نشست مسكو برای صلح در افغانستان بلاتكلیف ماند

وزارت امور خارجه روسیه در اول شهریور ماه امسال اعلام كرد كه در سیزدهم این ماه نشستی را با حضور نمایندگان طالبان، دولتمردان افغانستان و مقامات 12 كشور منطقه و جهان از جمله آمریكا برگزار می كند تا در آن درباره تحقق صلح در افغانستان به بحث و تبادل نظر بپردازند.
چند روز بعد از این خبر آمریكا عدم حضور خود را در این نشست اعلام كرد و گفت كه باور دارد كه این نشست به صلح در افغانستان كمكی نخواهد كرد و به همین دلیل در آن شركت نمی كند.
بدنبال آن دولت افغانستان نیز اعلام كرد كه از شركت در نشست مسكو خودداری می كند ولی علت آن را عدم برجسته بودن نقش دولت افغانستان در مدیریت و رهبری نشست صلح مسكو اعلام كرد و در ششم شهریور ماه گذشته با تماس تلفنی رئیس جمهوری افغانستان با وزیر امور خارجه روسیه این نشست به زمان نامعلومی محول شد.
تحلیل ها همه بین عدم شركت دولت افغانستان در نشست مسكو و عدم حضور آمریكا ارتباط مستقیم برقرار كردند زیرا دولت افغانستان قبل از آن بارها گفته بود كه از كمك هر كشوری كه بتواند در تحقق صلح در این كشور موثر باشد ، استقبال می كند اما بعد از بهانه آمریكا آنها هم گفتند ما حضور پیدا نمی كنیم چون طالبان بدون پذیرش رسمیت دولت افغانستان برای مذاكره حضور خواهد یافت.
كابل بعد از معلق شدن نشست مسكو از سهم نداشتن خود در مدیریت آن نشست و هدایت گفت و گوهای صلح به رهبری طرف افغان سخن گفت و از همكاری روسیه تشكر كرد.
بدنبال این رویداد پنجشنبه هفته گذشته هیأتی از افغانستان به ریاست «نصیر احمد اندیشه» معاون وزارت امور خارجه و «محمد اكرم خپلواك» رئیس دبیرخانه شورای عالی صلح افغانستان به روسیه رفت و با مقامات آن كشور درباره نشست صلح مسكو تبادل نظر كردند اما نتیجه این بحث ها به رسانه ها اعلام نشد.
«صبغت الله احمدی» سخنگوی وزارت امور خارجه افغانستان در پاسخ به سوال ایرنا درباره نتیجه سفر هیات افغانستان به مسكو گفت كه این سفر برای كسب نتیجه و تصمیم گیری نبود بلكه دو طرف برای هماهنگی و پیگیری گردهم آمدند.
احمدی گفت كه هدف از سفر این هیأت شریك ساختن نظریات یكدیگر درباره موضوعات مورد علاقه دو طرف بود كه این هدف در سفر مسكو برآورده شد و درباره زمان برگزاری نشست و چگونگی آن بحث نشد و هدف سفر هم این نبود.
البته در همین ارتباط رسانه های افغانستان باز به نقل از احمدی اعلام كرده اند كه دولت افغانستان از هرگونه تلاش كشورهای منطقه برای تأمین صلح در افغانستان حمایت و قدردانی می كند.
«ضمیركابلوف» نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور افغانستان نیز پس از سفر این هیات اظهاراتی در باره صلح افغانستان داشت و گفت كه در نشست آتی مسكو - كه وی هم زمانی را مشخص نكرد - نمایندگان دولت افغانستان، طالبان و 12 كشور منطقه شركت خواهند كرد.
اما «سید اكبر آغا» یكی از فرماندهان سابق گروه طالبان در كابل به رسانه های داخلی این كشور گفته است كه به باور وی نمایندگان طالبان در صورتی كه نمایندگان دولت افغانستان در نشست مسكو شركت كنند، حضور نخواهند یافت، زیرا طالبان با دولت افغانستان گفت وگو نمی كند.
روزنامه ماندگار افغانستان هم در این باره نوشته است كه خپلواك رئیس دبیرخانه شورای عالی صلح و «حكمت خلیل ‌كرزی » معاون وزارت خارجه به مسكو سفر كرده اند تا مقام‌های روسی را متقاعد سازند كه زمینه گفت ‌و گوهای مستقیم با طالبان را مساعد سازند چیزی ‌كه به باور تحلیل‌گران سیاسی انتظار بزرگ و غیرعملی پنداشته می ‌شود.
این روزنامه افزوده است كه تحلیل‌گران باور دارند كه روسیه شاید با گروه طالبان طی چند سال اخیر روابطی را رقم زده باشد، ولی این روابط هنوز در سطحی ارتقا نیافته است كه بتواند روسیه را در نقش قیم طالبان مانند پاكستان جای دهد.
چندی است در مورد علت تعویق نشست مسكو، نظر دیگری هم ارایه شده است و علت آن را به تشكیل دولت جدید در پاكستان نسبت می دهند نه تماس تلفنی مقامات دولت افغانستان و ادعا می شود روسیه برای امكان رسیدن پاكستان به این نشست موضوع را به وقفه انداخت.
