هزارتوی تاسیس موزه خصوصی

به گزارش ایرنا، تبریز به علت قدمت تاریخی و فرهنگی آن همواره در فعالیت های بخش خصوصی و خودجوش مردمی پیشتاز بوده و همین ویژگی آن را به «شهر اولین ها» ملقب كرده است.
در این میان فعالیت موزه های خصوصی و جمع آوری مجموعه های باارزش در زمینه های مختلف به یك فرهنگ خانوادگی در تبریز مبدل شده كه به گفته فعالان این حوزه از طرف مسوولان و متولیان شهری و فرهنگی این كلانشهر خریدار ندارد.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مركز آذربایجان شرقی با این نگاه، میزگردی را با جمعی از مجموعه داران و موزه داران خصوصی تبریز ترتیب داد تا علاوه بر زمینه سازی برای آشنایی افكار عمومی با فعالیت های «مجموعه داری»، مشكلات فعالان این بخش واكاوی و راهكارهای توسعه موزه داری خصوصی به عنوان فعالیت جذاب و درآمدزای گردشگری و فرهنگی بررسی شود.

** ضرورت ایجاد و توسعه موزه های خصوصی
مجموعه دار دوربین های عكاسی و پیشكسوت نامی عكاسی كشور در خصوص ضرورت ایجاد و توسعه موزه های خصوصی گفت: با گشایش این نوع موزه ها، داشته های حال و گذشته تاریخی و فرهنگی شهرمان ارایه و ظرفیت های بی نظیر گردشگری آن به همگان معرفی می شود.
استاد 'محمدعلی جدیدالاسلام' اظهار داشت: گردشگران خارجی و داخلی به دنبال جذابیت های گردشگری هستند و سفر آنها به تبریز رشد اقتصادی و ایجاد شغل را سبب می شود.
وی ادامه داد: اعتقاد دارم هویت و نماد هر شهر باید در آن شهر حفظ شود و موزه های خصوصی این موضوع را محقق می كنند.
جدیدالاسلام گفت: موزه های دولتی گرچه حافظ آثار تاریخی هستند، ولی معمولا توسعه نیافته اند و به داشته های فرهنگی شهر كمتر می پردازند.
وی افزود: موزه های خصوصی توسعه فرهنگی شهرها را به دنبال دارند و باید توجه داشته باشیم توسعه فرهنگی از توسعه اقتصادی جدا نیست.
جدیدالاسلام بیان كرد: موزه های خصوصی مكمل موزه های دولتی هستند، چون توسعه موزه های دولتی به علت شرایط خاص آن سخت است، می توان موزه های خصوصی را با شرایط و هزینه كمتر تاسیس یا توسعه داد.
موزه دار خصوصی «خودروهای كلاسیك» تبریز نیز در این میزگرد گفت: مسوولان به اندازه كافی حامی موزه های خصوصی نیستند در حالی كه ما میراث دار فرهنگ شهرمان هستیم.
خلیل غفاری بیان كرد: می توان با ایجاد شهرك موزه، مجموعه و موزه های خصوصی در حوزه های مختلف را گرد هم آورد.
وی ادامه داد: هزینه های گزافی برای ایجاد موزه خودروهای كلاسیك و دیگر همكاران و مجموعه داران برای تشكیل مجموعه های خودرو، رادیو، تمبر، آپارات، دوربین و غیره صرف می شود كه حمایت معنوی و اختصاص مكانی برای شهرك موزه از طرف دستگاه های متولی مورد انتظار است.
موسس «موزه مشاغل» تبریز نیز در این میزگرد گفت: مجموعه های دوربین، فانوس، سنگ، دارو، عكاسخانه، لباس های قدیمی، تلگراف، رنگرزی، عطاری، آهنگری و غیره در «موزه مشاغل» گردآوری شده است.
رضا سرابی تاكید كرد: ما از مسوولان انتظار داریم، زیرا مجموعه های نفیسی را فراهم كرده ایم كه در نوع خود بی نظیر است.
وی بیان كرد: ما مجموعه داران با فعالیت های خود كه دشواری های مادی و معنوی بی شماری دارد، میراث داری گذشته تبریز را به نوعی انجام می دهیم اما باید حمایت شویم تا بتوانیم به موزه داری ادامه دهیم در غیر این صورت این فعالیت فرهنگی صرف نمی كند.
سرابی با بیان اینكه «موزه شهر» تبریز 2 سال پیاپی موزه برتر كشور معرفی شده است، ادامه داد: با اهدای برخی از آثار مربوط به تاریخ مشاغل تبریز تلاش كردیم این موزه را تقویت كنیم.
