جدال جلبك، طبیعت و انسان در چاه نیمه های سیستان

به گزارش ایرنا درحالی بد بویی و بد طعمی آب آشامیدنی چاه نیمه اول به چاه نیمه سوم سیستان سرایت كرده كه عامل این مشكل یعنی جلبك های سیانوفیسه در مخازن چاه نیمه، امسال به 12 نوع افزایش یافته و تلاش انسان برای از بین بردن بو و طعم بد آب بی نتیجه بوده است.
تغییر بو و طعم آب در سیستان به دلیل وجود نوعی جلبك در مخازن چاه نیمه مشكلی است كه هر سال تكرار می شود و در میان شهروندان شمال استان به موضوعی طبیعی در فصل گرما تبدیل شده است مشكلی كه هر سال تلاش های مكرر دستگاههای دست اندركار آن را حل نمی كند و تنها با كاهش دما و سرد شدن هوا برطرف می شود اما در سال بعد بیش از پیش خود را نشان می دهد به طوری كه امسال نه یك نوع بلكه 12 نوع جلبك در منابع ذخیره آب پنج شهر شمالی سیستان و بلوچستان و زاهدان مركز این استان مشاهده شده است.
علت اصلی تغییر بو و طعم آب در منطقه سیستان به گفته مسئولان فروكش كردن سطح آب چاه نیمه ها و افزایش دما در فصل تابستان است كه سبب می شود جلبك های موجود در مخازن طبیعی چاه نیمه ها اثر خود را بر طعم و بوی آب بگذارد و جالب اینجاست كه این مشكل با وجود تصفیه كردن آب هم برطرف نمی شود.
وارد نشدن آب از سال گذشته تاكنون به چاه نیمه های سیستان و راكد ماندن آبهای ذخیره شده در این مخازن در كنار افت سطح آب و گرمای هوا این مشكل را بیش از پیش شدید تر كرده است.
به گفته یك كارشناس آب، گسترش جلبك ها و بو و طعم بد آب ابتدا در چاه نیمه یك كه آب مناطق روستایی شمال سیستان و بلوچستان را تامین می كند به وجود آمد و شدت آن به قدری زیاد است كه هر سال آب لوله كشی تصفیه شده روستایی را به كلی غیرقابل مصرف می كند.
وی كه از ذكر نامش خودداری كرد به خبرنگار ایرنا افزود: بعد از آن چاه نیمه سوم كه محل تامین آب آشامیدنی شهرهای زابل، هیرمند، زهك، هامون و نیمروز و شهر زاهدان مركز استان است دچار این مشكل شد و سپس بقیه چاه نیمه های سیستان نیز كم و بیش با این مشكل درگیر شدند.
نكته قابل تامل این است كه بنا بر اعلام مدیر عامل آب و فاضلاب شهری سیستان و بلوچستان آب آشامیدنی 70 درصد مردم زاهدان مركز این استان نیز از محل چاه نیمه سوم تامین می شود اما شهروندان زاهدانی هر چند مشكلاتی مانند افت فشار و گاهی قطعی آب را در طول تابستان تجربه می كنند اما هیچگاه متوجه تغییر شدید بو و طعم آب تصفیه شده نمی شوند.
این در حالی است كه تصفیه خانه های موجود در سیستان قادر به رفع این مشكل از آب لوله كشی تصفیه شده نیستند به طوری كه به گفته شهروندان این بوی بد حاصل از جلبك های چاه نیمه با دستگاه تصفیه آب خانگی حل می شود اما میزان آبی كه برای تصفیه هدر می رود بسیار بیشتر از حد معمول است.

**آب معدنی یا گلاب راهكار كوتاه مدت شهروندان
یكی از شهروندان ساكن خیابان شهید قلنبر زابل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: تقریبا مشكل طعم و بوی بد آب زابل هر سال تكرار می شود.
محمد جهانتیغ ادامه داد: این مشكل معمولا از تیر ماه شروع شده و تا اواخر تابستان ادامه دارد اما ممكن است یك روز طعم و بوی آب كمتر و روزی دیگر بیشتر باشد.
وی تصریح كرد: وقتی كه بو و طعم آب خیلی بد می شود، به ناچار برای آشامیدن از آب معدنی استفاده می كنیم كه برای بسیاری از خانواده ها مقرون به صرفه نیست، یا اینكه از ایستگاه های تصفیه موجود در شهر آب می خریم اما در مواقعی كه بو و طعم آب كمتر است سعی می كنیم با دستگاه تصفیه كن خانگی و یا ریختن مقداری گلاب، آب لوله كشی را برای آشامیدن قابل تحمل كنیم.
یكی دیگر از شهروندان نیز در این باره به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: تا چند سال قبل دستگاه تصفیه آب خانگی مقرون به صرفه بود اما اخیرا این دستگاه ها هم مقرون به صرفه نیست چرا كه آلودگی آب فعلی در لوله های شهر زابل سبب می شود تا فیلترهای دستگاه تصفیه در فاصله زمانی كوتاهی نیاز به تعویض داشته باشد از طرفی هر چه آب آلوده تر می شود حجم آب بیشتری برای تصفیه آن هدر می رود.
رضا خمری ادامه داد: بنابراین در شرایط فعلی با گران تر شدن هزینه تعویض فیلتر دستگاه های تصفیه خانگی و همچنین كمبود آب، بهتر است برای صرفه جویی بیشتر آب تصفیه شده خریداری كنیم.
وی افزود: در حال حاضر در مقایسه با اواسط تابستان بو و طعم بد آب كمتر شده است اما باز هم برای رعایت جوانب احتیاط از آب تصفیه شده استفاده می كنیم.

