معدن كاوي در شاهوار به چه قيمت؟

به گزارش ايرنا ، سمن هاي مردمي دوستدار محيط زيست شرق سمنان همزمان با آغاز فعاليت هاي معدنكاوي در سال 92 اعتراض هاي زيادي را آغاز كرده و همچنان رسيدگي به اين موضوع را خواستار هستند.
در 2 ماه گذشته مخالفت ها با ادامه فعاليت معدن بوكسيت در كوه شاهوار شاهرود با مشخص شدن آسيب هايي كه به محيط زيست وارد مي كند جدي تر و وارد مرحله جديدي شده است. اكنون بسياري از مسوولان شهرستاني و حتي كشوري با مردم هم صدا شده و نسبت به ادامه اين روند معترض هستند.
*** گزارش مركز پژوهش هاي مجلس آسيب ها را تأييد كرد
انتشار گزارش مركز پژوهش هاي مجلس شوراي اسلامي در تاريخ 25 شهريور با عنوان 'بررسي چالش هاي زيست محيطي و اجتماعي معدن بوكسيت تاش' نشان داد نگراني هاي مردم و سمن ها بي مورد نبوده و ادامه فعاليت اين معدن به اين شكل، مي تواند علاوه بر وارد كردن ضربه هاي جبران ناپذير به طبيعت منطقه، حيات مردم را نيز در معرض تهديد قرار دهد.
اين مركز در گزارش 23 صفحه اي خود در سه بخش به معرفي معدن بوكسيت تاش، چالش هاي زيست محيطي و اجتماعي اين معدن و بررسي روند قانوني اكتشاف و بهره برداري از آن پرداخته و در نهايت راهكار ارائه كرده است.
تهديد منابع آب زيرزميني منطقه، آلودگي آب هاي سطحي و زيرزميني، از بين رفتن مراتع، در خطر قرار گرفتن حيات وحش منطقه، ايجاد ريزگرد و گرد و غبار، از بين رفتن جاذبه اصلي گردشگري منطقه، از بين رفتن پوشش گياهي و درختان و نيز چالش مديريت پسماند و ايجاد سيلاب در اثر دپوي باطله در مسير آب ودره ها از جمله سرفصل هاي بخش دوم اين گزارش است كه براي نمونه به چند مورد آن اشاره مي شود.
*** مهم ترين تأمين كننده آب شاهرود در معرض خطر
يكي از مهم ترين موارد مطرح شده در گزارش مركز پژوهش هاي مجلس شوراي اسلامي، موضوع تهديد منابع آبي و آلوده شدن آب منطقه است. در اين گزارش با اشاره به اينكه كل منطقه شاهرود - بسطام از طريق ذخيره ايجاد شده در اين حوضه آبريز تغذيه مي شوند، نوشته شده است: حفرات كارستيك سنگ هاي آهك موجود در اين منطقه، محل ذخيره آب است و از ذخاير استراتژيك آب ايران محسوب مي شود. فعاليت هاي معدني به ويژه انفجارهاي صورت گرفته در معدن بوكسيت تاش، خطر نابودي سنگ مخزن منابع آب منطقه را ايجاد كرده است.
در ادامه مي خوانيم: معدنكاري در مرز شمالي حوضه آبخيز شاهرود ، بسطام در مجاورت حوضه آبخيز علي آباد گرگان صورت مي گيرد و تخريب وسيع در مرز حوضه آبخيز سبب مي شود كه شيب توپوگرافي در حوضچه هاي جمع آوري آب به سمت شمال تغيير كند و آب به سمت حوضه آبخيز علي آباد گرگان جاري شود و تأمين آب منطقه شاهرود دچار مشكل شود. در سازندهاي آهكي با سن بيش از 200 ميليون سال تا عمق 800 متري امكان استخراج بوكسيت وجود دارد كه در صورت ادامه بهره برداري روباز از اين معدن، خطر نابودي ذخاير آب منطقه وجود دارد.
گفتني است، رضا اردكانيان وزير نيرو در جريان سفر ماه گذشته خود به شاهرود درباره تهديد منابع آب اين منطقه به خبرنگار ايرنا گفت: بايد گزارش مركز پژوهش هاي مجلس را مطالعه كنم و اگر در محدوده مسووليتي وزارت نيرو باشد، به طور قطع اين وزارت خانه وارد عمل مي شود.
