خطرات ویروس «اچ پی وی» و یك خبر جدید از آن

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، برخی می گویند: این ویروس محصول تغییرات وسیع اجتماعی و تغییر الگوها است اما فارغ از این تغییرات اجتماعی چیزی است كه در جامعه رخ می دهد و باید از آن مطلع بود و حداقل آن را پیشگیری كرد.
چند ماه پیش در یكی از برنامه های پر مخاطب سیما، شماری از هموطنان متوجه وجود پاپیلوما یا همان «اچ پی وی»( HPV ) شدند. ویروسی كه از خطرناك ترین ویروس ها به شمار می آید كه سلامت انسان را تهدید می كند و مستقیما روی اندام های جنسی اثر می گذارد و به همین علت آن را یكی از بیماری های مقاربتی نامگذاری كرده اند.
قدر مسلم آن است كه این ویروس چیز جدیدی نیست و قبلا هم بوده است اما موج نگرانی از ابتلا به آن به نظر می رسد كه در كشور جدید باشد.
چند سال پیش، از دختری 14 ساله در همایشی در یكی از مناطق تهران سخن به میان آمد كه از خانواده ای پر آسیب بود و اینكه به دلیل مورد اخلاقی، می خواستند او را از مدرسه اخراج كنند.
معلوم نیست او را اخراج كردند یا به گونه ای دیگر با او برخورد شد؟ البته این سوال در حوصله این گزارش نمی گنجد اما معلوم نیست آیا آن دختر تا الان درمان شده است یا خیر؟ چرا كه به ویروس 'اچ پی وی' یا پاپیلوما گرفتار شده بود كه در بدترین حالتش ابتلا به سرطان رحم است به خاطر شریك یا شركای جنسی و به قول همكلاسی هایش دوست یا دوستان پسری كه داشت.
پاپیلوما در نقاطی از بدن مثل واژن، مقعد و ناحیه اوروفارنكس ( قاعده زبان، پشت حلق و لوزه ها) از خود نشانه ای به جا می گذارد و ممكن است تبدیل به سرطان شود.
بیماری HPV از طریق تماس جنسی، اغلب طی تماس جنسی واژینال و مقعدی، منتقل می شود. این ویروس همچنین از طریق تماس جنسی دهانی نیز منتقل می شود. اچ پی وی هم در افراد دارای روابط جنسی نرمال و هم در هم جنس گرایان قابل انتقال است، حتی زمانی كه طرف مقابل هیچ گونه علامتی ندارد و فقط ناقل است.
دكتر مسعود مردانی، عضو كمیته تحقیقات كشوری ایدز اظهار می دارد كه ۹۸ تا ۹۹ درصد راه انتقال این بیماری به دنبال تماس جنسی است.مسائلی مانند ابتلا از طریق رفتن به استخر تاثیر چندانی در ابتلا به این بیماری ندارد.
پاپیلوما به دو دسته تقسیم می شود. گروه اول كه شامل انواع ویروس HPV كم خطر مانند سروتیپ های 6 و 11 كه عامل زگیل تناسلی خوش خیم است و به سمت سرطانی شدن پیشرفت نمی كند و مبتلایان معمولاً بهبود می یابند . این گروه از ویروس ، مسئول حدود 90 درصد موارد زگیل تناسلی در مردان و زنان به شمار می آید.
گروه دوم، شامل انواع پرخطر ویروس HPVشامل سروتیپ های 16، 18، 31، 33، 45 است كه در ابتدا ضایعاتی شبیه خال روی آلت یا گوشت اضافه روی آلت و حتی كاملا شبیه زگیل معمولی روی آلت ایجاد می كند و در صورت عدم درمان به تدریج تغییر ماهیت می دهد و باعث ایجاد بدخیمی در این نواحی می شود كه بین انواع پر خطر ویروسHPV سروتیپ 16 شیوع بیش تری داشته است.