** رشد 12 نوع جلبك سیانوفیسه در چاه نیمه های سیستان
مدیر شركت آب و فاضلاب زابل در شمال سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: چاه نیمه سوم نیز دچار این مشكل شده است زیرا حجم آب خیلی كم شده از طرفی تعداد جلبك های سیانوفیسه موجود نیز امسال به 12 نوع افزایش یافته است.
شهریار سرابندی با بیان اینكه سرد شدن هوا در رفع بو و طعم جلبك ها از آب تاثیر دارد، ادامه داد: ما برای رفع این مشكل از كربن اكتیو استفاده می كنیم.
وی اظهار داشت: برای تمامی گزارشات مردمی كه به ما ارسال می شود، كارشناسان آب و فاضلاب شهری در محل حضور می یابند و موضوع را بررسی می كنند به عنوان مثال در خیابان باقری زابل موردی گزارش شد كه بعد از بررسی معلوم شد فقط طعم آب مشكل دارد و فاقد هر گونه بو است.
مدیر شركت آب و فاضلاب زابل با بیان اینكه مشكل طعم آب به هیچ وجه حل نمی شود، گفت: ما هر كاری كه می توانستیم انجام دادیم اما چون سطح آب چاه نیمه سوم كاهش پیدا كرده و امسال نیز آب جدیدی وارد آن نشده این آب راكد مانده است.
وی در پاسخ به این سوال كه چرا دستگاه های تصفیه خانگی بو و طعم آب لوله كشی را برطرف می كند اما این مشكل در تصفیه خانه حل نمی شود، اظهار داشت: دستگاه های تصفیه كن خانگی برای حجم آب كم خیلی خوب جواب می دهند اما در تصفیه خانه حجم بسیار زیادی از آب تصفیه می شود.
سرابندی افزود: هنگام تصفیه آب چاه نیمه در تصفیه خانه تا حدود زیادی بوی بد آن از بین می رود تا به دست مشترك می رسد كه دیگر بوی زیادی ندارد مگر اینكه افراد خیلی حساس باشند و دقت كنند بوی آن را متوجه شوند.
وی با بیان اینكه نقاط مختلف شهر مرتب رصد می شود و مشكلی در این زمینه وجود ندارد، خاطر نشان كرد: در برخی نقاط شهر لوله آب در مجاورت با آب روستایی قرار دارد كه ممكن است به آب شهری نشتی داشته باشد و به همین دلیل در این مناطق بو و طعم آب بدتر از سایر نقاط شهر است.
رئیس شبكه آب و فاضلاب شهری زابل تصریح كرد: در حاشیه شهر زابل چنین مشكلی وجود دارد زیرا در مجاورت آب روستایی است.

** باید به دنبال راهكار اساسی بود
معاون استاندار و فرماندار شهرستاتن ویژه زابل نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه مشكل بدبویی و بدطعمی آب آشامیدنی بیشتر مربوط به آب روستایی منشعب از چاه نیمه اول است، اظهار داشت: درخصوص بدطعمی و بدبویی آب چاه نیمه های سیستان چندین بار با شركت آب منطقه ای سیستان و بلوچستان مكاتبه كردیم و این شركت برای انجام مطالعات در این زمینه با یكی از دانشگاه های معتبر تفاهم نامه امضا كرده تا از طریق كار پژوهشی با این مشكل كه ناشی از جلبك هاست مقابله كنند.
هوشنگ ناظری افزود: اكنون برای حل موقت این مشكل از كربن خالص استفاده می شود كه تا حدی بو و طعم بد را تقلیل می دهد اما راهكار نهایی نیست و باید برای این موضوع فكری اساسی اندیشیده شود.
به گزارش ایرنا چاه نیمه ها مخازن طبیعی ذخیره آب هستند كه به چاه نیمه های یك تا چهار تقسیم شده و بخشی از آب ورودی رودخانه هیرمند (درزمان جریان داشتن آب در این رودخانه) به این مخازن منتقل تا در مواقع كم آبی و یا بی آبی استفاده شود.
این مخازن آب آشامیدنی شهرها و روستاهای منطقه سیستان شامل زابل، هیرمند، زهك، هامون و نیمروز و شهر زاهدان را تامین می كنند.
با قطع كامل آب رودخانه هیرمند آب ذخیره شده در چاه نیمه ها مورد استفاده قرار گرفته و متاسفانه روز به روز از حجم آن كاسته می شود و راكد بودن آب نیز سبب تجمع جلبك ها شده است.
9908 **6081