بهار بورس در آغاز پاييز

آغاز به كار بازار جهاني در معاملات امروز و روند تحولات سياسي در نشست سازمان ملل در نيويورك از ديگر عواملي است كه بر وضعيت اين روزهاي سهام اثرگذار خواهد بود.

شاخص كل بورس تهران در ادامه روند صعودي خود، روز گذشته نيز جهش 4534 واحدي (معادل 2.8 درصد) را تجربه كرد تا بازدهي اين نماگر از ابتداي سال تاكنون از مرز 70 درصد عبور كند. ارزش معاملات نيز در اين روز بار ديگر سطوح يك هزار ميليارد توماني را در‌نورديد. در حال‌حاضر برآورد مثبت معامله‌گران از گزارش‌هاي ماهانه شركت‌ها، چشم‌انداز مثبت بازارهاي جهاني، تقاضاي مناسب براي عرضه محصولات شركت‌هاي بورسي در بورس كالا و همچنين جريان پول‌هاي تازه در بازار سهام مهم‌ترين عوامل رشد قيمت‌ها به شمار مي‌روند. ارزش معاملات خرد سهام در روز گذشته از يك هزار و 200 ميليارد تومان فراتر رفت. تداوم اين شرايط اما مستلزم نگاه مسوولانه‌تر سازمان بورس جهت عمق‌بخشي هر چه بيشتر بازار سهام با افزايش عرضه‌هاي اوليه بزرگ و جذاب است. موضوعي كه همچنان مورد غفلت قرار گرفته است.

** تداوم روزهاي هزار ميليارد توماني بورس
روز گذشته بار ديگر ارزش معاملات خرد در سطوح بالاتر از يك هزار ميليارد تومان قرار گرفت. موضوعي كه نشان از جريان يافتن پول‌هاي تازه در بازار سهام دارد. اين شرايط در دهه پاياني شهريورماه، در معاملات سهام مشاهده شد. به‌طوري كه طي 7 روز معاملاتي اخير، ارزش معاملات خرد سهام حدود يك هزار و 100 ميليارد تومان بوده است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد اين ميزان نقدينگي همبستگي بالايي با روند شاخص سهام نداشته است. به‌طوري كه حتي در روزهايي كه شاهد افت قيمت سهام هستيم، نقدينگي قابل توجهي در بازار جريان دارد. پديده‌اي كه سابقه آن در بازار سهام تا پيش از اين وجود نداشت و به خوبي حكايت از افزايش عمق بازار و جلب مشاركت‌كنندگان جديد به اين حوزه سرمايه‌گذاري دارد. اين شرايط خود مي‌تواند نويد‌دهنده بازگشت مجدد رونق به بازار سهام باشد. با اين حال همان‌طور كه اشاره شد استفاده از اين بستر توجه بيشتر مقام سياست‌گذار را مي‌طلبد.

در توضيح اين رخداد مي‌توان به كاهش انتظارات از بازدهي بازارهاي موازي همچون بازار ارز و سكه اشاره كرد. اين بازارها از ابتداي سال تاكنون جهش‌هاي پرشتابي را تجربه كردند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه بازدهي بازار سكه و ارز در 6 ماه نخست سال جاري به ترتيب حدود 178 و 197 درصد بوده است. با اين حال بازار سهام از در 6 ماه نخست سال رشد 66 درصدي را تجربه كرد). به نظر مي‌رسد پس از تلاطم بازار ارز و سكه، بورس خود را به رقابت با بازارهاي موازي نزديك كرده است و در مقايسه با دو بازار مزبور( به دليل كاهش انتظارات از كسب سود) حالا مقصد وورد نقدينگي سهامداران بوده است. به عبارت ديگر سرمايه‌گذاران پس از جذب بخش قابل‌توجهي از نقدينگي سرگردان در بازارهاي سفته‌بازانه، اكنون به دنبال فرصت‌هاي جذاب‌تري براي ورود مي‌گردند و در اين ميان بازار سهام را مناسب‌ترين گزينه پيش‌روي خود مي‌بينند.

