ریزگردها در كمین زنجان، عزم همگانی برای نجات چمن سلطانیه

به گزارش ایرنا، گنبد سلطانیه یادگار سال های اقتدار هنر و معماری ایرانی است، هنری كه رفتار خشن مغولان را رام كرد و در طول حكومت ایلخانان بنای عظیم گنبد سلطانیه با نقش و نگاری زیبا بنا شد تا یادگاری بر آیندگان، اثبات اصالت هنر و فرهنگی ایرانی و اسلامی مردم ایران باشد.
بر این اساس مغولان این شهر تاریخی را كه هفت قرن پیش به علت موقعیت جغرافیایی مناسب، چمن و سرسبزی پایتخت خود قرار دادند و جلوه ای از شكوه را برای سال های بعدی به ارمغان گذاشت.
چمن معروف سلطانیه با وسعت تقریبی 35 كیلومترمربع بطول 20 كیلومتر به عرض متوسط 2 كیلومتر در قسمت جنوبی این فلات قرارگرفته است.
طی ماههای گذشته مطالبی در ارتباط با خشك شدن چمن معروف سلطانیه در محافل خبری منتشر شد و هم اكنون به موضوع جدی تبدیل شده تا جایی كه كارشناسان و متولیان امر در این ارتباط اظهارنظرهای مختلفی را بیان كرده اند.
فرماندار سلطانیه در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: مخالف ورود به چمن سلطانیه هستیم چرا كه دیگر آثار تاریخی این شهر همانند چلبی اوغلی، مقبره ملاحسن كاشی و دیگر به وجود طبیعت چمن سلطانیه بوده كه درگذشته جلوه ای از شكوه و عظمت را به نمایش گذاشته بود.
حسین رحمانی افزود: دغدغه فعلی حفظ چمن سلطانیه است چرا كه بی توجهی به آن وضعیت ناخوشایندی زیست محیطی را رقم خواهد زد و به این موضوع باید توجه جدی كرد.
وی بیان كرد: خشك شدن چمن سلطانیه عواقب مخربی دارد و به دلیل وجود خاك رس و وجود بادهای غالب با توجه به فاصله 25 كیلومتری از مركز استان امكان تبدیل شدن به كانون ریزگردها وجود دارد، مشكلی جدی كه مركز استان را تهدید می كند و حتی می تواند از قضیه دریاچه ارومیه نیز بسیار خطرناك تر باشد.
این مسئول ادامه داد: خشك شدن چمن سلطانیه یك هشدار جدی برای متولیان و مسئولان است و در این میان كم آبی سال های گذشته كه اكنون به معضلی جدی در كشورمان تبدیل شده از جمله دلایل این بخش است.
وی یادآوری كرد: در صورت بروز این مساله طبیعت زیبا و آثار تاریخی شكوهمند سلطانیه تحت الشعاع قرار می گیرد چرا كه سالانه گردشگران زیادی را به خود جلب می كند و از طرفی وقوع ریزگردها نیز خطری مهم محسوب می شود.
رحمانی خاطر نشان كرد: راهكارهایی از قبیل هدایت هدفمند پساب آبهای شهری به سمت چمن سلطانیه در نظر گرفته شده و از طرفی یك چاه عمیق از امور آب استان برای احیای و آبیاری تحت فشار در گستره 50 هكتار در نظر گرفته شده است.
وی اضافه كرد: كمبود اعتبارات مانع اصلی در انجام برنامه های در نظر گرفته شده در چمن سلطانیه بشمار می رود ونگاه ویژه استان می تواند معضلات بوجود آمده را به میزان زیادی كاهش دهد.

** یك سوم چمن سلطانیه قرق شده است
معاون فنی اداره كل منابع طبیعی استان زنجان نیز در این ارتباط به خیرنگار ایرنا گفت: اداره كل منابع طبیعی استان تنها متولی تشخیص مستعد شدن چمن سلطانیه به كانون ریز گردها را دارد و بر این اساس می توان گفت در صورت عدم تخصیص بودجه های لازم بروز این واقعه در چند سال آینده رخ خواهد داد.
جلیل سلطان نژاد افزود: تاكنون طی برنامه ریزی انجام گرفته و برای پیشگیری از وقوع ریزگردها در چمن سلطانیه عملیات قرق انجام گرفته كه تا كنون نتایج خوبی به دنبال داشته است.
سلطان نژاد افزود: تا كنون بیش از یك سوم چمن سلطانیه از مجموع یكهزار و 400 هكتار آن، 500 هكتار قرق شده كه ادامه این روند به تخصیص اعتبارات لازم بستگی دارد.
وی خاطرنشان كرد: موضوعی كه باید به آن توجه داشت ،تردد دام ها در محدود یاد شده ممنوع اعلام شده چرا كه چرا و برداشت بیش از حد موجب ازبین رفتن گونه های مهم چمن خواهد شد.
این مسئول ادامه داد: بر این اساس و با مشاركت مركز تحقیقات جهاد كشاورزی و اداره كل منایع طبیعی استان طی برنامه ای سه ساله و با اعتبار 600 میلیون ریال طرحی با عنوان' بررسی علل تخریب چمن سلطانیه و نحوه احیای آن 'انجام می گیرد كه تا كنون 300 میلیون ریال آن برای انجام این كار تخصیص یافته است.
وی اضافه كرد: برای حفظ و نگهداری چمن سلطانیه دولت باید با اختصاص اعتبار لازم به این كار توجه ویژه ای داشته باشد و در این میان طرح هایی كه همخوانی با كار برد چمن را داشته باشد می تواند در راستای طرح های بهره وری در چمن سلطانیه سرمایه گذاری شود.
سلطان نژاد خاطر نشان كرد: چمن سلطانیه در فهرست آثار ملی ثبت شده و در این میان اداره كل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان آنگونه كه باید و شاید مشاركتی برای پیشبرد برنامه های احیا ندارد و تحقق این مهم را منوط به تخصیص اعتبار می داند.
به گفته این مسئول، اعمال تغییر كاربری‌ها، چرای بیش از حد دام، برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و خشكسالی های اخیر از جمله عوامل نابودی چمن سلطانیه بشمار می رود كه در صورت همكاری نكردن ارگان ها و دستگاههای متولی امر این موضوع عینیت خواهد یافت.

