عاقبت سنگینی ستون های بتنی بر پیكره شهر چه می شود

به گزارش ایرنا، سالهاست كه سبزشدن پی در پی ستون های بتنی در بلوار اصلی شهر برای راه اندازی پروژه بزرگ حمل و نقل ریلی در كرمانشاه خبر می دهد.
برای اولین بار در سال 78 بود كه نخستین زمزمه های راه اندازی حمل و نقل ریلی در كرمانشاه آن هم در قالب «پروژه تراموا» به گوش رسید كه تنها در حد سخن باقی ماند و برای مطالعات آن اقدامی نشد.
چند سال گذشت تا در سال 84 مطالعات طرح جامع حمل و نقل و ترافیك شهر كرمانشاه توسط شركت حمل و نقل و ترافیك تهران انجام گرفت و پس از تصویب، سازمان قطار شهری در سال 87برای راه اندازی پروژه بزرگ حمل و نقل ریلی در كرمانشاه تاسیس شد.
این پروژه در طول زمان دستخوش كاربری های متعدد قرار گرفت در ابتدا و در سال 86 قرار بر این بود تا در قالب مترو راه اندازی شود كه به دلایل متعدد كه مشكلات اعتباری از آن جمله بود در زمان استانداری دادوش هاشمی و با حمایت رییس جمهوری سابق به منوریل تغییر یافت.
با وجود انجام بخشی از كار و نصب پایه های بتنی، در سال 90 بود كه با هدف كاهش بار ترافیكی بار دیگر مترو جایگزین منوریل شد و در نهایت با روی كار آمدن دولت كنونی قطار سبك شهری جای منوریل را گرفت.
با وجود این همه تغییر و تحول در نام و كاربری این پروژه مشخص شد كه وضعیت بخشی از كار همچنان رضایت بخش نیست و بنابر گفته استاندار كرمانشاه اجرای پروژه قطار شهری كرمانشاه در شكل فعلی و با عبور از فراز این ستون ها، از ابتدا یك كار صد درصد غیر كارشناسی بوده‌ است.
هوشنگ بازوند در نشست هفته گذشته بررسی پروژه قطار شهری كرمانشاه اظهار داشت: چرا باید این درخت ها قطع شده و به جای آن ستون های بتونی خشن بكارند و این بلوار زیبا را به این روز بیاندازند. بی گمان آیندگان قضاوت خواهند كرد.
اینكه پروژه های بزرگ اقتصادی، فرهنگی و شهری با جذب اعتبار در خور توجهی آغاز به كار كنند و پس از گذراندن مراحلی از عملیات اجرایی مشخص شود كه مطالعات كارشناسی و دقیقی به همراه نداشته جای تامل دارد.
حال كه این خلاء شامل حال یكی از پروژه های بزرگ شهری و حمل و نقلی كرمانشاه نیز شده باید با استفاده از پیشنهادهای موافقان و بهره گیری از تجارب منتقدان به رفع خلاها و تسریع در پایانی خوش برای آن كوشید.

** پروژه هایی كه قبل از اجرا، كارشناسی نشده اند
چنانچه یك عضو هیات علمی دانشگاه رازی كرمانشاه در گفت و گو با ایرنا، اظهار داشت: نه تنها در كرمانشاه بلكه در كل كشور پروژه هایی وجود دارند كه پس از آغاز عملیات اجرایی و پیشروی بخشی از كار، عنوان می شود كه مطالعات كارشناسی به صورت كامل برای آن انجام نشده كه در این میان پروژه قطار شهری به دلیل قرارگیری در وسط شهر بیشتر به چشم آمده است.
بیژن كلهرنیا افزود: به هر حال این پروژه در سال های گذشته از افتخارات مهندسی استان قلمداد شده و در كل باید گفت كه قبل از آغاز و كلنگ زنی هر پروژه ای، باید برای مطالعه علمی و فنی و بررسی كارشناسی آن، وقت كافی اختصاص داد.
این دكترای شهرسازی افزود: این مطالعات باید همه جانبه و در سطوح متعددی همچون اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی انجام شود و با آینده نگری همراه باشد.
