«سوچی» برنده دیروز و بازنده امروز حقوق بشر - مریم شفیعی*

سوچی 72 ساله در ماههای اخیر دومین جایزه بین المللی كه برای فعالیت های پیشین خود در عرصه حقوق بشر و آزادیخواهی انجام داده بود، را از دست داد.
سوچی كه علاوه بر پست مشاور عالی دولت و پست وزارت امور خارجه، نقش كلیدی در دولت میانمار دارد تاكنون اقداماتش رضایت افكار عمومی، گروههای حقوق بشری و ناظران بین المللی را جلب نكرده و به طور روزافزون بر مخالفان وی افزوده می شود.
مخالفان سوچی می گویند وی با داشتن جایزه صلح نوبل به نمادی برای صلح و دموكراسی تبدیل شده بود، اما نه تنها در دستیابی به صلح در بحران كشتار و سركوب روهینگیایی ها و دیگر اقوام این كشور اقدامی انجام نداده بلكه با سكوت و پس از آن تایید نظامیان، شعله های نسل كشی علیه روهینگیایی ها را زنده نگه داشته است.
سازمان عفو بین‌الملل روز گذشته در بیانیه‌ای اعلام كرد جایزه معتبر «سفیر وجدان» را از «آنگ سان سوچی» رهبر معنوی میانمار پس گرفته است.
این اقدام پس از تداوم حملات وحشیانه ارتش میانمار علیه مسلمانان روهینگیا در استان آركان (راخین) در غرب این كشور صورت می‌گیرد.
در بیانیه سازمان عفو بین‌الملل آمده است، سوچی در مقابل جنایت‌های ارتش میانمار سكوت كرده و اجازه نمی‌دهد مأموران ارتش این كشور حساب پس دهند. این بیانیه، رفتار سوچی را «خیانت» به ارزش‌هایی معرفی كرده كه روزی وی نماد آن‌ها بوده است.
پیش‌ از این نیز انگلیس نشان «آزادی آكسفورد» رهبر معنوی میانمار را پس گرفته بود. این نشان به افراد شاخصی اعطا می‌شود كه بنا به اعتقاد شورای این شهر، كارهای شایسته‌ای برای این شهر انجام داده‌اند.
دانشگاه آكسفورد لندن نیز تابلوی نقاشی را كه تصویر سوچی روی آن نقش بسته بود، از سر در ورودی دانشكده «سنت هیو» این دانشگاه پایین كشید.
وی در سال های 1964 تا 1967 میلادی در رشته‌های علوم سیاسی، فلسفه و اقتصاد در آكسفورد تحصیل‌كرده بود و در سال 2012 موفق به دریافت دكترای افتخاری از این دانشگاه شده بود.

** سوچی و بحران روهینگیا
آنگ سان سوچی در قبال مهمترین بحران میانمار عملكرد بسیارضعیفی از خود به جای گذاشت.
وی ماهها پس از كشتار سال گذشته سكوت كرد و پس از آن نیز توجیه كننده اعمال سركوبگرایانه ارتش و بودائیان افراطی بود كه سازمان ملل آن را نسل كشی خوانده و نظامیان را به صراحت عامل آن معرفی كرده است.
افزون بر 750 هزار روهینگیایی از اواخر اوت 2017 (شهریور96) پس از سركوب شدید نظامیان میانمار از ایالت راخین این كشور به بنگلادش گریختند و در نوار مرزی میان میانمار و بنگلادش در شرایط بسیار سخت و دشواری اسكان اجباری یافته‌اند.
بازرسان سازمان ملل در ماه گذشته با انتشار یك گزارش 444 صفحه‌ای همچنین ضمن مسئول شناختن فرماندهان ارشد نظامی میانمار در قبال نسل‌كشی اقلیت مسلمان روهینگیایی خواستار پیگیری و محكومیت قضایی ژنرال مین آنگ هلاینگ فرمانده ارتش و پنج نفر دیگر از فرماندهان نظامی شدند.
دولت سوچی اما در قبال این گزارش ها همواره از نظامیان میانمار اتهام زدایی كرده و موضوع نظامیان را مورد تایید قرار داده كه این اقدامات برای مقابله با حملات ستیزه جویان و شبه‌نظامیان آركان و برای محافظت از میانمار انجام‌شده است.
عملكرد ضعیف سوچی در قبال بحران روهینگیا به گونه غیرقابل قبول بوده كه بسیاری از دریافت كنندگان جایزه صلح نوبل مانند توكل كرمان برنده صلح نوبل 2011 از او خواستند سركوب مسلمانان روهینگیایی توسط ارتش این كشور را متوقف كند و یا اینكه استعفا دهد.
رهبر معنوی میانمار كه خود برنده صلح نوبل در سال1991 بود، پس از پیروزی در انتخابات 2016 موفق به ایجاد یك دولت غیرنظامی در میانمار شد اما در مقابله با عملیات هدفمند و سركوب مستمر روهینگیایی ها توسط ارتش این كشور ناكام بود.
اكنون دیوان بین‌المللی كیفری مسئولیت پیگیری پرونده كشتار مسلمانان روهینگیا را برعهده‌گرفته و «فاتو بن سودا» دادستان ارشد دیوان بین‌المللی كیفری گفته است كه تحقیقات مقدماتی در رابطه با این پرونده را آغاز كرده است.
علاوه براین، تعدادی از كشورها از جمله كانادا و استرالیا تحریم هایی را علیه نظامیان آمریكایی وضع كرده اند و مهمترین درخواست جامعه روهینگیایی برای دریافت حق شهروندی دراین كشور همچنان بی پاسخ مانده است.

