تلاش برای مختومه كردن پرونده خاشقچی با اسم رمز قاتل خودسر

به گزارش ایرنا، اگر بحران ناشی از ربوده شدن جمال خاشقچی را به دو دوره تقسیم كنیم دوره اول آن از ابتدای شكل گیری بحران تا روز شنبه هفته جاری بود كه بر سه محور انتشار اخبار تحولات از سمت تركیه ، محكومیت جهانی و سكوت عربستان و آمریكا قرار داشت و در مرحله دوم ابتدا آمریكا از سكوت و سپس عربستان از لاك دفاعی در آمد.

*** رویكرد آمریكا به پرونده خاشقچی
دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریكا یك هفته بعد از ربوده شدن جمال خاشقچی در پاسخ به سوال خبرنگاری كه از او پرسید آیا با مقامات سعودی درباره سرنوشت جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد عربستان گفت و گو كرده اید؟ افزود: ترجیح می دهم در این باره صحبت نكنم اما جواب آن بله است.
رئیس جمهوری آمریكا تنها به این جمله اكتفا كرد 'این وضعیت را دوست نداریم و از همسر او هم برای حضور در كاخ سفید دعوت كرده ایم'.
اما در پی فشار افكار عمومی و واكنش های شدید جامعه جهانی و برخی كشورهای غربی هم پیمان، ترامپ در ادامه موضع سخت تری اتخاذ كرد و گفت كه عربستان سعودی در صورت اثبات دست داشتن در ناپدید شدن خاشقچی، باید منتظر پیامدهای سختی باشد.
دونالد ترامپ پیش از این و در مراسم سوگند 'برت كاوانا' قاضی جدید دادگاه عالی آمریكا در جمع خبرنگاران نسبت به این مساله موضع گیری ضعیفی كرده بود.
وی گفت نگران از دست رفتن جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی است و گزارش هایی كه می گوید ممكن است توسط تیم ضربت سعودی ها كشته شده باشد، ترسناك است.
رئیس جمهوری آمریكا افزود: داستان های بسیار بدی درباره او مطرح می شود، من آنها را دوست ندارم.
سكوت دولت ترامپ درباره سرنوشت این روزنامه نگار عربستانی انتقادهای فراوانی را متوجه كاخ سفید كرده بود به گونه ای كه 'سامانتا پاور' نماینده پیشین آمریكا در سازمان ملل متحد روز دوشنبه در یك یادداشت توئیتری نوشت: یك دولتی كه می تواند از نفوذ خود برای دریافت پاسخ درباره خاشقچی استفاده كند، سكوت كرده است.
وی ادامه داد: وفاداری دولت ترامپ به عربستان سعودی و محمد بن سلمان با توجه به وحشت آفرینی در یمن، خاشقچی و مسایل دیگر، مسخره است.
شاید نقطه عطف واكنش های ترامپ را در گفت وگوی روز شنبه با شبكه 'سی.بی.اس' آمریكا بتوان یافت . او در باره اینكه آیا خاشقچی كشته شده و آیا 'محمد بن سلمان' دستور قتل وی را صادر كرده است ، ریاض را تهدید و اعلام كرد: هنوز كسی این را نمی‌داند و این موضوع در دست بررسی است... اما اگر سعودی ها پشت این قضیه باشند در صورت اثبات، مجازات سختی در نظر خواهیم گرفت.
این اظهارات موجب شد دولت سعودی از لاك دفاعی بیرون آمده و آمریكا را با نفت 200 دلاری و نزدیكی به روسیه و ایران به عنوان دو كشور مهم و غیر همسو منطقه با سیاست های آمریكا تهدید كند.
رئیس جمهوری آمریكا سپس در یادداشت توئیتری خود از تماس تلفنی با شاه سعودی خبر داد و نوشت: ملك سلمان با رد هر گونه اطلاع از سرنوشت خاشقچی، گفت كه سعودی ها با تركیه در مورد این مساله همكاری نزدیكی دارند.
ترامپ در این پیام برای اولین بار قاتل یا قاتلین خودسر را مطرح كرد .
او چنین گمانه زنی كرد : 'قاتل‌های خودسر' می‌توانند در ناپدیدشدن خاشقجی نقش داشته باشند.
فشار رسانه ای بر كاخ سفید باعث شد تا ترامپ به جای انتظار برای بازگشت سفیر سعودی در واشنگتن و دریافت اطلاعات از او، وزیر خارجه خود را راهی ریاض كند.
برخی گزارش ها اعلام كردند كه تصمیم ترامپ بعد از آن اتخاذ شده است كه دولت تركیه اطلاعات مهمی را در خصوص دخالت دولت سعودی در ربوده شدن و قتل خاشقچی در اختیار واشنگتن قرار داد، اطلاعاتی كه تكذیب آن به هیچ وجه امكانپذیر نیست و در صورت انتشار عمومی می تواند دودمان آل سعود را در هم پیچد.
متعاقب این اظهار نظر، شبكه آمریكایی 'سی ان ان' روز سه شنبه گزارش داد كه مقامات عربستان در حال آماده‌‌سازی گزارشی هستند كه در آن گفته شده خاشقچی به دلیل بروز 'اشتباه' كشته شده است.
سی ان ان در ادامه افزود: به نظر می رسد مقامات سعودی در آخر با این ادعا كه قتل خاشقچی بدون اجازه دولت عربستان صورت گرفته، عده ای را به عنوان مجرم مجازات كند.
'نیویورك تایمز' نیز به نقل از منبع آگاه نوشت : ولیعهد عربستان از این ماجرا مطلع بوده است.
همزمان اخباری در شبكه های مجازی منتشر شد كه از درخواست سه كشور اروپایی آلمان ، فرانسه و انگلیس برای موافقت واشنگتن با بركناری محمد بن سلمان حكایت داشت هر چند به نظر نمی رسد در حال حاضر كسی غیر از محمد بن سلمان بتواند نیازمندهای سیاسی و مالی دولت آمریكا را در عربستان و منطقه تامین كند.
رئیس جمهوری آمریكا روز سه شنبه هم در گفت وگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس، به حمایت از عربستان سعودی پرداخت و با وجود مدارك آشكاری كه حكایت از شكنجه و قتل «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد آل سعود دارد، گفت كه باید در «قضاوت» احتیاط كرد.
او كه معمولا در رفتار و قضاوت های خود اهمیتی به بیگناه بودن افراد نمی دهد، موضوع خاشقچی را با اتهام‌ آزار جنسی علیه «برت كاوانا» عضو دیوان عالی آمریكا مقایسه كرد و گفت: باید اول دید كه دقیقا چه اتفاقی افتاده است.

