سوگواری «گِل زنی» و «خیمه سوزان»

به گزارش ایرنا، مردم متدین چهارمحال و بختیاری با هدف زنده نگه داشتن یاد امام حسین(ع) و یاران با وفای ایشان آئین های باشكوهی را همچون دیگر مردم ایران و دیگر بلاد اسلامی در سراسر گیتی در ماه محرم برگزار می كنند.
مردم این استان عقیده خاصی به گرامیداشت حماسه كربلا و حماسه آفرینی های این حادثه بی نظیر تاریخ اسلام و جهان در ایام سال دارند، اما در ماه های محرم و صفر این عقیده بروز و ظهور بیشتری پیدا می كند.
مراسم های معمول در چهارمحال و بختیاری همانند دیگر نقاط كشور قبل از شروع این ماه با سیاهپوش كردن مساجد، حسینیه ها، بازار و میادین مختلف شهر آغاز و در دهه نخست ماه محرم شب ها مراسم سخنرانی و مرثیه سرایی در نقاط مختلف استان برگزار می شود.
اوج آئین های مردم این استان همزمان با 2 روز تاسوعا و عاشوراست.
یك پژوهشگر تاریخ در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: از قرن 9 هجری قمری و در دوره تیموریان اسنادی موجود است كه نشان می دهد مردم استان از این تاریخ اندیشه های شیعی خود را در قالب ادبیات منظوم متبلور می كردند كه نمونه شاخص آن اشعار «محمد مقبل قهفرخی» شاعر شیعی این دوره است كه مرثیه ای در بیان حادثه عاشورا سروده است.
بابك زمانی پور افزود: وجود بقاع متبركه متعدد از جمله «حلیمه و حكیمه خاتون» شهركرد، «بی بی حاجب الحرم» دستناء شهرستان كیار و «میرحیدر شاه» نقنه از توابع بروجن سند دیگری است كه حكایت از نفوذ فرهنگ اهل بیت (ع) در دل مردم این مرز و بوم دارد.
وی همچنین به سقاخانه های برجای مانده از گذشته در شهرهای مختلف استان اشاره كرد و گفت: این سقاخانه ها به نام و یاد حضرت عباس (ع) علمدار دشت كربلا نامگذاری شده و دلیل دیگری بر ارادت مردم استان به فرهنگ شیعی است.
این پژوهشگر و محقق تاریخ تصریح كرد: این ارادت مردم استان به مكتب شیعه سبب شكل گیری آئین ها و رسم های مختلفی شده كه بسیاری از آنها تا امروز تداوم دارد و با شكوه و عظمت خاصی از سوی مردم برگزار می شود.
بگفته زمانی پور پرداختن به هنر شبیه خوانی، تعزیه خوانی، راه اندازی كاروان های عزاداری، پخت نذری و سركشی به مزار گذشتگان از دست رفته از جمله آداب به هم پیوسته ای است كه پیرامون گرامیداشت حماسه عاشورا در استان شكل گرفته و تاكنون نیز ادامه دارد.
اما از آئین های عاشورایی شكل گرفته در استان، تاكنون پنج آئین به عنوان میراث معنوی در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است.
این آیین ها شامل «فروبردن علم در قدمگاه گرداب بن»، «مراسم آقا سلام در شهر بن»، «مراسم خیمه سوزان و تعزیه حضرت قاسم (ع) در شهر طاقانك» و «آیین چاق چاقو در شهر سامان» است.
مراحل تكمیل پرونده و ثبت ملی این آیین ها از سال 85 تاكنون انجام شده است.

**فروبردن علم در قدمگاه گرداب بن
از جمله این آئین ها، رسم «گل زنی» و «فرو بردن علم در قدمگاه گرداب بن» و «آقا سلام» است كه هرساله در صبح روز عاشورا و پیش از طلوع آفتاب از سوی هیات های عزاداری شهر بن انجام می شود. در این مراسم تعداد زیادی علم عزاداری امام حسین(ع) به حاشیه گرداب حمل شده و عزاداران علم ها را سه بار با نوای «یا علی» و «حیدر حیدر» در داخل آب فرو می كنند.
پس از آن عزاداران حسینی در مسیر عبور از خیابان های شهر و اجرای مراسم آقا سلام برای نشان دادن حزن و اندوه خود بر روی سر و روی شانه ها گل می زنند.
مراسم گل زنی را افراد حاضر در مراسم عزاداری روز عاشورا در شهر بن انجام می دهند و زنان نیز بر روی چادر و روسری خود گل می زنند و به نوحه سرایی می پردازند.

**چاق چاقو در سامان
مردم شهر سامان شب عاشورا هرساله از شب عاشورا به تكیه ها و مساجد و حسینیه ها رفته و از ساعت 2 بامداد با صدای نی، سنج، طبل و خواندن نوحه ویژه و صف بندی با كوبیدن چوب یا سنگ های تخت به هم و «یا علی» گفتن به عزاداری در خیابانها و كوچه های شهر می پردازند و هنگام اذان صبح با برگزاری نماز جماعت مراسم را به پایان می برند.

**خیمه سوزان طاقانك
آئین خیمه سوزان طاقانك نیز از دیگر آئین های عاشورایی این استان است كه در روز عاشورا برگزار می شود.
در صبح روز عاشورا گروه ها و هیات های عزاداری پس از عبور از خیابان اصلی شهر طاقانك به سمت خیمه گاه و بقعه شیخ زین الدین حركت می كنند.
تشییع نمادین پیكر شهدای كربلا، حركت كاروان نمادین امام حسین (ع)، قربانی كردن گوسفند در جلوی هیات های عزاداری، نواختن نی، ساز و دهل و حمل علم از جمله برنامه هایی كه در این روز انجام می شود.
پس از اجرای تعزیه و عبور كاروان نمادین امام حسین (ع)، خیمه های نذر شده به آتش كشیده می شوند.
راه اندازی كاروان های نمادین، بازسازی صحنه های جانسوز كربلا، مجالس سخنرانی با هدف تبیین اهداف واقعه كربلا و قیام امام حسین (ع)، ساماندهی هیات مذهبی، اجرای مجالس روضه خوانی، نوحه خوانی، تعزیه خوانی، زنجیرزنی و سینه زنی و طبخ و توزیع غذاهای نذری از جمله آش و حلیم از دیگر آیین های عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) در مناطق مختلف چهارمحال و بختیاری است.
آیین های عزاداری سالهاست سینه به سینه به عشق اباعبدالله الحسین (ع) و یاران باوفایش در هر كوی و برزن
و در هر محله ای از شهرها و روستاهای كشور ایران برگزار می شود تا عشق و ارادت خود را به خاندان عصمت و طهارت (ع) بیش از پیش نشان دهند، عشقی كه هر مسلمانی برای گرفتن حاجت و شفاعت در مراسم های معنوی عزاداری سیدالشهداء با سینه زنی و زنجیرزنی طلب می كنند.
7363/6021