همچنين رئيس شوراي شهر شاهرود چندي پيش در نشستي كه براي بررسي آسيب هاي اين معدن به ميزباني شوراي شهر برگزار شده بود، از اثبات آلودگي منابع آبي شاهوار به آلومينيوم خبر داد.
حسينعلي سميعي با اشاره به نمونه گيري آب از چندين نقطه مختلف در شرايط استاندار در ماه مبارك رمضان و ارسال به آزمايشگاه مركز فرآوري ايران، تصريح كرد: مقدار آلومينيوم در اين نمونه ها بسيار بيش از حد استاندارد آن بوده و يكي از نمونه ها نيز آلودگي به سرب را نشان مي دهد.
گفتني است خبرنگار ايرنا موفق به دريافت پاسخ از سوي مسوولان دانشگاه علوم پزشكي شاهرود درخصوص مضرات آلودگي منابع آبي شاهرود نشد.
*** چالش مديريت پسماند
بنابر آنچه در گزارش مركز پژوهش هاي مجلس بيان شده، آخرين مطالعات انجام شده توسط شركت مشاور، نشان دهنده ذخيره 8.31 ميليون تني در اين معدن است، در حالي كه در پروانه بهره برداري، ذخيره آن 775 هزار تن ذكر شده است. معدن بوكسيت تاش همچنين ظرفيت توليد 300 تا 400 هزار تن در سال را در محدوده اي به مساحت 13.13 كيلومتر مربع دارا است.
براساس اعلام كارشناسان شركت آلوميناي ايران، تاكنون 1.4 ميليون تن بوكسيت استخراج شده است كه در برابر اين ميزان برداشت، 1.86 ميليون تن باطله برداري صورت گرفته و باطله برداري تا نسبت 56 به 1 نيز امكانپذير(رسيدن به نقطه سر به سر از نظر اقتصادي) است. حجم پيش بيني شده نهايي دامپ باطله نيز حدود 62 ميليون تن است.
در ادامه اين گزارش مي خوانيم: در سال هاي آينده حجم عظيمي باطله (بيش از 10 ميليون تن) توليد خواهد شد كه نبود برنامه مشخص براي مديريت اين ميزان باطله يكي از مهمترين چالش هاي معدن بوكسيت تاش است.
*** بي نتيجه بودن نشست مسوولان درباره فعاليت معدن بوكسيت
هفته گذشته نشست بررسي فعاليت معدن بوكسيت تاش شاهرود با حضور مديرعامل شركت آلوميناي ايران ، معاون اداره كل سرمايه گذاري استانداري سمنان ، مسوول بهره برداري معدن بوكسيت ، فرماندار شاهرود و جمعي از كارشناسان به منظور بررسي مصوبات نشست 14 مهر در فرمانداري ويژه شهرستان شاهرود برگزار شد.
بر اساس مصوبات نشست پيشين، شركت بهره بردار معدن تاش مي بايست مسير عبور آب را پاكسازي و باطله برداري كرده و نيز پنج نقطه حادثه خيز اين مسير را پاكسازي كند. همچنين براساس بند 14 مصوبه نشست مهرماه قرار بود چنانچه شركت بهره بردار هر يك از مصوبات را انجام نداده باشد، فعاليت اين شركت تعطيل شود. اما معاون استاندار سمنان و فرماندار شاهرود، توضيحات مديران شركت بهره بردار مبني بر انجام تعهدات را قانع كننده ندانست و اين نشست بي نتيجه به پايان رسيد.
محمد كرم محمدي فرماندار شاهرود در گفت وگو با خبرنگار ايرنا، اعلام كرد: تا زماني كه شركت آلومينا به تعهداتش عمل نكند، معدن بوكسيت تاش بايد تعطيل شود.
وي افزود: در نشستي كه برگزارشد، تعهدات داده شده اين شركت مورد بررسي قرار گفت، اما مشخص شد اين تعهدات فقط بر روي كاغذ بوده و اجرايي نشده و عزمي هم براي اجراي آن هاوجود ندارد.