*** قاتل خودسر ( قربانی )
همزمان با اعلام اسم رمز بسته شدن پرونده خاشقچی از سوی ترامپ، دولت سعودی هم كه از ابتدای بروز بحران ادعای دخالت در این موضوع را به شدت تكذیب می كرد و اساسا مدعی بود كه خاشقچی كنسولگری را ترك كرده است دست به اقداماتی در داخل كشور زد تا زمینه های پذیرش تبعات مرگ خاشقچی و مقصر دانستن شخص، گروه یا اشخاص مورد نظر فراهم شود.
اولین اقدام، موافقت ملك سلمان با تشكیل گروه حقیقت یاب مشترك و اعزام آنها به تركیه و سپس اجازه بازرسی به نیروهای ویژه پلیس جنایی تركیه برای بازرسی از كنسولگری این كشور بود.
سلمان سپس با صدور فرمانی، دادستان كل كشور خود را مامور گشودن پرونده ای برای آغاز تحقیقات داخلی در زمینه موضوع ربوده شدن جمال خاشقچی كرد.
یك مقام مسئول سعودی در این زمینه گفت كه این تحقیقات بر اساس اطلاعاتی صورت می گیرد كه از كمیته مشترك تحقیقات عربستان و تركیه به دست خواهد آمد.
متعاقب این فرمان ، پایگاه اطلاع رسانی 'ایلاف' وابسته به عربستان سعودی دیروز ( سه شنبه) اعلام كرد : طبق اطلاعاتی موثق، مقامات سعودی می خواهند برخی از مظنونان ماجرای خاشقچی را كه رسانه های تركی نام آن ها را فاش كرده بودند، فراخوانند.
این پایگاه خبری تاكید كرد كه ریاض می خواهد برای تحقیق های بیشتر مظنونان به دست داشتن در ربوده شدن و قتل خاشقچی را فراخواند، اشاره این پایگاه اطلاع رسانی به 15 مامور سعودی بود كه طبق اطلاعات منابع ترك ساعاتی بعد از ربوده شدن خاشقچی با دو فروند هواپیمای اختصاصی به استانبول سفر كرده و بعد از ساعاتی هم تركیه را ترك كردند.
برخی منابع خبری منطقه با شناسایی شماری از این افراد با اسم و آدرس آنان را از نزدیكان محمد بن سلمان ولیعهد سعودی معرفی كردند.