وی از امكان سنجی به عنوان یكی دیگر از ملاك های آغاز پروژه های شهری یاد كرد و گفت: باید دید كه آیا پروژه مذكور به نتیجه خواهد رسید و می تواند رضایت جمعیت گسترده ای از شهروندان را فراهم آورد.
كلهرنیا با تاكید براینكه مطالعه برای آغاز یك پروژه نباید تنها برای تایید آن باشد و جنبه فنی آن بررسی شود، ادامه داد: در 2 سه دهه اخیر در فرهنگ مدیریتی ما بارها دیده شده كه از انجام مطالعات به عنوان اقدام وقت گیر یاد می شود و تنها بر آغاز هرچه سریعتر پروژه تاكید می شود.
وی ادامه داد: این عمل گرایی در كوتاه ترین زمان ممكن كه مطالعه كاملی به دنبال نداشته باشد یك فاجعه است و تنها موجب اتلاف سرمایه می شود و بسیاری از پروژه ها به همین دلیل ناتمام باقی مانده است.
كلهرنیا معتقد است، در نتیجه اكثر پروژه ها سرمایه بر بوده، بازده كافی نداشته و اگر به نتیجه برسد رضایت عمومی را تضمین نمی كند و حتی موجب آزار شهروندان می شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه رازی كرمانشاه معتقد است، هنگامی كه از آغاز عملیات اجرایی پروژه قطار شهری در سالیان گذشته سخن به میان آمد به مدیران و مسئولان وقت، مبنی بر انجام مطالعه كامل و جامع تاكید كردیم، این در حالی است كه به دنبال پافشاری برخی مسئولان در 2 دولت قبل مبنی بر آغاز سریع پروژه ، مطالعه كامل بر روی آن انجام نشد.
از سوی دیگر عنوان شد كه عبور قطار شهری و نصب پایه های بتنی در مسیر شكارگاه خسروپرویز و بلوار طاق بستان ضرری غیرقابل جبران به این آثار تاریخی وارد می كند كه اجرایی شدن آن پذیرفتنی نیست.
همچنان كه استاندار كرمانشاه در جلسه مذكور اضافه كرد: حفظ میراث فرهنگی اولویت اصلی ما است و به عنوان مدیر ارشد استان تمایل ندارم كه این پروژه حتی یك متر حریم میراث فرهنگی را به هم بریزد.
وی اضافه كرد: میراث فرهنگی باید پاسخ كارشناسی و نهایی خود در مورد عبور بخشی از این پروژه از حریم شكارگاه را اعلام كند تا تكلیف روشن شود.

** در انتظار ارائه طرح مورد قبول در محدوده شكارگاه و بلوار طاق بستان هستیم
از همین رو مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان كرمانشاه در گفت و گو با ایرنا، اظهار داشت: ادامه پروژه قطار شهری با مانعی مواجه نیست و انتقاد استاندار كرمانشاه بیشتر در مورد ستون های سنگی و انتقال آن به صورت هوایی بوده است.
جلیل بالایی افزود: عبور قطار شهری از میدان ولایت تا میدان آزادی و از این میدان تا منطقه فردوسی از نظر ارزش های تاریخی و میراث فرهنگی محدودیتی ندارد.
بالایی در پاسخ به این سوال كه وضعیت ادامه قطار شهری در محدوده شكارگاه چه می شود ، گفت: قبل از اینكه این پروژه از پل ولایت تا سه راه مسكن و طاقبستان آغاز شود شهرداری و سازمان قطار شهری مكلف بودند تا طرح خود را ارائه دهند تا سازمان میراث فرهنگی برای رعایت حریم و ضوابط میراث در طاق بستان و تپه مرادحاصل و منظر طبیعی بلوار طاق بستان كه به ثبت ملی رسیده اظهارنظر كند.
بالایی یادآور شد، متاسفانه طرح ارائه نشد و در اسفند ماه گذشته طرحی داده شد كه به دلایل فنی بسیار زیاد و به دلیل رعایت نكردن ضوابط آثار تاریخی و ملی با مخالفت شورای فنی سازمان میراث فرهنگی كشور مواجه شد.