برخی مانند «غلام حسین ناصری» یكی از اعضای مجلس نمایندگان افغانستان باور دارند، در زمانی كه قرار شد، نشست مسكو برگزار شود، دولت جدید پاكستان در حال انتخاب نخست وزیر و اعضای كابینه جدید خود بود و به همین دلیل مسكو منتظر شد تا با سامان گرفتن دولت جدید از پاكستان نمایندگانی با صلاحیت در این نشست حضور یابند.
وی گفت كه اگر در نشست بعدی مسكو نمایندگان طالبان و دولت افغانستان دور یك میز حضور یافتند، آنگاه می توان ادعا كرد كه نشست مسكو به پیشنهاد دولت افغانستان به تعویق افتاد تا طالبان حضور دولت افغانستان را بپذیرد.
ناصری به آمریكا پیشنهاد می كند كه نقش و امتیاز روسیه را در افغانستان در نظر داشته باشد والا جنگ جاری افغانستان دوامدار خواهد شد زیرا روسیه هیچ كاری هم اگر نكند، سلاح در اختیار طالبان قرار می دهد كه جنگ را تداوم بخشد و آمریكا باید از غرور كاذب دست بردارد و نقش و منافع روسیه را در افغانستان بپذیرد تا جنگ پایان یابد و اكنون جنگ افغانستان وارد مرحله جدید منطقه ای شده و آمریكایی ها هم می دانند.
«احمد شیكیب منتظری» یكی از آگاهان امور سیاسی نیز بر این باور است كه اگر آمریكا به روسیه در سوریه، اوكراین، یمن و دیگر كشورهای منطقه امتیاز دهد، می تواند پای روسیه را از افغانستان كوتاه كند و در غیر این صورت هزینه آمریكا در افغانستان بسیار بالا خواهد رفت.
وی معتقد است كه روسیه در افغانستان تنها نیست و در كنار او پاكستان، ایران و چین نیز برای مقابله با زیاده خواهی آمریكا ایستاده اند و باهم نقشی موثر خواهند داشت.
منتظری تایید می كند كه روسیه به خاطر سابقه تاریخی خود در اشغال افغانستان ، پایگاهی مستحكم در بین مردم افغان به دلیل آن میراث خونین مانده از اتحاد جماهیر شوروی ندارد و مردم این كشور آن روزگار را فراموش نكرده اند، اما فشارهای داخلی و حضور نیروهای خارجی افرادی مانند طالبان را مجبور به ارتباط با روسیه كرده است.
وی می گوید كه گروه طالبان هم از جمله گروه هایی است كه دیروز با شوروی جنگیده و امروز به بهانه نارضایتی از حضور آمریكا و دست نشانده خواندن دولت فعلی افغانستان با روسیه هم راستا شده اند و اگر فشارهای داخلی و خارجی علیه آنها كاهش یابد، طالبان هرگز به روس ها دل خوش نخواهد كرد.
به گفته منتظری روسیه امروز از این وضعیت در كشورهای دیگر و فشار بر آمریكا و استفاده از كشورهای دیگر منطقه كه به نحوی در برابر آمریكا قرار دارند استفاده می كند و امتیازگیری خواهد كرد.
به پیشنهاد دولت افغانستان كه در دومین نشست «پروسه كابل» در نهم اسفند ماه سال گذشته و با حضور نمایندگان 25 كشور و سازمان های ملی و بین المللی در كابل برگزار شد، از كشورهای منطقه خواسته شد كه برای حاضر كردن طالبان به میز مذاكره همكاری كنند.
به دنبال همین خواست دو نشست در ازبكستان و نشستی هم با تلاش روسیه قرار بود در مسكو برای تأمین صلح افغانستان برگزار شود كه به دلایل نامعلومی به تأخیر افتاد.
دولت افغانستان در نشست دوم پروسه كابل بسته كاملی به طالبان پیشنهاد كرد كه از تعدیل قانون اساسی تا پذیرفته شدن این گروه به عنوان یك حزب سیاسی برای پذیرش دعوت به میز مذاكره صلح درآن بود اما نشانه مثبتی از طالبان در این رابطه دیده نشد.
طالبان همواره از گفت وگوی صلح با دولت افغانستان خودداری كرده و مدعی است باید گفت وگوهای مستقیم با آمریكا انجام شود چرا كه این كشور طرف اصلی تصمیم گیری در مورد جنگ در افغانستان است .
این كه نشست مسكو چه زمانی برگزار می شود یا طالبان و دولت افغانستان هر دو در این نشست شركت خواهند كرد یا خیر؟ اكنون پاسخ روشنی ندارد و به نظر می رسد با توجه به انتخابات مجلس افغانستان كه برای 28 مهر ماه جاری برنامه ریزی شده است تكلیف این نشست در خوشبینانه ترین حالت در اواخر پاییز یا در زمستان روشن می شود ، البته اگر از اساس حذف نشود.
آساق*291*1104**1337