** توجه ويژه بازار به گزارش‌هاي ماهانه
روز گذشته بورس تهران اولين روز پاييز را پشت سر گذاشت تا سامانه كدال شاهد انتشار يك به يك گزارش ماهانه شركت‌هاي سهامي باشند. متغيرهاي موجود در اين گزارش‌ها همچون مقدار توليد، مقدار فروش و نرخ فروش به‌طور ويژه مورد رصد فعالان بازار سهام قرار مي‌گيرد. گزارش‌هاي ماهانه براي شركت‌هاي سهامي كه بر اساس محورهاي بنيادي مورد معامله قرار مي‌گيرند، بسيار موثر خواهد بود. اين شرايط شايد به‌طور ويژه درخصوص شركت‌هاي صادرات‌محور مشاهده شود. معامله‌گران اين گروه از شركت‌ها، توجه ويژه‌اي بر نرخ‌هاي فروش محصولات دارند. به‌عنوان نمونه نرخ فروش اوره و متانول صادراتي از اهميت ويژه‌اي براي معامله‌گران برخي از پتروشيمي‌ها برخوردار است. مقدار فروش نيز از ديگر دغدغه‌هاي فعالان بازار در گزارش‌هاي ماهانه است. اين مولفه به‌طور ويژه با توجه به شرايط تحريمي كشور مورد توجه قرار مي‌گيرد.

درخصوص شركت‌هاي فولادي و همچنين «فملي» اما شرايط به شكل ديگري است. در گزارش اين شركت‌ها تفكيك ميان فروش داخلي و صادراتي وجود ندارد. به اين ترتيب درخصوص اين گروه از شركت‌هاي كالايي، آمار فروش محصولات در بورس كالا طي شهريورماه، مورد توجه معامله‌گران قرار دارد. به‌عنوان نمونه، شركت ملي مس طي شهريورماه، 13 هزار تن كاتد به ارزش 565 ميليارد تومان در بورس كالا به فروش رسانده است. مازاد اين مقدار اما به‌عنوان فروش خارجي «فملي» قلمداد مي‌شود. به هر حال در حال حاضر چشم فعالان بازار به سامانه كدال دوخته شده است تا از عملكرد شركت‌هاي سهامي در ماه گذشته مطلع شوند و چشم‌انداز آتي معالات را ترسيم كنند.

** از بورس كالا چه خبر؟
روز گذشته بورس كالا ميزبان محصولات شركت ملي مس ايران بود. به اين ترتيب ديروز 500 تن مس مفتول «فملي» در اين بازار عرضه شد. قيمت پايه اين محصول 19 هزار و 281 تومان تعيين شده بود اما ميانگين موزون قيمت پاياني اين محصول در محدوده بالاتر از 54 هزار تومان قرار گرفت كه افزايش 85 درصدي نسبت به قيمت پايه و رشدي 10.5 درصدي را نسبت به معامله پيشين اين محصول نشان داد.

در گروه محصولات نفتي نيز روز گذشته بورس كالا ميزبان عرضه اسلاك واكس سنگين 12 درصد شركت نفت سپاهان بود. بر اين اساس ديروز 230 تن از اين محصول در قيمت پايه 4799 تومان به ازاي هر كيلوگرم عرضه شد و حجم تقاضاي قابل‌توجهي را در مقابل خود تجربه كرد. قيمت پاياني اين محصول در محدوده نزديك به 6000 تومان به ازاي هر كيلوگرم قرار گرفت. به اين ترتيب قيمت پاياني اين محصول نسبت به قيمت پايه رشد بيش از 25 درصدي را تجربه كرد. قيمت پاياني اين محصول در جلسه پيشين عرضه (30 مرداد) 5280 تومان بود.امري كه حكايت از رشد 14 درصدي قيمت اين محصول در معاملات ديروز بورس كالا دارد.

وضعيت معاملات اين محصولات در بورس‌كالا سيگنال مثبت خود را به معاملات بازار سهام نيز ارسال كرد. به اين ترتيب «فملي» كه در ابتداي معاملات روز گذشته خود در محدوده منفي قيمتي قرار داشت، در ادامه با رشد قيمت روبه‌رو‌ شد و در پايان توانست با افزايش بيش از 1.6 درصدي قيمت همراه شود. «شسپا» نيز كه در پايان معاملات روز شنبه به دليل رشد بيش از 20 درصدي قيمت متوقف شده بود، ديروز به تابلوي معاملات بازگشت و در بازه‌اي از زمان، سطوح قيمتي بيش از 3000 تومان را نيز تجربه كرد.

