كودكان كار را بیشتر دریابیم

چالشی كه نه تنها در زمان حال خود، دردها و نارسایی ها و ناعدالتی ها را یادآور می شود بلكه می ‌تواند جامعه آینده را نیز تحت تاثیرهای سوء خود قرار دهد.
كودكان كار به كودكان كارگری گفته می شود كه به صورت مداوم و پایدار به خدمت گرفته می ‌شوند كه این امر آنها را در بیشتر اوقات از رفتن به مدرسه و تجربه ی دوران كودكی بی ‌بهره و سلامت روحی و جسمی آنها را تهدید می كند.
كودكانی كه امروز باید با حضور در مدارس و محیط امن خانواده و جامعه آموزه های خود را تقویت و مهارت های لازم را برای آینده كسب كنند ، به اجبار در خیابان ها با شرایط نامطلوبی همراه با تهدید های متعدد در حال كار و فعالیت و یا شاید هم ذوب شدن كودكیشان هستند.
این ذوب و انجماد كودكی در پشت چراغ های قرمز و در گرما و سرمای تابستان و زمستان، می تواند قلب و ذهن این كودكان را برای همیشه پر از تنفر از اجتماع و همنوعان خود كند كه این تنفر دودش به چشم آینده این جامعه خواهد رفت.
برخی ها در میان اقشار مختلف، معتقد هستند كه بیشتر كودكان كار، ایرانی نیستند و كاری كه انجام می دهند ، فرقی با تكدی گری نداشته و نباید به آنها كمك كرد، بلكه باید آنها را جمع آوری و به كشورهایشان بازگرداند.
در این خصوص باید چند نكته را مد نظر قرار داد و آن اینكه مساله كودكان كار با پیچیدگی های بسیاری روبه رو است و باید در نظر داشت كه مساله كودكان كار با مساله متكدیان، متفاوت است و نمی‌توان همان برخوردی را كه با متكدیان می ‌شود در مورد كودكان كار نیز به كار برد.
این كودكان دارای روحیه خاصی هستند و با اینكه به شیوه ای غیرمستقیم تكدی گری می كنند اما نمی توان همان برخوردی را كه با متكدیان می شود با این گروه نیز انجام داد .
نكته دیگر اینكه چه این كودكان ایرانی باشند و چه اهل هر نقطه از این كره خاكی، كودك هستند؛ كودكانی كه مورد سوء استفاده قرار گرفته اند و مجبور به انجام كار، گاه در بدترین شرایط هستند و از همین رو باید به این موضوع از جنبه انسانی نیز نگریست.
این كودكان چه ایرانی و یا غیرایرانی وارد این آب و خاك شده و درحال حاضردر همین محیط مشغول زندگی هستند و مشخص نیست كه آیا به كشور یا محل زندگیشان بازگردند یا خیر؛ از همین رو اگر مورد تحقیر واقع شوند و روحشان بیشتر از این آسیب ببیند، به طور یقین آسیبی جدی برای آینده این مرز و بوم محسوب می شوند.
اما اگر نهادهای مسوول و سازمان های مردم نهاد كه این روزها توجه ویژه ای با وجود همه مشكلات و كمبودها به كودكان دارند، از این گروه حمایت كنند و آموزش های صحیح و مهارتهای زندگی را به آنها ارایه دهند، به طور یقین خطر كمتری آینده روانی و اجتماعی ما را تهدید می كند.
در این گزارش قصد نداریم پیرامون بررسی راهكارهای میان مدت و بلندمدت رفع چالش كودكان كار بپردازیم؛ كه اندر این مبحث بسیار گفته و شنیده نشده و یا شاید هم شده و بی تفاوت از كنارش رده شده است.
تاكنون پیرامون رفع چالش كودكان كار نه تنها در رسانه‌ها بلكه در سایر بخش‌های قانونی و قانونگذاری نیز صحبت ها و مباحث بیشماری مطرح شده اما تا به این لحظه هیچكدام از این مباحث و قوانین نتوانسته است چاره‌ای برای كاهش تبعات این چالش غم انگیز اجتماعی در كشور و به ویژه شهری مانند بندرعباس پیدا كند.
در این گزارش تنها بر آنیم كه اشاره ای به وضعیت كنونی فعالیت كودكان كار در بندرعباس كه با افتخار از آن به عنوان پایتخت اقتصادی كشور یاد می شود، داشته باشیم.