فرماندار شاهرود ادامه داد: از سال 92 تا كنون نشست هاي زيادي دراين خصوص برگزار شده كه تا كنون هيچ كدام از مصوبات آن ها اجرا نشده است.
معاون استاندار سمنان به ماده 14 مصوبات شهريور هم اشاره كرد و گفت: براساس اين ماده فرماندار شاهرود اختيار دارد، چنانچه هر يك از مصوبات اجرا نشود، از ادامه فعاليت اين معدن جلوگيري نموده ومراتب را به استانداري سمنان اعلام نمايد.
لازم به يادآوري است، هفته گذشته تلف شدن يك قلاده توله خرس قهوه اي آمار تلفات اين حيوان در معرض خطر انقراض را در يك سال گذشته در اين منطقه به عدد هفت رساند. اين توله خرس در اثر برخورد با خودروهاي عبوري در مسير شاهرود- مجن به شدت از ناحيه سر آسيب ديده و تلف شد.
فعالان محيط زيست علت تلف شدن بي سابقه اين تعداد خرس را فعاليت معدن بوكسيت تاش و رانده شدن حيوانات به سمت جاده و روستاها مي دانند. همچنين برخي رسانه ها به نقل از نماينده تشكل هاي زيست محيطي شاهرود اعلام كردند در صورتي كه اداره حفاظت محيط زيست شاهرود خسارت تلف شدن اين خرس ها را از معدن بوكسيت تاش نگرفته باشد، عليه اين اداره اعلام جرم مي كند.
فعاليت مردم و مسوولان در چند ماه گذشته براي رسيدگي به وضعيت كوه شاهوار افزايش يافته است. برگزاري نشست هاي گوناگون در سطح شهرستاني، استاني و كشوري در راستاي كاهش آسيب هاي برداشت معدن از سوي مسوولان تا جمع آوري امضاي مردمي از سوي سازمان هاي مردم نهاد براي استمداد از مقام هاي عالي رتبه كشور از جمله اين كارها است.
سيد حسن حسيني شاهرودي نماينده مردم شاهرود و ميامي هم صدور دستور جبران خسارت هاي وارد شده به شاهوار را از سوي وزير پيشين صنعت، معدن و تجارت خواستار شده بود. همچنين يك ماه پيش حميد ظهرابي معاون محيط طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست كشور با بيان اينكه بهره‌برداري از معدن بوكسيت شاهوار بدون هماهنگي با سازمان حفاظت محيط زيست و بدون مطالعات مديريت محيط زيستي انجام شده، مخالفت اين سازمان را با فعاليت اين معدن به شكل كنوني اعلام كرد.
هفته گذشته ستاد مردمي حفاظت از طبيعت شاهرود در نامه اي كه به امضاي مسوولان تشكل هاي محيط زيستي شهرستان رسيده، خطاب به كاظم جلالي رئيس مركز پژوهش هاي مجلس شوراي اسلامي، پيگيري براي دريافت دستور تعطيلي معدن بوكسيت تاش از وزير صنعت، معدن و تجارت را خواستار شده است.
با اين كه زيانبار بودن برداشت معدن بوكسيت شاهوار ثابت شده ، اما هنوز هيچ اقدام عملي براي وادار كردن شركت بهره بردار براي رعايت مسايل زيست محيطي انجام نشده است.
مسوولان شركت بهره بردار معدن بوكسيت شاهرودگفت وگو با خبرنگاران را به صورت گزينشي انجام داده و از پاسخ به خبرنگاران خودداري مي كنند.
كوه شاهوار با ارتفاع 4017 متر بلندترين قله در قسمت شرقي رشته‌كوه البرز است، شاهوار در شمال شهرستان شاهرود و در مرز دو استان گلستان و سمنان واقع شده است.
اين كوه علاوه بر آنكه از مهمترين تامين كنندگان آب شهرستان شاهرود و روستاهاي كوهپايه آن است، يكي از رويشگاه‌هاي ارزشمند 'سرو‌كوهي' (اُرس) نيز محسوب مي‌شود. از سوي ديگر، اين قله نزد اهالي شاهرود به عنوان يكي از نمادهاي طبيعي اين شهرستان محسوب مي‌شود و همواره مورد توجه است.
7359/6167