** سوچی و آزادی بیان
آنگ سان سوچی كه در سال 2016 در میانمار را قدرت را به دست گرفته همزمان با رقابت های انتخاباتی وعده داد كه برنامه هایی برای گسترش آزادی های مدنی ، آزادی بیان و آزادی رسانه ها دراین كشور مورد پیگیری قرار خواهد داد .
وی كه خود از زندانیان سیاسی یك دهه اخیر میانمار محسوب می شود اما در دو سال گذشته در میانمار وعده های خود را برای گسترش آزادی ها دراین كشور عملی نساخت.
برخی نهاد حقوق بشری میانمار حتی معتقدند: دولت سوچی كه قدرت را در میانمار در دست دارد به طور قابل توجهی با افترا علیه منتقدان، فعالان مدنی و رسانه ها، آزادی بیان را در این كشور بشدت محدود كرده است.
این درحالی است كه این انتظار وجود داشت كه سوچی كه خود برای آزادی مبارزه كرده و حتی سابقه 15 سال حبس خانگی را نیز داشته چشم انداز بهتری دراین زمینه برای میانمار فراهم سازد و باعث افزایش آزادی بیان دركشوری شود كه بیش از نیم قرن زیر سلطه نظامیان قرار داشته است.
طبق گزارش گروه حقوق بشری آزادی بیان میانمار 97 نفر از منتقدان طبق قوانین این كشور از ماه مارس سال گذشته تاكنون مورد بازخواست قرار گرفته اند، در حالی كه این رقم برای یك دوره مشابه در دوران حكومت نظامیان در میانمار 11 مورد بوده است.
براین اساس ،سوچی و حزب سیاسی وی، جبهه ملی برای دموكراسی، از همكاری با تحقیقات سازمان ملل خودداری كرده، دسترسی روزنامه نگاران را نیز مسدود كرده و افزایش خشونت های علیه روهینگیایی ها را نظاره گر بوده است.

**سوچی و بازداشت خبرنگاران
رهبر معنوی میانمار همچنین در سه سال اخیر ضعیفترین عملكرد را در قبال دستگیری و بازداشت روزافزون خبرنگاران دراین كشور داشته و همین امر امیدها برای افق بهتر آزادی رسانه ای دراین كشور را ناامید كرده است.
میانمار حتی در یكسال اخیر با انتقادات گسترده بین المللی مرتبط با سركوب خبرنگاران و روزنامه نگاران روبه رو بوده است.
رسانه های بین المللی همواره از میانمار به عنوان یكی از بدنام ترین كشورها در جنوب شرق آسیا به دلیل سركوب و مقابله با رسانه ها و خبرنگاران نام می برند.
سازمان ملل درشهریور ماه سال جاری با انتشار گزارشی تاكید كرد دولت میانمار با قوانین مبهم مانع از فعالیت روزنامه نگاران مستقل در این كشور برای انعكاس وقایع و سركوب های علیه مردم روهینگیا شده است.
در سال جاری دو خبرنگار میانماری كه وقایع مرتبط با كشتار مسلمانان روهینگیایی را پوشش خبری می دادند، در شهریورماه در دادگاهی در یانگون به اتهام انتشار اسناد دولتی مجرم شناخته شده و به 7 سال زندان محكوم شدند.
«ون لون» 32 ساله و «كیاو سوئی او و» 27 ساله دو خبرنگار جوانی هستند كه از ماه دسامبر 2017 (سال گذشته ) به اتهام نقض قانون حفظ اطلاعات كشور در مورد عملیات نظامی ارتش میانمار در ایالت راخین بازداشت شده و پس از تحمیل حدود 10 ماه حبس غیرقانونی مورد محاكمه قرار گرفتند.
این كشور در ماه گذشته نیز شاهد دستگیری سه خبرنگار دیگر بود كه پس از مدتی با وساطت رئیس جمهوری این كشور از زندان آزاد شدند درغیراین صورت به دلیل مقاله ای كه علیه ولخرجی های یك دولت محلی در میانمار منتشر كرده بودند باید 2 سال حبس را تحمل می كردند.
طبق گزارش سازمان خبرنگاران بدون مرز افزون بر 20 نفر از خبرنگاران و روزنامه نگاران درسال 2017 در میانمار دستگیر و تحت پیگرد قضایی قرار گرفتند.
البته برخی از مدافعان سوچی نیز معتقدند سه سال در قدرت بودن برای جامعه ای كه دهها سال در حیطه قدرت و نفوذ نظامیان قرار داشته فرصت كافی برای رفع چالش های اجتماعی را فراهم نمی سازد، اما منقدان سوچی می گویند وی در همین فرصت كم نیز عملكرد ضعیفی از خود به جای گذاشته است.
درمجموع می تواند گفت روند فزاینده نارضایتی های داخلی و خارجی از عملكرد آنگ سان سوچی در بحران های مختلف حقوق بشری و انسانی در این كشور در صورتی كه پاسخ مناسبی نیابد، آینده سیاسی مبهمی را با یا بدون اعتبارها و افتخار های پیشین بین المللی برای وی رقم خواهد زد.
خبرنگار جنوب شرق آسیا