** شناسایی 700 كودك كار در هرمزگان
گرچه كه مسوولان و متولیان امر در این پایتخت اقتصادی همه شان بر شرایط كار این كودكان واقف هستند و به طور یقین از پشت شیشه های دودی ماشین هایشان، چهره های خسته و غمزده این كودكان را مشاهده كرده اند.
كودكانی كه در گرما و شرجی طاقت فرسای بندرعباس، در پشت چراغ های قرمز، در برابر مراكز تجاری، درمقابل رستوران ها و كافه ها كودكیشان را در دست گرفته و در نقش نان آور خانواده وارد عمل شده و در بدترین شرایط و تهدیدها كار می كنند.
مدیركل امور اجتماعی استانداری هرمزگان می گوید : تعداد كودكان كار در استان آنقدر زیاد نیست كه امكان جمع آوری آنها وجود نداشته باشد اما این كودكان از ناحیه خانواده خود تحت فشار قرار دارند كه به خیابان می آیند و در واقع خودشان تصمیم گیرنده نیستند.
منصور اخلاقی پور در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: جمع آوری متكدیان و نگهداری آنها در سامان سرا می تواند طرح موقت مناسبی در این زمینه باشد اما برای كاهش كودكان كار می بایست به جای جمع آوری اجباری، آنها را جذب نمود و خانواده های آنان را ملاك طرح ها و برنامه ها قرار داد..
این جامعه شناس با بیان اینكه گره گشای مساله كودكان كار، تنها تشكل های غیردولتی هستند بیان داشت: تشكل های غیردولتی به لحاظ ماهیت مردمی و غیر رسمی كه دارند بیشتر مورد اعتماد این كودكان قرار می گیرند و به راحتی جذب می شوند.
اخلاقی پور خاطر نشان كرد: بهزیستی هرمزگان می تواند با افزایش تعداد مراكز نگهداری و خدمات رسانی به این كودكان و واگذاری این مراكز به تشكل های غیر دولتی نقش ارزنده ای را در حل این مساله ایفا كند كه البته طرح هایی در این زمینه نیز ارائه شده و در حال پیگیری است.
وی بیان داشت: با حمایت‌های استاندار هرمزگان فضای آموزشی كودكان كار هم جانمایی شده است ودر حاضر بیش از700كودك كار در استان شناسایی شده است.

** 147 كودك خیابانی و كار زیر پوشش مهرانه
معاون امور اجتماعی اداره كل بهزیستی هرمزگان گفت: همزمان با فرارسیدن سال تحصیلی جدید و با اجرای طرح مهرانه در استان، 147 كودك خیابانی و كار تحت پوشش قرار گرفته و بسته های آموزشی و بهداشتی دریافت كردند.
حمید سلیمانی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: این كودكان تحت حمایت دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی بهزیستی قرار دارند.
وی افزود: هدف از اجرای طرح مهرانه حمایت از تحصیل دانش آموزان و كودكان بازمانده از تحصیل با اهدای بسته های آموزشی و لوازم التحریر است.
سلیمانی بیان داشت: مهم ترین رویكرد بهزیستی، خانواده محور مبتنی بر حمایت و توانمند سازی خانواده با تاكید بر تحصیل و آموزش كودك می باشد كه این امر زمینه ساز ایجاد بستر مناسب جهت بازگشت به زندگی سالم است.

** نگذاریم كودكی كودكان كار دود شود
از مسوولان و دستگاه های متولی انتظار آن نیست كه راهكاری عملی برای حل این موضوع داشته باشند كه پیش از این هم گفتیم كه اندر این مساله بحث بسیار شده و ره به جایی نبرده است.
اما از دستگاه های متولی از جمله بهزیستی انتظار آن می رود كه دست كم توجه بیشتری به یكی از وظایف ذاتی سازمانی خود داشته باشد و با هماهنگی انجمن های مردم نهاد با فراهم آوردن شرایط مناسب برای استراحت و آموزش این كودكان دست كم بخشی از رنج و درد آنها را بكاهند.
به طور یقین تاكنون اقدام هایی از جمله همان اجرای طرح مهرانه از سوی بهزیستی در جهت حمایت از كودكان كار صورت گرفته، اما این كودكان نیازمند توجه بیشتری هستند و مسوولان نباید به این كودكان، تنها به چشم یك كودك كار، بلكه با این دید كه این كودكان در صورت حمایت نشدن، ممكن است زمینه ساز بروز آسیب های اجتماعی بسیاری در آینده باشند، نگاه كنند.
پس بیاییم هم از حیث انسانی و بدون توجه به نژاد و دین و قومیت و هم از حیث پیشگیری از آسیب های اجتماعی از این كودكان بیشتر حمایت كنیم.
7198/6048