این مسئول افزود: از همین رو قرار براین شد تا قطار شهری به عنوان سازمان مجری به همراه مشاوران، طرح های جدید ارائه دهند تا طرح سازمان قطار شهری در این محدوده را برای ارجاع به سازمان كشور ارائه دهیم چرا كه پروژه ملی است و ما توان اظهارنظر در این باره را نداریم.
در ادامه سرپرست شهرداری كرمانشاه در گفت و گو با ایرنا، اظهار داشت: استاندار كرمانشاه در جلسه هفته گذشته عنوان كرد به جای نصب ستون های سنگی قطار شهری بهتر بود و می شد پروژه سبك تری همانند «بی.آر.تی» و یا تراموای سبك (واگن برقی) اجرا شود.
حامد لعل بخش ، با بیان اینكه بی شك در ابتدا كارها و مطالعات كارشناسی برای اجرای پروژه انجام شده، افزود: این طرح در برخی از كلانشهرهای كشور اجرا شده و هم اكنون كه بخش های متعددی از عملیات اجرایی پروژه انجام شده چه خوب و یا چه بد، ناگزیر به انجام ادامه پروژه هستیم.

** پیگیر برگزاری مناقصه برای خرید تجهیزات هستیم
سرپرست شهرداری كرمانشاه افزود: در سفر رییس مهوری به كرمانشاه، مقرر شد به میزان تقریبی 700 میلیارد تومان به قطار شهری تعلق گیرد كه 350 میلیارد تومان آن از سوی دولت و 350میلیارد تومان از سوی شهرداری است.
وی در پاسخ به این سوال كه برای برگزاری مناقصه به منظور خرید تجهیزات در راستای تسریع پروژه چه برنامه ای دارید، افزود: قرار براین است این مناقصه برگزار شود و پیگیر تامین 280 میلیارد تومان فروش اوراق مشاركت هستیم.
لعل بخش اضافه كرد: برای این اقدام در انتظار مجوز شورای شهرهستیم و پیگیری های لازم در تهران را انجام داده ایم تا پس از اخذ مصوبه شورا، از سازمان شهرداری ها به سازمان مدیریت و برنامه ریزی تهران رفته و سپس به بانك مركزی برای معرفی بانك عامل ارسال می شود.
وی یادآور شد، امسال سهم ما تامین 280 میلیارد تومان از طریق اوراق مشاركت است كه مابقی به صورت تهاتر زمین و یا نقدی تامین خواهد شد.
مدیرعامل سازمان قطار شهری كرمانشاه نیز در گفت و گو با ایرنا، اظهار داشت: این پروژه با وجود مشكلات و گرفتاری های بسیار، دارای روند عادی است و نمی توانیم بگوییم كه همه چیز خوب و عالی است.
سعید سلیم ساسانی افزود: با توجه به محدودیت ها، تعداد شیفت های كاری كم شده و هم اكنون فعالیت ها در تونل و در ایستگاه آزادی در حال انجام است كه در حال طراحی ساختمان اداری و سایر ایستگاه ها هستیم.
وی یادآور شد، در صورت تامین اعتبار و نبود مشكلات ارزی، مرحله اول این پروژه تا پایان سال 1400 به اتمام می رسد ولی اكنون مشكلات مالی متعددی وجود دارد كه اوراق مشاركت نمونه ای از آن است.
سلیم ساسانی عنوان كرد، با وجود اینكه سایر كلانشهرها همانند مشهد موفق شده اند برای پروژه قطار شهری خود اوراق مشاركت را تهیه كنند ولی كرمانشاه تنها شهری است كه با وجود پیگیری های متعدد از مركز و دیگر ارگان ها هنوز نتوانسته به این هدف برسد.
وی یادآور شد، هرسال در قانون بودجه كشور تا سقف چهار هزار میلیارد تومان برای پروژه های قطار شهری پیش بینی می شود كه بازپرداخت 50 درصد آن برعهده شهرداری و مابقی برعهده دولت است كه تهیه آن هنوز توسط شورای شهر مصوب نشده است.