** كاهش نگراني‌ها از بازارهاي جهاني
ابتداي هفته گذشته، پس از ابراز بي‌تمايلي رئيس‌جمهور آمريكا براي توافق در زمينه جنگ تعرفه‌اي، چين نيز از احتمال انصراف از مذاكره با آمريكا خبر داد. در اين زمان ترامپ دستور داد تعرفه 10 درصدي به جاي 25 درصد از 24 سپتامبر (دوشنبه) بر 200 ميليارد از كالاهاي وارداتي از چين به آمريكا اعمال شود. همچنين مقرر شد اين تعرفه در ابتداي سال 2019 مجددا به 25 درصد افزايش يابد. چين نيز در اقدامي تلافي‌جويانه براي اعمال تعرفه بر 60 ميليارد دلار از كالاهاي آمريكايي اعلام آمادگي كرد و گفت اين تعرفه‌ها از 24 سپتامبر آغاز مي‌شود. اين موضوع در كنار تداوم نگراني از مذاكرات قرارداد نفتا در آمريكا شمالي، فشار مضاعف بر قيمت كالاها به ويژه فلزات وارد كرد. در اين ميان اما به ناگاه شاهد چرخش روند قيمت فلزات در بازارهاي جهاني بوديم. به اين ترتيب فلز روي كه اوايل هفته سطوح كمتر از 2300 دلار را نيز تجربه كرده بود به بالاي 2500 دلار در هرتن صعود كرد. مس نيز كه در كانال 5800 دلاري نوسان داشت در معاملات جمعه با قدرت از سطح 6300 دلار در هرتن عبور كرد. آلومينيوم و سرب نيز مجددا بالاتر از 2000 دلار قرار گرفتند.

پيش از اين نيز سايت تحليلي «دنياي‌بورس» درگزارشي به دو نگاه متفاوت در بازارهاي جهاني اشاره كرده بود. بر اساس اين گزارش از يكسو برخي از فعالان نگران جنگ تعرفه‌اي بوده و ريزش بيشتر قيمت‌ها را متصور بودند اما در مقابل گروهي بازار را در بدترين شرايط خود مي‌ديدند و معتقد بودند معامله‌گران تا اين لحظه بدترين سناريوها را در قيمت‌ها پيش‌خور كرده‌اند و به اين ترتيب نگراني جدي متوجه قيمت‌ها در بازارهاي كالايي نيست. چرخش قيمت‌ها در هفته گذشته به نوعي مهر تاييدي بر ديدگاه دوم بود.

چرخش قيمت‌ها در هفته گذشته به نوعي ديدگاه دوم را تاييد مي‌كند زيرا اعمال تعرفه‌ها كمتر از انتظارات بازار (10 درصد به جاي 25 درصد) مهم‌ترين محركي شناخته شد كه توانست قيمت‌ها را صعودي كند. در اين ميان اما نمي‌توان از خوش‌بيني بانك‌هاي بزرگ سرمايه‌گذاري جهاني به وضعيت بازار غافل شد. روز جمعه بانك مشهور گلدمن ساكس در گزارشي اعلام كرد كه روند تقويت دلار آمريكا در موضع خوش‌بينانه اين بانك پيرامون قيمت در بازارهاي كالايي از جمله نفت و فلزات پايه خللي وارد نمي‌كند چرا‌كه كمبود عرضه در اين بازارها تاثير تقويت دلار را خنثي خواهد كرد.اين بانك بين‌المللي نه‌تنها با انتشار گزارش خود، پيش‌بيني افزايشي براي نفت و فلزات پايه ارائه كرد، بلكه در كنار بانك جي‌پي مورگان اقدام به سرمايه‌گذاري در بازارهاي نوظهور كرد. اقتصادهايي كه نگراني‌هاي بسياري نسبت به آنها وجود داشت و حال اقدام اين دو بانك نشان داد ريزش ارزش ارز در اين اقتصادها بيش از اندازه اتفاق افتاده و ديگر نبايد نگراني شديدي در اين‌خصوص داشت.

