی است كه نماد مظلومیت امام حسین (ع) است و براساس روایات در عصر عاشورا از آسمان به زمین آمد و جسم مطهر امام حسین (ع) را در خود جای داد و به آسمان برد.
پس از ورود آخرین هیات به این حسینیه، چارچو را كه تنها سالی یك بار برای این مراسم بیرون آورده می‌شود، می‌آورند و بر دوش می‌چرخانند.
از دیگر نمونه‌های آیینی شعائر عاشورایی برپایی خیمه‌های عزا در شهرستان زرقان است. این خیمه‌ها كه از روز 27 ذیحجه برپا می‌شود به نشانه خیمه‌های امام حسین (ع) در سه محله قدیمی این شهر برپا می‌شود.
بزرگترین این خیمه‌ها حدود 500 متر مربع است كه با دیرك‌ها چوبی به ارتفاع 20 متر و با طناب‌هایی به پشت بام حسینیه متصل می‌شود؛همچنین پرچم‌های سرخ و سبز كه در حرم امام حسین (ع) طواف داده شده است در آن نصب می‌شود.
این مراسم از دوره صفویه شكل گرفت و یكی از این خیمه‌ها عمری 150 ساله دارد و طرح‌هایی همچون نقش شمشیر و شیر و سرو بر آن دیده می‌شود و متعلق به خاندان قوام و حسینیه مشیر شیراز است.
این آیین‌ها تنها گوشه‌هایی از مراسمی است كه مردم استان فارس با علاقه به امام خود برگزار می‌كنند و همه آن‌ها از شرق تا غرب و از شمال به جنوب و از هر دین و آیین به صورت خودجوش در این ایام اجرا می‌شود كه نشان دلدادگی مردم به امام حسین (ع) و خاندان پیامبر و فراتر از آن، درك و دریافت واقعه عاشوراست.
7375 / 1876
تاریخ انتشار: ۲۹ شهریور ۱۳۹۷ - ۰۸:۱۴
شیراز- ایرنا- امام حسین (ع) و یارانش در زمانی كمتر از یك شبانه روز به شهادت رسیدند اما قیام مقدس آنان پیام‌های بسیاری برای آزادگان جهان به ارمغان آورد زیرا خطاب این نهضت به همه مردم بوده است و منحصر به زمانی خاص یا تاریخی مشخص یا دینی معین نیست.