*** قتل در 7 دقیقه
شبكه الجزیره قطر سه شنبه در گزارشی به نقل از منابع تركیه ای ، گوشه های تاریكی از این پرونده مفصل را روشن كرد .
الجزیره در این گزارش با استناد به تصاویر و صداهای ضبط شده در داخل كنسولگری عربستان و به نقل از منابع خود اعلام كرد كه خاشقچی دو هفته پیش و دقایقی بعد از ورود به كنسولگری عربستان در استانبول توسط ' صلاح الطبیقی ' پزشك ویژه تشریح ( كالبد شكافی) كه با نیروهای امنیتی عربستان همكاری دارد ، كشته شده است .
این گزارش افزود : خاشقچی در عرض هفت دقیقه و در داخل اتاق سركنسول عربستان كشته شده و اجزای بدن او توسط این پزشك از هم جدا شده است .
به گفته الجزیره ،الطبیقی بعد از كشتن خاشقچی از كنسول خواسته بود تا اتاق را ترك كند سپس اقدام به مثله كردن جسد كرده بود .
او همچنین از همكارانش خواسته بود كه هنگام مثله كردن جسد خاشقچی موزیك گوش كنند.
بر اساس این گزارش ، روزنامه نگار سعودی قبل از مرگ بدون اینكه مورد بازجویی قرار گیرد، ضرب و جرح و به او ماده ای مخدر تزریق شده است .
همزمان نیریورك تایمز هم اعلام كرد : 15 فرد مظنون به دست داشتن در ربودن و كشتن خاشقچی همگی از اعضای دولت و افسران امنیتی عربستان سعودی هستند و حتی برخی از آنان ولیعهد این كشور را در سفر به مادرید ، نیویورك و پاریس همراهی كرده اند و این امر اتهام خودسر بودن آنان را ضعیف وتبرئه محمد بن سلمان از این جنایت را سخت كرده است .

***
در مجموع می توان مواضع و تصمیمات دونالد ترامپ و اقدامات سعودی به ویژه در هفته جاری را به تلاش دو طرف برای مختومه كردن پرونده خاشقچی با كمترین هزینه ارزیابی كرد.
عربستان پس از معامله ای كه با رئیس جمهوری آمریكا درباره پرونده جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی كرد اكنون حاضر به پذیرش قتل او شده و باید دید مبلغ این معامله چقدر بوده و چه كسی قربانی این پرونده خواهد شد..
'عبدالباری عطوان' ، تحلیلگرعرب و سردبیر روزنامه رای الیوم روز سه شنبه می گوید : دونالد ترامپ با اعلام اینكه قتل خاشقچی به دست عناصر خود سر صورت گرفته و سلمان شاه سعودی نسبت به كشته شدن وی اظهار بی اطلاعی كرده به این معنی است كه ریاض و واشنگتن به دنبال قربانی برای این پرونده هستند و توافق سه جانبه آمریكا، تركیه و عربستان برای بسته شدن این پرونده صورت گرفته است.
این تحلیلگر، پرونده خاشقچی و تلاش عربستان و آمریكا برای مقصر تراشی را با قضیه ' لاكربی' مقایسه كرده و می نویسد كه 'بندر بن سلطان' سفیر وقت عربستان در آمریكا با اجرای یك نقشه مهندسی شده 'معمر قذافی' را از این پرونده نجات داد.
وی معتقد است ترامپ فقط به پول ایمان دارد و كاری به جز گروكشی از عربستان و كشورهای حاشیه خلیج فارس و غارت میلیاردها دلار از دارایی های شان بلد نیست و قراردادها و زد و بندها برای او بر اصول حقوق بشر ارجحیت دارد و در تاریخ آمریكا هیچ رهبری وجود ندارد كه به اندازه وی این گونه وقیحانه گروكشی كرده باشد یا این كه چهار بار فقط طی چند روز این را به رخ آنها بكشد كه حكومت های شان بدون حمایت آمریكا دو هفته هم در قدرت نمی ماند و حتی گفت كه عربستان بدون حمایت آمریكا در عرض 12 دقیقه به تصرف ایران در می آید.
یكی از كاربران توئیتر تعبیر زیبایی در این خصوص دارد . او نوشت : عربستان یكی از ثروتمندترین كشور‌های جهان محسوب شود اما ماجرای دوشیده شدن عربستان برای سرپوش گذاشتن روی ترور خاشقچی نشان داد، بزرگترین ثروت 'عدم وابستگی به غیر و بیگانه' است.
اكنون باید منتظر بود و دید فرد ، افراد یا سازمانی كه فدای برداشته شدن اتهامات از روی سعودی هاست به ویژه محمد بن سلمان خواهد شد چه كسی است و ریاض هزینه ای كه برای آن به آمریكا و تركیه برای سرپوش گذاشتن روی این پرونده باید بپردازد چقدر است.پاسخ این سوالات را تحولات روزهای آینده روشن خواهد كرد.
خاورم**1508**1211