** هشت درصد زنان كشور عفونت HPV دارند
دكتر علی قنبری مطلق، رییس اداره سرطان وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی است. او می گوید: هشت درصد زنان در ایران به عفونت HPV مبتلا هستند و این عفونت نزدیك به صد در صد عامل سرطان دهانه رحم شناخته شده است.
وی می افزاید: برای اینكه عفونت HPV به سرطان تبدیل شود 10 تا 15 سال طول می كشد و در این فاصله می توان ضایعاتی را كه هنوز سرطانی نشده است، تشخیص داد و با برداشتن این ضایعات، از بروز سرطان پیشگیری كرد و به همین علت خانم ها می توانند این تست را به جای تست پاپ اسمیر انجام دهند.
به گفته قنبری مطلق، در دو سال گذشته نیز میزان شیوع عفونت HPV مورد سنجش قرار گرفت و مشخص شد شیوع ویروس HPV در ایران در مقایسه با كشورهای دیگر كم نیست و هشت درصد در زنان است.

** یك خبر جدید؛ آزمایش HPV جایگزین تست پاپ اسمیر می شود
قنبری مطلق در عین حال یك خبر داغ دیگر را نیز به خبرنگار ایرنا می دهد و آن این است كه آزمایش HPV (ویروس پاپیلوما) برای تشخیص زود هنگام سرطان دهانه رحم قرار است جایگزین تست «پاپ اسمیر» شود. این آزمایش یعنی آزمایش HPV یكی از روش های تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم است كه از تست پاپ اسمیر دقیق تر است و دستور العمل جایگزینی تست HPV به زودی به سازمان های بیمه گر ابلاغ می شود.
به گفته این مقام مسوول در حوزه سلامت، اداره پیشگیری از سرطان وزارت بهداشت، بسته خدمات گلوبال (فراگیر) پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم تهیه كرده كه مورد تایید دبیرخانه شورای عالی بیمه قرار گرفته و در خصوص هزینه این تست هم، آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت توانسته است زمینه انجام تست را با قیمت مناسب فراهم كند.
وی در خصوص هزینه این تست اظهار می دارد: در زمان حاضر هزینه تست HPV حدود 46 هزار تومان تخمین زده شده است كه اگر بیمه شود، 70 درصد این هزینه را بیمه و 30 درصد را شخص خواهد پرداخت.این تست برای خانم های بین 30 تا 49 ساله انجام می شود اما فعلا آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت با ظرفیت 300 هزار تست HPV ، آن را انجام می دهد. آزمایشگاه های دیگر در سراسر كشور كه شرایط لازم برای انجام تست HPV را داشته باشند و به تایید آزمایشگاه مرجع برسند نیز می توانند این خدمت را ارائه دهند.
وی در عین حال می گوید: فعلا در سطح شبكه های بهداشت و مراكز و خانه های بهداشتی ، نمونه های تست، جمع آوری و به آزمایشگاه مرجع فرستاده می شود اما قرار است مراكز دریافت نمونه متقاضیان تست HPV را معرفی كنیم تا این مراكز نمونه ها را جمع آوری كنند و به آزمایشگاه های جامع HPV بفرستند؛ ضمن اینكه معرفی مراكز به تدریج طی سه ماه در شهر های مختلف كشور انجام خواهد شد.

** مرگ سالانه 250 هزار زن در جهان بر اثر سرطان دهانه رحم
بنابراین سرطان دهانه رحم یكی از خطرناك ترین بیماری هایی است كه ابتلا به ویروس HPV یا پاپیلوم انسانی علت اصلی آن است. با وجود این كه سرطان دهانه رحم قابل پیشگیری است، سالانه بیش از 500 هزار زن در سراسر جهان مبتلا به این بیماری می شوند و بیش از 250 هزار زن جان خود را از دست می دهند.