مدیرعامل این پروژه معتقد است، با توجه به بحث آلایندگی هوا و مصرف سوخت با راه اندازی قطارشهری می توانیم به حمل و نقل عمومی مناسبی دست پیدا كنیم.

** نصب ستون های بتنی جز مصوبات شورای عالی ترافیك بود
سلیم ساسانی در بخش دیگری از سخنانش ادامه داد: نصب ستون های بتنی و روگذر بودن مسیر در چنین پروژه ای جز مصوبات شورای عالی ترافیك كشور بوده است.
وی معتقد است: طرح زیباسازی برای قسمت روگذر مسیر آماده شده و از محل اعتبارات شهرداری تقاضا داریم تا زیباسازی مسیر بر روی ستون های بتنی كه در مركز شهر قرار دارد را در دستور كار قرار دهند.
وی اضافه كرد، بعد از تغییر مصوبه قطار شهری از سوی شورای عالی ترافیك كشور، پروژه ای به نام منوریل در كرمانشاه نداریم و قطار سبك شهری و یا متروی سبك در كرمانشاه اجرا می شود.

** ستون های بتنی برای منوریل بوده است
در ادامه معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری كرمانشاه در گفت و گو با ایرنا با تاكید براینكه در ابتدا این پروژه برای منوریل تعریف شده بود ، گفت: از همین رو ستون های بتنی در شهر بنا شد كه پس از تغییر قطار سبك شهری نام گرفت.
مهرداد سالاری با تاكید براینكه قطار سبك شهری می توانست بر روی زمین هم احداث شود، افزود: چون بتن ها قبل از تغییر پروژه احداث شده بود پس تصمیم گرفته شد تا ریل گذاری بر روی همین ستون ها انجام شود.
وی یادآور شد، 700 میلیارد تومان در سفر ریاست جمهوری به استان برای سه سال به این پروژه اختصاص یافت تا مرحله نخست آن راه اندازی شود كه تامین 350 میلیارد تومان از آن برعهده شهرداری است.
سالاری ادامه داد: امیدواریم تا پایان سال بخشی از اعتباری كه لحاظ شده تامین شود و كار به جلو رود.
سالاری در بخش دیگر از سخنانش اضافه كرد: محدوده شكارگاه به دلیل منظری كه دارد و در بخش ورودی آثار تاریخی قرار گرفته نباید تحت پوشش این پروژه در قالب پایه های بتنی قرار گیرد.
سالاری افزود: آخرین گزینه این است تا قبل از شكارگاه به صورت زمینی تا میدان ورودی طاق بستان حركت كند كه این طرح برای تایید به سازمان میراث فرهنگی كشور ارائه می شود.
طبق برآوردهای صورت گرفته، مرحله اول قطار شهری كرمانشاه در سال 1400 ظرفیت جا به جایی 14 هزار مسافر در ساعت را خواهد داشت.
در سال 1410 و با بهره برداری از مرحله دوم پروژه قطار شهری، این پروژه ظرفیت جا به جایی 16 هزار و 200 مسافر در ساعت را دارا خواهد بود.
پروژه قطار شهری كرمانشاه در سال 93 با تغییر سیستم، از منوریل به قطار شهری تبدیل شد و همان زمان مقرر گردید 6 كیلومتر از مجموع 13 كیلومتر طول مسیر به صورت زیرزمینی اجرا شود.
مرحله اول این پروژه از میدان معلم واقع در سه راه مسكن آغاز و به طول 8.6 كیلومتر تا میدان آزادی ادامه پیدا می كند و مرحله دوم نیز به طول حدود 4.4 كیلومتر از میدان آزادی آغاز و تا میدان فردوسی ادامه خواهد داشت.
از مجموع 13 كیلومتر طول مسیر، هفت كیلومتر ابتدایی آن به صورت روگذر (میدان معلم تا بالاتر از سه راه 22 بهمن) و 6 كیلومتر باقی مانده نیز (از سه راه 22 بهمن تا میدان فردوسی) به صورت زیرگذر خواهد بود.
شهر كرمانشاه حدود یك میلیون نفر از جمعیت استان را در خود جا داده است.
گزارش از زهره كریم زاده
7460/8066