وی ادامه داد: در كشورهای اروپایی برای ایجاد موزه های شخصی و خصوصی سرمایه گذاری و حمایت خوبی می شود چون به رونق صنعت گردشگری كمك می كند، اما این مهم در كشور ما نهادینه نشده است.
سرابی یادآور شد: ظرفیت بسیار مناسب شهر تبریز برای ایجاد موزه های خصوصی در ایران بی نظیر است و مسوولان باید قدر این فرصت را در سالی كه تبریز پایتخت فرهنگی جهان اسلام است، بدانند.
وی افزود: موزه ها نماد مدنیت و معرف فرهنگ و تمدن منطقه هستند ولی متاسفانه به علت مشكلات مالی توان نمایش عمومی آن را نداریم.
مجموعه دار آپارات و فیلم های قدیمی نیز كه بیش از 80 آپارات قدیمی را در مجموعه خود دارد، در این میزگرد گفت: آپارات به نوعی مادر انتقال تكنولوژی ارتباطی و فرهنگ تصویری به نسل های آینده است.
محمد سعیدی اسكویی اظهار داشت: هدف از جمع آوری این مجموعه در كنار عاشق بودن به این حرفه، انتقال میراث فرهنگی گذشتگان به آیندگان است.
مجموعه دار و طراح موزه رستوران تبریز نیز كه بیش از 10 میلیارد تومان برای جمع آوری مجموعه خود هزینه كرده است، گفت: موزه داری می تواند گردشگر جذب كند و مجموعه دار نیز باید بتواند از این درآمد بهره مند شود تا بتواند این شغل را سرپا نگه دارد.
'حسین احمدپور' افزود: فرهنگ مجموعه داری در جامعه مهجور مانده است و باید بیشتر به جامعه معرفی شود.
وی یادآور شد: با هزینه های شخصی و بسیار بالا مجموعه نفیس و نادری را گردآوردیم اما باید به آن بها داده شود تا انگیزه داشته باشیم.
احمدپور ادامه داد: در یكی از كشورهای اروپایی 30 عدد رادیو قدیمی را جمع آوری كردند و با تقدیر از فرد مجموعه دار با تشریفات فراوان موزه رادیو تشكیل دادند اما در تبریز بیش از یكصد مجموعه رادیو، دوربین، اتومبیل، فانوس و غیره داریم كه در انبارها و پستو ها خاك می خورند و برای جذب گردشگر و معرفی ظرفیت های تبریز حمایت نمی شود.
وی بیان كرد: راضی هستیم با پول خودمان زمین برای موزه خصوصی در اختیارمان قرار بگیرد.
وی در خصوص خرید یك قاب زنجیر دوچرخه برای تكمیل مجموعه دوچرخه های قدیمی خود، گفت: 127 بار برای خرید قاب زنجیر قدیمی كه نایاب است به یك دوچرخه فروشی مراجعه كردم كه بالاخره موفق به خرید آن نشدم و ناگزیر با زحمت از شهر دیگری پیدا كردم.
وی ادامه داد: مالكیت مادی و معنوی آثار موزه های شخصی مربوط به مجموعه داران است اما تاكنون نتیجه ای برای ما و خانواده هایمان نداشته، در صورتی كه اگر سرمایه ای كه صرف خرید اقلام باارزش موزه خصوصی خود كردیم در بانك یا جای دیگری سرمایه گذاری می كردیم، از نتایج مادی آن بسیار بهره مند می شدیم.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز با اشاره به عزم این اداره كل برای حمایت تمام قد از راه اندازی موزه های خصوصی در تبریز و دیگر شهرهای استان گفت: یكی از جلوه های مشاركت مردمی راه اندازی موزه های خصوصی است.
مرتضی آبدار افزود: از سیاست ها و اولویت های میراث فرهنگی، حمایت، هدایت و اشاعه فرهنگ موزه داری در آذربایجان شرقی است و بر این اساس از موزه های یاد شده حمایت مادی و معنوی می كنیم.

**دشواری های مجموعه داری
مجموعه دار دوربین های عكاسی با اشاره به شعری از 'ملك الاشعرای بهار' مبنی بر اینكه 'روح پدرم شاد كه می گفت به استاد به پسرم عشق بیاموز و دیگر هیچ'، گفت: هنرمندان و اصحاب فرهنگ مجنون و پایبند به علایق و هنرهای خود هستند، اما به اندازه ارزش اثار و هنر خود بهره مند نمی شوند؛ مجموعه داری و روی پا نگه داشتن موزه شخصی نیز دچار همین سرنوشت است ولی واقعیت این است موزه های هر شهری اصالت آن شهر را نشان می دهند.
جدید الاسلام بیان كرد: از سال 1343 تاكنون یكهزار دوربین قدیمی را جمع آوری و در موزه شخصی خود دارم و برای ایجاد موزه خصوصی یا گالری عكاسی هفت طرح پیشنهاد كردم كه تاكنون حمایت نشده است.