** انفعال سازمان بورس در دوران طلايي
با وجود قرار گرفتن ارزش معاملات خرد سهام در سطوح مناسب كه نشان از رونق بازار دارد، همچنان شاهد بي‌واكنشي سازمان بورس و عدم استفاده از اين فرصت هستيم. پيش از اين بارها مورد تاكيد قرار گرفته است كه تداوم رونق بازار سهام نيازمند بالا ماندن ارزش معاملات خرد در اين بازار است. نگه داشتن اين ميزان نقدينگي اما مستلزم بازار با تعميق بيشتر است. اين در حالي است كه برنامه‌اي درخصوص عرضه اوليه سهام شركت‌هاي بزرگ ديده نمي‌شود. بايد توجه داشت ورود شركت‌هاي بزرگ كه البته از جذابيت‌هاي بنيادي مناسبي برخوردارند، نقدينگي قابل‌توجهي را متوجه بازار سرمايه مي‌كند. به عبارتي ديگر از آنجا كه اين عرضه‌ها امري جذاب و فرصتي مناسب براي كسب بازدهي با كمترين ريسك ممكن به‌شمار مي‌روند، راه را براي ورود نقدينگي تازه به بازار سهام فراهم مي‌كنند. نتيجه جذب اين نقدينگي به سهام، بازاري بزرگ و پويا است كه زمين‌بازي معامله‌گران حرفه‌اي بازار را وسعت بخشيده و گزينه‌هاي بيشتري پيش‌روي سرمايه‌گذاران قرار مي‌دهد.

از ديگر غفلت‌هاي فعلي بازار سهام، مي‌توان به عدم عرضه سهام از سوي سهامداران عمده اشاره كرد. نگاهي به آخرين وضعيت سهام شناور شركت‌هاي بورسي نشان مي‌دهد در حال‌حاضر بيش از 85 درصد از سهام بورسي در مالكيت سهامداران عمده قرار دارد. در بورس‌هاي پيشرفته اما اين رقم كمتر از 10 درصد است. افزايش عرضه از سوي اين گروه از سهامداران، افزايش عمق، افزايش نقد‌شوندگي سهام و در نهايت افزايش كارآيي بازار را به دنبال خواهد داشت. (گزارش صفحه 10 روزنامه به تفصيل اين موضوع را مورد بررسي قرار داده است.)

** از ديگر صنايع بورسي چه خبر؟
بررسي روند صنايع بورسي طي معاملات روز گذشته نشان مي‌دهد از 38 ‌صنعت مورد‌بررسي، 30 صنعت با افزايش شاخص همراه شدند و در مقابل تنها شاهد افت شاخص 7 صنعت بورسي بوديم. در اين ميان گروه‌هاي كوچ سهامي در صدر پربازده‌ترين صنايع بورسي طي معاملات روز گذشته قرار گرفتند. به اين ترتيب گروه مخابرات، وسايل ارتباطي و دارويي‌ها هر‌كدام با رشد حدود 5 درصدي بيشترين بازدهي را از آن سهامداران خود كردند.

در ميان مخابراتي‌ها، احتمال افزايش تعرفه‌هاي مخابراتي و همچنين جاماندن دو نماد معاملاتي اين گروه يعني «اخابر» و «همراه» از رشدهاي قيمتي، سبب شد تا ديروز شاهد تشكيل صف‌هاي خريد پرحجم در اين دو نماد بورسي باشيم. شرايطي كه سبب شد تا نمادهاي مخابراتي در ميان نمادهاي اثرگذار بر رشد شاخص كل نيز قرار گيرند.

دارويي‌ها نيز كه در روزهاي اخير وارد رالي صعود قيمتي شده‌اند نيز ديروز به دنبال افزايش قيمت تمامي نمادهاي زيرمجموعه اين گروه، رشد حدود 5 درصدي را تجربه كردند. شاخص صنعت دارويي‌ها از ميانه شهريورماه تاكنون، بازدهي بيش از 30 درصدي را از آن سهامداران خود كرده است.

