از اواسط دهه هشتاد عمارت هاي تاريخي باغ دلگشا و جهان نماي شيراز به موزه تبديل شدند اما از فروردين امسال درهاي اين دو بناي تاريخي به دليل بهسازي و تعمير به روي گردشگران بسته و علت آن بهسازي عنوان شده در صورتي كه رئيس سازمان سيما، منظر و فضاي سبز شهري شهرداري شيراز مي گويد ناشي از مجوز نداشتن مجموعه و موزه داران اين محل ها و همچنين عدم پرداخت اجاره بها به مدت يك سال و نيم بوده است.
كلاه فرنگي يا كوشك نام سبكي از معماري ايراني- اروپايي است كه اغلب به شكل هشت ضلعي در ميان باغ ها و اماكن تفريحي ساخته مي شده كه بيشتر اين معماري ها ريشه در دوره زنديه و قاجاريه دارد.
** تعطيلي، زمينه ساز تخريب
متخصصان معتقدند: تعطيلي عمارت هاي كلاه فرنگي باغ دلگشا و جهان نما مي تواند زمينه هاي تخريب اين دو بناي تاريخي را نيز ايجاد كند، همانگونه كه در حال حاضر نيز ترك هايي در سقف اين مجموعه ها نمايان شده است.
فعال فرهنگي و عضو شوراي شهر شيراز درگفت و گو با خبرنگار ايرنا گفت: در پي درخواست هاي مردمي و فعالان فرهنگي شيراز مبني بر بازگشايي عمارت هاي كلاه فرنگي باغ هاي دلگشا و جهان نما، دوشنبه 16 مهر 97 دومين جلسه پيگيري اين موضوع برگزار شد كه رئيس سازمان سيما، منظر و فضاي سبز شهري شهرداري شيراز كه متولي اين باغ ها نيز هست عليرغم دعوت شدن در اين جلسه حضور نيافت.
ليلا دودمان با اشاره به اينكه رئيس اين سازمان در دو جلسه پيگيري وضعيت تعطيلي اين عمارت ها حضور نيافت، افزود: در اين جلسه تصميمي مبني بر اينكه متولي اين باغ ها بايد شهرداري منطقه باشد گرفته شد.
وي ادامه داد: باغ دلگشا و باغ جهان نما بايد در اختيار شهردار منطقه و يا سازمان فرهنگي ،اجتماعي و ورزشي شهرداري شيراز قرار گيرد تا كاربري فرهنگي اين ابنيه حفظ شود.
**ظرفيتي رو به تعطيلي
عضو شوراي شهر شيراز يكي از وظايف اصلي شهرداري ها را ايجاد موزه هاي شهري دانست و گفت: در حال حاضر اين ظرفيت در شيراز وجود دارد اما متاسفانه از آن استفاده نشده و حتي آن را تعطيل نيز كرده ايم.
دودمان با بيان اينكه تغيير متولي باغ دلگشا و جهان نماي شيراز موافقت شهردار شيراز را نياز دارد، ادامه داد: هر چه سريعتر بايد عمارت هاي كلاه فرنگي اين دو مجموعه از وضعيت فعلي و تعطيلي كه به آنها تحميل شده خارج شوند، در حال حاضر سقف كوشك باغ دلگشا در حال جدا شدن و تخريب است و اگر باد شديدي بوزد قطعا اين اتفاق رخ خواهد داد.
وي اضافه كرد: لوله كشي داخلي عمارت كلاه فرنگي باغ دلگشا فرسوده است و در حال حاضر نيز اين امر به ساختمان اين عمارت آسيب جدي زده است.
دودمان با اشاره به اينكه سازمان فرهنگي شهرداري هزينه بهسازي اين مجموعه را متقبل شده گفت: اين مصوبات به شكل كارگروهي ارائه شده كه در نهايت بايد با رضايت شهردار شيراز انجام شود.
اين فعال فرهنگي شيراز بيان كرد: كوشك هاي تاريخي باغ هاي جهان نما و دلگشاي شيراز از ابتداي فروردين امسال تاكنون كه همزمان با اوج ورود گردشگر به اين شهر بوده تعطيل است.
**كمبود موزه دار مجوزدار
دودمان اظهار داشت: در حال حاضر موزه داري كه مجوز رسمي داشته باشد متقاضي حضور در اين عمارت ها نيست اما مي توان با تائيد ميراثي بودن اشيا و آثار مجموعه داران موجود از ظرفيت آنها استفاده كرد كه كارشناسان ميراث فرهنگي فارس مجموعه عكس و موزه حاوي 50 هزار سكه تاريخي را تائيد كرده اند.
عضو شوراي شهر شيراز عنوان كرد: اگر شهردار شيراز با مصوبات كارگروهي كه به همين منظور تشكيل شده موافقت كند حداكثر تا پايان مهرماه اين مجموعه بازگشايي خواهد شد.
** بي قرارداد، بي مجوز، بي اجاره بها
رئيس سازمان سيما، منظر و فضاي سبز شهري شهرداري شيراز به خبرنگار ايرنا گفت: در ساليان گذشته مجموعه كلاه فرنگي باغ هاي دلگشا و جهان نما به اشخاصي اجاره داده شده كه در اين محل اقدام به بازگشايي موزه كردند.