** خشك شدن چمن سلطانیه وقوع ریزگردها را به دنبال دارد
معاون فنی اداره كل حفاظت محیط زیست استان زنجان نیز در این ارتباط گفت: در گذشته سرچشمه زنجانرود چمن سلطانیه بوده كه متاسفانه تغییر كاربری ها، برداشت های بی رویه از آبهای زیر زمینی و خشكسالی این بخش را در معرض خشكسالی قرار داده است.
تورج قاسمی افزود: در صورت بی توجهی، خشك شدن چمن سلطانیه علاوه بر تاثیر منفی بر وضعیت گردشگری وقوع ریزگردها را به دنبال داشته كه شهر زنجان را نیز تحت الشعاع قرار می دهد.
وی تاكید كرد: هم اكنون اقداماتی توسط دستگاههای متولی برای جلوگیری از خشك شدن چمن سلطانیه انجام می گیرد كه چندان كافی نبوده و نیاز به همت و عزم بیشتری وجود دارد.
معاون فنی اداره كل حفاظت محیط زیست استان زنجان ادامه داد: بر این اساس طبق تحقیقات انجام شده از سوی اداره كل منایع طبیعی استان حدود 36 درصد از سطح استان جزو زمین های بیابانی و یا دارای شرایط و پتانسیل بیابانی شدن قرار دارد كه رقم بسیار بالا و نگران كننده ای است.
وی بیان كرد: بنابراین خشكسالی چمن سلطانیه نیز این مساله و وقوع ریزگردها را بسیار تشدید می كند و این موضوع نیازمند توجه بیش از گذشته مسولان و متولیان امر است.
معاون فنی اداره كل حفاظت محیط زیست استان زنجان ادامه داد: این اداره كل تلاش دارد تا در صورت برطرف شدن تعارضات و كاهش تغییر كاربری ها چمن سلطانیه به عنوان اثر طبیعی ملی در كشور معرفی شود كه البته این موضوع در شورای عالی محیط زیست كشور نیز مطرح خواهد شد.
وی خاطر نشان كرد: عدم استقرار واحدهای آب بر و اجرای طرح آبخیزداری از سوی منابع طبیعی می تواند به احیا چمن سلطانیه منتهی شود به شرط آنكه این مهم جدی گرفته شود.

**امكان بروز ریزگرد چمن سلطانیه غیر قابل تصور است
مدیركل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان نیز ادامه داد: امكان بحث تبدیل چمن سلطانیه به ریزگرد بطور كامل غیر قابل تصور است و این موضوع چندان صحت ندارد.
یحیی رحمتی افزود: بر خلاف مطالب مطرح شده تهدیدی برای چمن سلطانیه وجود ندارد، این موضوع به كاهش مدت زمان گونه های گیاهی باز می گردد و از طرفی كاهش آبهای زیر زمینی بواسطه برداشت های غیر مجاز كه در تمامی كشور جاری است بر این موضوع دامن زده است.
وی خاطر نشان كرد: احیای چمن سلطانیه به همت ملی نیاز دارد و توجه به این موضوع می تواند تبعات ناشی از آن را به میزان قابل توجهی كاهش دهد.

**جزیره ای عمل كردن فعالیت ها مانعی مهم در احیای چمن سلطانیه
رئیس شورای اسلامی استان زنجان گفت: متاسفانه جزیره ای عمل كردن فعالیت برخی ارگان ها مانند اداره كل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان مشكلاتی را برای احیا چمن سلطانیه ایجاد كرده است.
رضا ملائی افزود: به عنوان مثال این اداره كل در حاشیه جاده سلطانیه نسبت به احداث آلاچیق اقدام كرده در حالی كه این كار بدون در نظر گرفتن شرایط لازم ، در بیایان انجام می گیرد در حالی كه به موضوع چمن سلطانیه و مسائل ناشی از آن توجه جدی نشده است.
وی بیان كرد: بر این اساس این اداره كل حتی با صرف هزینه های نسبت به ایجاد سكوی اسب دوانی در مركزیت چمن سلطانیه مبادرت كرده در حالی كه منابع طبیعی ورود اسب به این محدوده را غیر مجاز اعلام كرده است.
رئیس شورای اسلامی استان زنجان ادامه داد: نبود تعامل و همكاری بین بخشی بین دستگاههای متویل امر برای پیشبرد برنامه های هدف گذاری شده برای احیای چمن سلطانیه تا كنون نتیجه بخش نبوده و تداوم این امر علاوه بر اتلاف وقت، تبعات خشك شدن را رقم خواهد زد.
وی خاطر نشان كرد: ایجاد كمیته مشترك احیای چمن سلطانیه با حضور دستگاههای متولی زیر نظر فرمانداری به ارائه برنامه های كوتاه، میان و بلندمدت منتهی خواهد شد.
این مسئول خاطر نشان كرد: شهرداری سلطانیه به عنوان دستگاه غیر متولی چاه آبی در محدوده داخل شهری را بصورت داوطلبانه در اختیار برنامه احیای چمن سلطانیه قرار داده و با تمام توان برای نجات آن تلاش می كند.
9646/8068