گروه خودرويي اما پس از رشدهاي پرشتاب روزهاي اخير خود، ديروز شاهد افت قيمتي در اكثر نمادهاي معاملاتي بودند. در اين ميان به نظر مي‌رسد نزديك شدن به محدوده‌هاي مقاومتي در اين سهم‌ها فشار عرضه را زياد كرده است. با اين حال همچنان نقدينگي قابل توجهي در اين گروه در جريان است. حجم و ارزش بالاي معاملات خود تاييدكننده اين مهم است.

همان‌طور كه عنوان شد، اين روزها نگاه فعالان بازار به سامانه كدال و انتشار گزارش‌هاي شهريورماه شركت‌ها دوخته شده است. در همين راستا نگاهي به گزارش عملكرد برخي شركت‌هاي بورسي طي شهريورماه خالي از لطف نيست.

سيمان دورود در شهريور ماه 97، به ميزان 71 هزار تن فروش داشته كه اين ميزان نسبت به تير ماه سال جاري 21 هزار تن و در مقايسه با مرداد ماه 15 هزار تن كاهش داشته است. شركت در شهريور 9.2 ميليارد تومان فروش داشته كه نشان‌دهنده كاهش بيش از يك ميليارد توماني نسبت به ماه قبل است. اين كاهش فروش به‌دليل كاهش فروش مقداري شركت بوده است. نرخ كليه محصولات اين شركت در شهريور ماه نسبت به ماه قبل افزايش داشته و نرخ فروش سيمان تيپ دو كيسه به‌عنوان محصول اصلي شركت در مرداد ماه از 126 تومان به ازاي هر كيلوگرم به 135 تومان افزايش پيدا كرده است. اين در حالي است ميانگين سال 96 در سطح 118 بوده است. سيمان كرمان نيز روز گذشته گزارش شهريورماه خود را راهي سامانه كدال كرد. «سكرما» طي شهريورماه 11.4 ميليارد تومان فروش داشته است. ميزان فروش اين شركت در مرداد ماه 12.8 ميليارد تومان بوده است. همچنين نرخ فروش محصول سيمان تيپ 2 شركت تا قبل تيرماه در حدود 135 تومان بوده كه در مرداد به 140 و در شهريور ماه 150 تومان رسيده است.

** همگام با بازيگران
روز يكشنبه، براي چهاردهمين روز متوالي، خالص تغيير مالكيت به نام معامله‌گران خرد بازار رقم خورد و بيش از يك ميليارد و 114 ميليون سهم به ارزش 244 ميليارد تومان از پرتفوي حقوقي‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقيقي افزوده شد. بيشترين خالص خريد توسط سهامداران خرد در نمادهاي زيرمجموعه گروه سرمايه‌گذاري به ثبت رسيد. به اين ترتيب خالص خريد حقيقي‌ها در گروه سرمايه‌گذاري‌ به 35 ميليارد و 940 ميليون تومان رسيد. پالايشي‌ها نيز در اين روز شاهد تغيير مالكيت 31 ميليارد و 800 ميليون توماني به نفع حقيقي‌ها بودند. بانك ديگر گروهي بودند كه با خالص خريد 22 ميليارد و 600 ميليون توماني توسط معامله‌گران خرد بازار همراه شدند.

در صدر خريد معامله‌گران حقيقي، تمايل به جمع‌آوري سهام شركت كشتيراني جمهوري اسلامي ايران قرار داشت. خالص خريد حقيقي‌ها در نماد مزبور به 58 ميليون و 800 هزار سهم به ارزش حدود 25 ميليارد و 200 ميليون تومان بالغ شد. نماد معاملاتي شركت سرمايه‌گذاري نفت و گاز و پتروشيمي تامين نيز در اين روز شاهد جابه‌جايي 89 ميليون سهم به ارزش 18 ميليارد تومان در مسير حقوقي به حقيقي بود. نماد معاملاتي شركت سرمايه‌گذاري خوارزمي از ديگر نمادهاي ديروز بورس تهران بود كه مورد اقبال معامله‌گران خرد بازار قرار گرفت. به اين ترتيب ديروز بيش از 142 ميليون سهم «وخارزم» به ارزش 16 ميليارد تومان به پرتفوي حقيقي‌ها اضافه شد.

منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1397،7،2
گروه اطلاع رساني**1699**2002