جهانبخش ميرزاوند افزود: بيش از يك سال و نيم است كه از تاريخ انقضا قرارداد اين مجموعه مي گذرد و حتي در اين مدت هم اين اشخاص اجاره محل را به شهرداري پرداخت نكرده اند.
وي ادامه داد: اين موزه داران تقاضاي تمديد قرارداد داشتند اما براساس قانون شهرداري ها دوباره بايد براي اجاره دادن اين مكان مزايده برگزار شود.
وي اضافه كرد: متاسفانه مستاجران اين ابنيه به قانون تمكين نكردند و موضوع به كميسيون حل اختلاف و ماده 38 ارجاع شد كه اين اشخاص نيز مستندات قانوني در اين كميسيون ارائه نكردند كه قاضي در نهايت حكم بر تخليه و پرداخت بدهي داده است.
** كار غيرقانوني نمي كنيم
ميرزاوند اظهار داشت: اگر مي خواهيم مكاني را براي كاربري هاي فرهنگي نظير موزه يا گالري اجاره دهيم ابتدا بايد مجموعه داران متقاضي مجوزهاي لازم را از ارشاد و يا ميراث فرهنگي داشته باشند و همچنين موزه داران جز مجوز ،بايد گواهي از ميراث فرهنگي دال بر اصالت آثار نيز ارائه دهند كه احيانا اين اقلام تقلبي نباشند.
وي با اشاره به اينكه اين شروط قانوني بايد در اجاره دادن اماكن فرهنگي و تاريخي رعايت شود گفت: در حال حاضر واحد اجراييات شهرداري به دنبال اجراي حكم تخليه موزه داراني است كه در اين مكان مستقر هستند.
ميرزاوند گفت: اكنون عمارت هاي كلاه فرنگي باغ هاي دلگشا و جهان نما به دليل بهسازي تعطيل نشده بلكه چون در حال حاضر وسايل و اقلام مستاجر داخل اين ابنيه قرار دارد، درهاي آن ها را بسته ايم.
رئيس سازمان سيما، منظر و فضاي سبز شهري شهرداري شيراز اظهار داشت: بعد از اجراي حكم تخليه، بهسازي اين محل انجام خواهد شد و بعد از اين مراحل اين ابنيه تاريخي در قالب كار صرفا فرهنگي به نگارخانه يا موزه دار مجوز دار از طريق برگزاري مزايده اجاره داده مي شود.
وي ادامه داد: در حال حاضر هيچكدام از موزه داران و گالري دارهايي كه در عمارتهاي باغ هاي دلگشا و جهان نما مستقر هستند از ميراث فرهنگي و ارشاد اسلامي مجوز ندارند و براساس قوانين نمي توان به كساني كه مجوز فعاليت فرهنگي ندارند مكان فرهنگي و تاريخي اجاره داد.
**قانون هست، نياز به كارگروه نيست
ميرزاوند در پاسخ به دليل عدم حضور وي در كارگروه ويژه اي كه با حضور اعضاي شورا و مسئولان شهرداري شيراز براي بررسي اين موضوع تشكيل شده، گفت: زماني كه قانون در زمينه برخورد با يك مساله بطور واضح راهكار مشخص كرده ديگر نيازي به ايجاد هيچگونه كارگروهي نيست.
وي با اشاره به راهكارهاي قانوني در مواجهه با اين موضوع گفت: به دليل اينكه اين دو مكان تاريخي است اولويت ما در اين محل ها كار فرهنگي است و بحث اقتصادي زياد مدنظر نيست ولي رعايت قانون و مجوز دار بودن واحدهاي فعال در اين مجموعه از اهميت زيادي برخوردار است.
رئيس سازمان سيما، منظر و فضاي سبز شهري شهرداري شيراز گفت: در حال حاضر گالري داران هنرمندان و موزه داران متعددي كه مجوز فعاليت نيز دارند متقاضي فعاليت در كوشك هاي باغ هاي دلگشا و جهان نما هستند كه با تخليه اين مكان ها بزودي مزايده برگزار و مجموعه فرهنگي صلاحيت دار در اين مكان ها مستقر خواهد شد.
**ريشه در تاريخ
باغ دلگشا يكي از قديمي ترين باغ هاي ايران به مساحت حدود شش هكتار در نزديكي مقبره سعدي واقع است كه در گذر زمان بارها ويران و بازسازي شده و در سال 81 با شماره 912 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
برخي كارشناسان قدمت اين باغ را به دوره ساسانيان نسبت مي دهند و دوره ساخت عمارت كلاه فرنگي اين مجموعه را متعلق به زمان قاجاريه مي دانند.
باغ جهان نماي شيراز نيز يكي از كهن ترين باغ هاي اين شهر و در نزديكي آرامگاه حافظ واقع است كه به گفته مورخان در دوره سلسله آل مظفر و آل اينجو نيز وجود داشته تا اينكه در دوره كريم خان زند گرداگرد اين باغ حصاركشي و در ميانه آن نيز عمارتي به سبك كلاه فرنگي ساخته شد.
گزارش از محمدامين افشارپور
9873 /1876
تاریخ انتشار: ۱۸ مهر ۱۳۹۷ - ۱۳:۵۲
شيراز-ايرنا- عمارت هاي كلاه فرنگي باغ دلگشا و باغ جهان نماي شيراز ماه هاست كه به بهانه بهسازي يا پرداخت نشدن اجاره بهايي كه مستاجران بايد بدهند، رنگ گردشگر به خود نديده و تعطيل شده اند.