وی ادامه داد: جمع اوری یك مجموعه دشوارهایی بی حد او اندازه ای دارد، به گونه ای كه من برای تكمیل مجموعه ام جهت خرید كوچك ترین دوربین جهان ، مدل «لایكا»، ناگزیر از بارها مسافرت به تهران شدم و در زمانی كه یك دلار 800 تومان بود، 350 هزار تومان برای خرید آن هزینه كردم و مالك دوربین نیز تنها به دلیل مشاهده سماجت و علاقه من حاضر به فروش آن شد.
وی بیان كرد: مسوولان باید به دنبال هنرمندان و هنرهای آنها باشند چون ماندگاری فرهنگ و میراث گذشتگان و تاثیرگذاری آنها با پشتیبانی و حمایت از این اصحاب میسر می شود.
جدیدالاسلام گفت: متاسفانه در بعضی مواقع نه تنها حمایت لازم از ما نمی شود، بلكه این مجموعه داران هستند كه باید از مال خود نیز بگذرند؛ به عنوان نمونه چند سال قبل 150 دوربین عكاسی قدیمی به ارزش یك میلیارد ریال به «موزه شهر» تبریز اهدا كردم كه در قبال آنها تنها 150 میلیون ریال دریافت كردم؛ طبیعی است كه با این برخوردهای مسوولان غیر مسوول هنرمندان دلسرد می شوند.
موزه دار خصوصی خودروهای كلاسیك تبریز نیز گفت: بیش از 50 خودروی قدیمی در موزه من نگهداری می شود كه قدیمی ترین آنها فورد مربوط به حدود 85 سال پیش است و برای گرداوری این تعداد خودرو 45 سال وقت صرف كرده ام.
خلیل غفاری افزود: پیشنهادات خوبی از شهرهای دیگر ایران و كشورهای خارجی برای خرید مجموعه خودروهای قدیمی ام دریافت كرده ام، ولی گفتم اینها متعلق به تبریزند نه من.
وی با بیان اینكه تمام خودروهای قدیمی مجموعه من سالم و قابل استفاده هستند، گفت: نگهداری و هزینه كرد خودروها بسیار زیاد است و تخصص فنی بالایی برای اورهال (راه اندازی) كردن خودروها نیاز است.
طراح موزه رستوران تبریز هم گفت: رادیو، كبریت، ساعت، دوچرخه از جمله مجموعه هایی است كه گردآوری كردم.
حسین احمدپور بیان كرد: 42 سال است عشق و علاقه فراوانی برای جمع آوری مجموعه های مختلف دارم، به طوری كه اتفاق افتاده برای خرید یك رادیوی قدیمی پنج میلیون و برای تعمیر آن 15 میلیون هزینه كنم و اكنون 200 رادیو در موزه شخصی خود نگهداری می كنم.
وی افزود: یكهزار و 400 نوع ساعت قدیمی در مجموعه شخصی خودم دارم كه همه كار می كنند و 31 نوع دوچرخه سایز 28 قدیمی در موزه شخصی نگهداری می كنم.
مجموعه دار آپارات و فیلم های قدیمی نیز گفت: دشواری های زیادی برای نگهداری و جمع اوری آپارات ها تحمل كرده ام و خانواده ام نیز از تبعات آن بی بهره نمانده اند، به گونه ای كه همسرم نیز در این راه دچار مشكل جسمی شده است.
محمد سعیدی اسكویی با بیان اینكه در كنار این مجموعه به آرامش می رسم، افزود: به رغم تلاش و عشقی كه به این كار دارم، تاكنون نتوانسته ام مجموعه ام را به نمایش بگذارم.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز گفت: میراث فرهنگی به دنبال تسهیل زمینه های مجموعه داری و ایجاد موزه های خصوصی است.
مرتضی آبدار افزود: با توجه به اینكه یافته های زیرخاكی بالای 100 سال قدمت بر اساس قانون متعلق به دولت است و باید در موزه های دولتی نگهداری شود، ایجاد موزه های خصوصی می تواند این مشكل را برطرف كند.
وی اضافه كرد: چون موزه و موزه داری سودده نیست، باید موزه داران بخش خصوصی حمایت شوند و اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی آماده ارایه همه گونه حمایت است.

** حمایت نهادهای مسوول از مجموعه داران
موسس موزه مشاغل در خصوص كیفیت حمایت نهادهای مسوول از قبیل مدیریت شهر تبریز از مجموعه داران گفت: اندوخته هایم را با خون دل جمع كردم و هر چه داشته ام، در مجموعه داری هزینه و سرمایه گذاری كرده ام.
