شناسايي 115 اثر و محوطه تاريخي و باستاني در ريگان-فهرج

به گزارش روز سه شنبه ايرنا از پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري، شهرام زارع سرپرست گروه بررسي هاي باستان شناسي ريگان-فهرج گفت: طي اين مطالعات كه در چارچوب طرح تدوين اطلس باستان شناسي كشور و همسو با برنامه هاي 'پايگاه ميراث جهاني بم و منظر فرهنگي' با مجوز پژوهشگاه ميراث و پژوهشكدۀ باستان شناسي انجام شد 115 اثر و محوطه تاريخي و باستاني مورد شناسايي قرار گرفت.
زارع گفت: مطالعات باستان شناسي بم اگرچه دهه ها سال سابقه دارد، اما پس از وقوع زلزلۀ ناگوار سال 1382 تحول و تكاپويي به خود ديد و تلاش هاي قابل توجهي به منظور شناسايي قابليت هاي باستان شناسي در منظر فرهنگي بم صورت گرفت.
وي تصريح كرد: در اين زمينه، تلاش هاي زنده ياد شهريار عدل پيشگام و راهگشا بود و پشتيباني مديريت هاي محوطۀ ميراث جهاني بم و اداره كل ميراث فرهنگي استان كرمان زمينۀ انجام تحقيقات متعددي را فراهم آورد.
زارع گفت: مطالعات باستان شناسي در منظر فرهنگي بم نيز با افت و خيزهايي به موازات برنامه هاي آواربرداري، مستندنگاري و حفاظت و مرمت ارگ بم در جريان بوده است.
وي گفت: هيئت حاضر طي سال هاي گذشته بخش قابل توجهي از شهرستان بمِ سابق، از تهرود و ابارق تا نرماشير و قسمتي از فهرج، را به طور منسجم بررسي و مطالعه كرده و به طور موردي نيز آثاري را در نواحي فهرج و ريگان شناسايي كرده بود.
سرپرست گروه بررسي هاي باستان شناسي گفت : در همين چارچوب، بررسي هاي باستان شناسي ريگان-فهرج، ضمن تكميل مطالعات اين پهنه، زمينۀ تدوين برنامه هاي حفاظتي و نيز شناخت دقيق تر آثار اين مناطق را فراهم خواهد كرد.
به گفته زارع، ريگان و فهرج در مجموع محدوده اي حدود 14 هزار كيلومتر مربع را شامل مي شوند و در مرز كرمان و سيستان و بلوچستان واقع اند از اين نظر، جنبۀ ارتباطي اين مناطق نيز مهم است و محل تلاقي راه هاي كهن بوده اند.
سرپرست هيأت باستان شناسي، يكي از مشكلات بررسي باستان شناسي، در كنار گستردگي اين منطقه را پراكندگي محوطه هاي باستاني در محدوده هاي كويري و مدفون شدن زير شن هاي روان دانست و گفت: از اين رو شناسايي محوطه ها مستلزم بهره مندي از امكانات و تجهيزات مناسب است كه متأسفانه چنانكه بايد فراهم نبود.
وي افزود :طي اين مطالعات، تعداد 115 اثر اعم از تپه و استقرارگاه، محوطۀ باستاني و بناهاي تاريخي مورد شناسايي و مطالعات مقدماتي قرار گرفت.
به گفته اين باستان شناس ، اين آثار به طور عمده شامل تپه ها، استقرارگاه هاي موقت، محوطه هاي گسترده، قلعه ها، بناهاي خشتي، اقامتگاه هاي رعيتي، گورستان و زيارتگاه، آسياب آبي، كوره و نظاير اينها است.
زارع با بيان اينكه نتايج حاصل از بررسي حاكي از وجود آثاري از دوران پيش از تاريخ تا روزگار معاصر بوده است افزود : به ويژه تراكم استقرارگاه هاي متعلق به دوران تاريخي-اسلامي چشمگير است و بر تحول فناورانه در نظام آبرساني و كشاورزي منطقه دلالت دارد.
اين باستان شناس افزود: نام منطقه طي دورۀ اسلامي در ميان متون كهن تاريخي و جغرافيايي نيز به روشني بازتاب داشته و از جمله از ريگان، كه ويرانه هاي آن چند دهه پيش در محل گزان خاست مكان يابي شد، به عنوان ولايتي آباد ياد شده است.
زارع تصريح كرد :محدودۀ بررسي اين فصل در مجموع بر شمال شهرستان ريگان و به طور محدود در جنوب شهرستان فهرج متمركز بود، اگرچه بازبيني هايي هم در محدودۀ بررسي فصول پيشين انجام شد.
وي افزود : به طور كلي، استقرارگاه هاي اين منطقه شباهت و پيوستگي قابل توجهي با بم دارند و به رغم تفاوت ها مي توان آنها را در يك افق ديد و مطالعه كرد.
زارع يادآور شد: مناطق ريگان و فهرج كه تا حدود يك دهه پيش جزء شهرستان بم به شمار مي آمده اند از اواخر دهۀ 1380 در چارچوب تقسيمات جديد كشوري هر يك به عنوان شهرستاني مستقل شناخته شدند و امروزه داراي نمايندگي ميراث فرهنگي و گردشگري مستقل هستند.
فراهنگ**1085** 1701