آیا تغییر اقلیم بر وقوع زلزله تاثیر دارد

به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، مهدی زارع روز سه شنبه در نشست تغییر اقلیم، مدیریت سوانح طبیعی در مركز تحقیقات سیاست علمی كشور در خصوص این پرسش كه آیا تغییر اقلیم و مشخصا خشكسالی تاثیری بر وقوع زلزله دارد، گفت: تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفته است و وقوع زلزله را به دیگر مسائل طبیعی نیز مرتبط دانستند.
وی افزود: برخی تحقیقات نشان می دهد كه فوران های آتشفشانی و فعالیت های تكتونیكی زمین نیز منجر به وقوع زلزله می شود. از سوی دیگر لرزه خیزی القایی ناشی از فعالیت معدنكاوی و سدسازی ها نیز می تواند زلزله با بزرگای 5 تا 6 ریشتر ایجاد كند.
عضو وابسته فرهنگستان علوم به گرم شدن زمین اشاره كرد و گفت: در 60 سال گذشته دمای ایران 2.5 تا 3 درجه افزایش یافته است، مدل های مختلف هواشناسی پیش بینی می كنند كه تا پایان سده 21 ، زمین 2 تا 5 درجه گرمتر می شود كه اگر افزایش 5 درجه ای اتفاق بیفتد حیات مورد تهدید قرار خواهد گرفت .
وی تاكید كرد: امید است كه افزایش دما از دو درجه فراتر نرود و تاكید معاهده پاریس نیز بر همین است، البته افزایش گازهای گلخانه ای به علت فعالیت های انسانی و صنایع رخ داده اما چند سالی است در ماه هایی از سال میزان آن از 400 PPM فراتر می رود، این نشاندهنده این است كه در معرض گرم شدن بیشتر زمین در دهه های پیش رو هستیم.
زارع گفت: بررسی ها نشان می دهد یكی از مسائلی كه می تواند بر اثر گرم شدن زمین تحریك شود زلزله است، البته زلزله به این معنا نیست كه بلافاصله با یك روز یا یك موج گرم رخ دهد، آنچه به عنوان گرم شدن مد نظر است بازه های زمانی گرم شدن، از بین رفتن منابع آبی و ذوب شدن یخچال ها به صورت گسترده است.
وی افزود: البته در ایران یخچال چندانی نداریم اما تكه هایی در كشور وجود دارد كه هفته دوم شهریورماه سالجاری در قله دماوند یكی از آنها ذوب شد و منجر به وقوع سیل در گزنك شد.
استاد زلزله شناسی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ادامه داد: سازمان هواشناسی اعلام كرده بود كه تابستان 97 در مازندران 2 تا 3 درجه دما گرمتر از تابستان های دیگر بود و دماوند نیز دمای 7 درجه را در تابستان تجربه كرد كه بی سابقه بود.
وی گفت: البته زمین شناسان معتقدند كه جابجا شدن ماگما هم می تواند منجر به ذوب شدن یخ ها شود. زمانی كه یك ورقه یخ ذوب می شود، باری از روی سطح پوسته برداشته می شود كه موجب بروز زلزله می شود، چنین اتفاقی در سال های 1811، 1812 و 1886 در شرق امریكا رخ داد كه زلزله هایی به بزرگای بیش از 7 ریشتر را به همراه داشت.
زارع افزود: مثلا در البرز انتظار وقوع زلزله ای با بزرگای 8 ریشتر نداریم اما ممكن است با برداشته بار از روی گسل ها این اتفاق رخ دهد.
وی به خشكسالی و تاثیر آن بر زلزله اشاره كرد و گفت: در كالیفرنیا در 150 سال گذشته 160 كیلومتر مكعب از آب های زیرزمینی پمپاژ شده است كه مطالعه منتشر شده در مجله نیچر نشان می دهد هر چه آب بیشتری از زمین در دره مركزی كالیفرنیا پمپاژ می شود احتمال وقوع زلزله در نزدیكی گسل سان آندریاس افزایش می یابد.
زارع به وضعیت خشكسالی در تهران هم اشاره كرد و افزود: حدود 70 درصد از سطح تهران با خشكسالی متوسط تا شدید روبرو است كه نتیجه آن بروز پدیده فرونشست زمین است، در جنوب تهران و مشخصا دشت ورامین سالانه شاهد 32 تا 37 سانتیمتر فرونشست زمین هستیم.
وی با اشاره به نرخ بالای فرونشست در جنوب تهران گفت: این وضعیت، مناطق 17، 18 و 19 تهران را در معرض آسیب قرار داده است، در واقع مساله كلیدی در پدیده فرونشست نقش انسان، جمعیت و میزان آبی است كه برداشت می شود، همچنین از سال 1363 تا 1390 حدود 12 متر از سطح آب دشت شهریار كاهش یافته و به همان نسبت فرونشست رخ داده است.
زارع در این خصوص آیا برداشت آب می تواند تاثیری بر گسل ها داشته باشد، گفت: به لحاط تئوری جواب مثبت است اما به سنجش و پایش دقیق نیاز دارد.
عضو وابسته فرهنگستان علوم تاكید كرد: نگرانی در ایران در مناطقی مانند تهران، البرز، رفسنجان و یا كرمان است كه آب زیادی از منابع زیر زمینی آن برداشت می شود و گسل های فعالی هم از آن مناطق عبور می كند ، با این روند باید انتظار داشته باشیم كه ریتم طبیعت به هم بخورد، مثلا اگر انتظارداشته باشیم كه 70 سال دیگر در منطقه ای زلزله رخ دهد باید منتظر باشیم مثلا 7 سال دیگر رخ دهد چون طبیعت پاسخ رفتارهای انسان را می دهد.
زارع تاكید كرد: دشت های استان های تهران و به طور كلی تمام دشت های ایران به وسیله انسان و طبیعت در حال تحریك شدن است بنابراین باید در رفتار خود تجدیدنظر كنیم.
علمی 9014**2017