** هر سال چند نفر در كشور، سرطان دهانه رحم می گیرند؟
دكتر ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی و سخنگوی این وزارتخانه پیش تر به این نكته اشاره كرده بود كه هر سال بیش از 900 مورد سرطان دهانه رحم در كشور گزارش می شود كه درصدی از این شمار ممكن است به زگیل تناسلی دچار شده باشند.
به گفته این مقام مسوول وزارت بهداشت، بروز زگیل تناسلی در زنان، كمتر از 24 سال و در مردان، بین 25 تا 29 سال، بیشتر است.
او نكاتی را نیز یاد آور می شود. اینكه تست HPV به عنوان یكی از راه های پیشگیری از سرطان دهانه رحم است اما ارتقای آگاهی در خصوص راه های پیشگیری از آلوده شدن به این ویروس و واكسیناسیون هم از جمله راه های پیشگیری از سرطان یاد شده است. به خصوص افزایش آگاهی عمومی و آموزش های فردی جزو بسته خدمتی پیشگیری از سرطان دهانه رحم است و در سطح شبكه بهداشتی ارائه می شود.

** آیا HPV قابل پیشگیری است؟
كارشناسان می گویند: یكی از راه های ابتلا نشدن به این ویروس، تزریق واكسن در سنین كم یا همان نوجوانی است.
دكتر مسعود مردانی، رییس انجمن متخصصان میكروبیولوژی و بیماری های عفونی
ایران و عضو كمیته تحقیقات كشوری ایدز می گوید: برای پیشگیری از ویروس یاد شده واكسن وجود دارد و متقاضیان این واكسن نیز بیشتر، جوانانی هستند كه در خارج از حریم خانواده رفتارهای جنسی محافظت نشده دارند.
مردانی البته مهم ترین علت تقاضای تزریق واكسن HPV را معرفی كردن غیر كارشناسانه بیماری زگیل تناسلی در یك برنامه پرمخاطب سیما و نیز برخی رسانه ها می داند كه باعث شده است تا شمار مراجعه برای استفاده از این واكسن به مراكز درمانی افزاش یابد.
او هر چند برنامه تلویزیونی مورد نظر را نقد می كند اما به هر حال آن را فرصتی می داند برای آگاهی مردم به ویژه جوانان كه به جای تزریق واكسن HPV از رفتارهای جنسی پر خطر پرهیز كنند و اینكه اگر نمی توانند به این توصیه مهم بهداشتی عمل كنند، حداقل از كاندوم استفاده كنند تا از شیوع بیماری زگیل تناسلی در جامعه پیشگیری شود.
این فوق تخصص بیماری های عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در عین حال واكسن HPV را واكسنی گران ارزیابی می كند و به عنوان اولین واكسن ضد سرطانی می داند كه می تواند از سرطان دهانه رحم، پیشگیری كند و در تمام دنیا برای دختران سنین 11 تا 13 سال توصیه می شود؛ كما اینكه در زمان حاضر هم در كشورهای استرالیا، انگلستان، آمریكای شمالی، اسكاندیناوی این واكسن در قالب طرح گسترش ایمن سازی به صورت رایگان به دختران سنین پایین تزریق می شود؛ ضمن اینكه با توجه به محدودیت های زیر ساختی كه كشور برای تهیه این واكسن دارد باید واكسن یاد شده را وارد كنیم و دختران 11 تا 13 سال هم ضروری است آن را تزریق كنند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی همچنین خاطرنشان می كند كه واكسن HPV، حدود 6 سالی می شود كه به كشور وارد شده است.


**آیا ایران می تواند واكسن HPV بسازد؟
دكتر علیرضا بیگلری، رییس انستیتو پاستور ایران هم پیش تر از تولید آزمایشگاهی این واكسن در چند شركت داخلی خبر داده بود اما هنوز به تولید انبوه و صنعتی نرسیده است كه برای نیل به این هدف باید زیر ساخت ها، فضا و تجهیزات مورد نیاز فراهم شود.
بیگلری همچنین در خصوص محل تامین اعتبارساخت واكسن مورد نظر اظهار داشت: دولت و مجلس برای ساخت واكسن های با اولویت بالا مانند روتاویروس و پنوموك، اعتبارات مورد نیاز را تامین می كنند اما این بدان معنی نیست كه به واكسن HPV نیاز نداریم. با توجه به قیمت و فناوری آن، بهتر است كه به ساخت این واكسن در كشور بپردازیم چون هر واكسنی كه ساخته می شود، گامی برای تولید واكسن های بعدی و ارتقای فناوری های این حوزه است.
وی در عین حال به سازمان های مردم نهاد و خیریه ها نیز اشاره دارد كه می توانند در تولید واكسن نقش بسیار مهمی داشته باشند.
ادله بیگلری این است كه اگر قرار باشد تا اعتبارات دولت برای ساخت واكسن HPV تامین شود، باید سالها صبر كنیم اما ورود و كمك سازمان های مردم نهاد و خیریه ها مسلما سرعت ارتقای صنعت واكسن سازی را در كشور افزایش می دهد.