'رضا سرابی' اظهار داشت: وظیفه شهرداری تنها آسفالت كردن نیست و باید حمایت خود را از مجموعه داری داشته باشد؛ از شهرهای سمنان، یزد و اصفهان متقاضی دارم و اگر وضعیت مجموعه داری در تبریز سامان نیابد چاره ای جز تعطیل كردن كارها و مهاجرت به شهرهای دیگر نداریم.
وی ادامه داد: برخی آثار موزه مشاغل را به موزه مشروطه و قاجار امانت داده بودم و در حد مقدورات خودم با مسوولان همكاری دارم اما این همكاری ها باید متقابل باشد.
وی ادامه داد: مجموعه متنوعی شامل هزاران شی قدیمی و موزه ای مانند اولین دستگاه بستی ساز كشور، انواع ماشین حساب قدیمی و 270 فانوس قدیمی برای نمایش جمع اوری كرده ام، اما مكانی برای نمایش آنها ندارم.
مجموعه دار دوربین های قدیمی نیز گفت: مسوولان در انجام امور كارشكنی نكنند، كارسازی شان را نمی خواهیم.
جدیدالاسلام اظهار كرد: برخی از دوربین های قدیمی باارزش را به مدت سه سال در «موزه شهر» امانت گذاشتم و هیچ هزینه ای از بابت نمایش آنها پرداخت نكردند.
وی تاكید كرد: مسوولان اگر نیت یا توانایی كمك به اصحاب فرهنگ را دارند مضایقه نكنند و اگر هم نمی خواهند یا توانایی آن را ندارند، ما را سر ندوانند.
مجموعه دار آپارات و فیلم نیز خواستار تسهیل قوانین موجود برای حمایت از مجموعه داران و موزه داران بخش خصوصی شد.
اسكویی گفت: سالن برای ایجاد موزه را در اختیار دارم، بودجه هم نمی خواهم و حتی حاضرم با معماری سنتی این سالن را آماده كنم، اما عوارض و هزینه هایی كه شهرداری می طلبد، باعث می شود در كار خود دو دل باشم.
وی ادامه داد: انتظار داریم كاربری فرهنگی برای ایجاد فضای مورد نیاز موزه داران و مجموعه داران توسط خودشان اعطا كنند.
وی افزود: از طرف دیگر صیانت از آثار فرهنگی و تاریخی را انجام می دهیم و از این راه به شهروندان روحیه و انگیزه تزریق می شود.
موسس «موزه مشاغل» نیز گفت: مسوولان با واگذاری خانه های قدیمی به موزه های خصوصی می توانند مشكل آنها را رفع كنند.
سرابی ادامه داد: با تلفیق چند موزه خصوصی، شخصی و مجموعه های باارزش می توان ساختمان قدیمی در اختیار این مجموعه داران و موزه داران قرار داد.
موزه دار خودروهای قدیمی نیز می گوید: تلاش می كنیم به مردم و به فرهنگ شهر خدمت كنیم و چشمداشت مادی نداریم طوری كه از جیب خودمان هزینه می كنیم.
غفاری ادامه داد: به گذشته تاریخی و نیاكان خود می بالیم، اما مسوولان باید حمایت كافی داشته باشند و تبلیغات مناسب و سامان دهی موزه های خصوصی را در اولویت قرار دهند چون از منافع آن همه بهره مند می شوند.
طراح موزه رستوران تبریز نیز گفت: یكهزار و 500 تا 2 هزار متر زمین با هزینه خودم برای كاربری موزه در اختیارم قرار دهند تا موزه ای در حد و اندازه تبریز تاسیس كنم.
احمدپور بیان كرد: تمام كارهای كارشناسی و نظارتی را مسوولان انجام دهند و زمینی با كاربری فرهنگی در اختیارم قرار بدهند، من هم در مقابل تعهد محضری می دهم كاربری آن را تغییر ندهم.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز گفت: برای حمایت از برخی فعالیت های فرهنگی مثل موزه داری، خانه های قدیمی به بخش خصوصی واگذار می شود.
آبدار افزود: به تازگی و با همكاری آموزش و پرورش موزه چاپ و نشر و تعلیم تربیت در ساختمان قدیمی دبیرستان فردوسی در حال تاسیس است و پیش بینی می شود در 2 ماه آینده به بهره برداری برسد.
وی یادآوری كرد: علاوه بر این موزه «كبریت ستاره» نیز توسط بخش خصوصی راه اندازی شده است، ضمن اینكه موزه های «صدا» و «خودروهای كلاسیك» نیز در حال فعالیت هستند.
وی ادامه داد: به شهرداری نیز پیشنهاد كرده ایم موزه های شهر را با محتوای مناسب با طرح هایی كه توسط میراث فرهنگی ارایه می شود، استانداردسازی كنند.
3093/518