** واكسن ایرانی HPV احتمالا از سال 98 به بازار می آید
دكتر رضا ملك زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی هم در خرداد امسال اعلام كرد كه پژوهشگران دو شركت دانش بنیان ایرانی به پیشرفت 90 و 70 درصدی در تولید واكسن HPV (پاپیلوم انسانی ) رسیده اند و اینكه نخستین واكسن ایرانی این بیماری بزودی تولید و احتمالا از سال 98 وارد بازار می شود.
به گفته این مقام مسوول در وزارت بهداشت كه اظهاراتش در خروجی ایرنا هم منتشر شد، واكسن ایرانی دو ظرفیتی HPV(سروتیپ های 16 و 18 كه نقش عمده ای در بروز سرطان دهانه رحم دارند) مشابه سرواریكس است و در مراحل آزمایشات بالینی و دریافت مجوز سازمان غذا و دارو است كه با دریافت مجوز، احتمالا از ابتدای سال 98 وارد بازار می شود و دیگری نیز واكسن چهار ظرفیتی ) HPV سروتیپ های 6 ، 11، 16 و 18) مشابه گارداسیل در مرحله آزمایشات حیوانی است و به پیشرفت 70 درصدی رسیده است.
ملك زاده هزینه واكسیناسیون HPV برای هر فرد را 750 هزار تومان و نرخ استفاده از این واكسن در كشور را 43 هزار دز بیان كرد و به همین علت، تحقیقات و تلاش ها برای تولید واكسن های موثر و با كیفیت و نیز كاهش دهنده هزینه ها را قابل حمایت ارزیابی كرد.
ملك زاده به نتایجی از مطالعات مرتبط با شیوع HPV در كشور اشاره می كند مبنی بر اینكه در ایران شیوع كلی این ویروس در جمعیت زنان حدود چهار تا هفت درصد تخمین زده می شود.
وی به مطالعه ای اشاره می كند كه در سال 1392 انجام شد و در آن، 30 هزار زن 30 تا 49 سال از جمعیت عادی چهار شهرستان كشور نمونه گیری شدند و نتایج آن نشان داد نزدیك به سه هزار تن از این زنان، HPV مثبت داشتند. همچنین در سال 2017 گزارشی از «ICO HPV INFORMATION CENTRE » در مورد وضعیت HPV در ایران با استناد به نتایج مجموعه ای از مطالعات در چندین شهر جمع آوری و منتشر شد كه نتایج آن نشان می دهد شیوع HPV در زنان مورد بررسی با سیتولوژی نرمال، 7.4 درصد است و حدود 2.8 درصد زنان در جمعیت عمومی، حامل 16/18HPVدر ترشحات دهانه رحم بودند.
به گفته ملك زاده و بر اساس یك مرور سیستماتیك روی 14 مطالعه در ایران، شیوع HPV در بین زنان سالم در استان های مختلف ایران 9.4 درصد اعلام شده كه در این میان، شیوع 16HPV، 2.3 درصد و شیوع 18 HPV نیز 1.7 بوده است.
وی خاطرنشان می كند: آنچه از یافته های منتشره بر می آید این است كه تاكنون مطالعه فراگیری در كشور كه بتواند با حجم نمونه قابل تعمیم، شیوع HPV را در زنان و گروه های مختلف سنی نشان دهد وجود ندارد و از سویی اغلب مطالعات در كشور در زمینهHPV در موارد سرطان و تعیین ارتباط آن صورت گرفته است؛ در حالی كه صورت دیگر بیماری، در زنان و مردان زیر 30 سال است كه خود را با بروز زگیل های آنوژنیتال با تبعات بسیار فراوان نشان می دهد.
ملك زاده این نكته را هم یادآور می شود كه هم اكنون، زگیل های آنوژنیتال، توسط متخصصان زنان و متخصصان پوست بخوبی در بیماران مراجعه كننده، شناسایی شده است و كاملا تحت درمان قرار می گیرد.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، سرطان دهانه رحم را هفدهمین سرطان شایع در بین زنان ایرانی می داند و با استناد به آمارهای تخمینی ،مرگ های ناشی از سرطان دهانه رحم در كشور را سالانه 370 مورد اعلام كرد.

** استان تهران، نخستین استان مبتلا
ملك زاده، همچنین از انجام جامع ترین و دقیق ترین ثبت سرطان دهانه رحم مبتنی بر كل جمعیت ایران (پوشش بالای 98 درصد) در سال 94 خبر می دهد و می گوید: این نظام جامع، ضمن ثبت 671 مورد سرطان دهانه رحم در كشور نشان داده است میزان بروز بیماری در هر 100 هزار زن، 1.78 است و استان تهران با 164 مورد ( 2.36 در هر 100 هزار نفر) نخستین استان مبتلا به شمار می آید.
بر اساس گزارش ملك زاده ، پس از استان تهران به ترتیب، استان های خراسان رضوی، فارس، مازندران، گلستان، اصفهان، كرمان، خوزستان ، آذربایجان شرقی، كرمانشاه ، البرز، گیلان، هرمزگان، آذربایجان غربی، اردبیل، سیستان و بلوچستان، بوشهر، همدان، خراسان شمالی، مركزی، كردستان، سمنان، خراسان جنوبی، لرستان، قزوین، چهارمحال و بختیاری، كهكیلویه و بویراحمد، ایلام قرار دارند.


** تزریق واكسن HPV به دختران 9 ساله در برخی كشورها
ملك زاده، معاون وزیر بهداشت این مطلب را نیز خاطرنشان می كند كه این واكسن در برخی كشورها از سن 9 سالگی و در ایران از سن 12 سالگی تزریق می شود. سازمان بهداشت جهانی توصیه می كند این واكسن به افراد زیر 26 سال تزریق شود و كشورها آن را در برنامه واكسیناسیون خود بگنجانند. علت تزریق زودهنگام واكسن نیز، كاملا مبنای پزشكی دارد و آن، ضرورت ایجاد مصونیت به موقع در برابر بیماری، در جریان واكسیناسیون است.

** كاهش بروز بدخیمی ها در زنان كمتر از 50 سال با واكسیناسیون HPV
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت به مطالعاتی در كشور اشاره می كند كه نتایج آنها نشان می دهد، واكسیناسیون HPV در درازمدت، باعث كاهش 98 درصدی موارد بدخیمی ها در زنان كمتر از 50 سال می شود. همچنین برنامه های غربالگری زنان باعث كاهش 30 درصدی بدخیمی های مهاجم در زنان بالای 50 سال می شود. با ادغام این دو رویكرد، می توان تا 81 درصد از بروز بدخیمی ها كاست.
اطلاع رسانی در خصوص پیشگیری از بیماری HPV هر سال ، 13 اسفند ماه همزمان با روز جهانی آگاهی از HPV صورت می گیرد. در یكی از برنامه های سیما به سونامی این بیماری در ایران طی سالهای آینده اشاره و موجب موضع گیری هایی در این خصوص شد.
تمام این مطالب برای HPV عنوان شد اما یك سوال، چند سالی هست كه در ذهن نگارنده این گزارش را مشغول كرده و آن اینكه آیا آن دختر 14 ساله ای كه در پنل آن روز این شهر از او یاد شد، زنده یا مرده است؟ دختری كه سنش برای تزریق واكسن مناسب بود اما حتما واكسنی نگرفته بود كه اگر به او تزریق شده بود شاید هرگز به زگیل تناسلی مبتلا نمی شد.
گزارش: لیلا خطیب زاده
پژوهشم** 1776**1552