نشاط اجتماعي زمينه ساز تقويت هويت ملي و بهزيستي

به گزارش ايرنا، به باور كارشناسان و جامعه شناسان ارايه نكردن آموزش هاي لازم در دوران كودكي، فاصله گرفتن با شاخص هاي جهاني و نبود برنامه ريزي مدون از جمله علت هاي كمرنگ شدن شادي و نشاط اجتماعي در جامعه كنوني ما است.
تجديد نظر و بازنگري در قراردادهاي اجتماعي جامعه ايران به عنوان اولين و مهمترين شرط براي افزايش نشاط اجتماعي از ديگر راهكارهايي است كه دست اندركاران و پژوهشگران مسائل اجتماعي براي پايداري شادي و نشاط اجتماعي مطرح مي كنند.
بسياري از كارشناسان معتقدند كه نشاط مي‌تواند موجب كاهش آسيب‌هاي اجتماعي شود و بر اين مبنا شادي و نشاط اجتماعي و حضور آن در يك جامعه از منظر علوم و افراد متخصص حوزه‌هاي مختلف، از نشانه‌هاي يك جامعه سالم است.
امروزه نشاط اجتماعي يكي از مهم‌ترين نيازهاي جوامع بشري است، زيرا شهروندان بويژه ساكنان كلانشهرها فرصت كمتري براي انديشيدن به‌ خودشان و نيازهايشان دارند و به ‌شدت مستعد افسردگي‌ هستند.
اين در حالي است كه عواملي مختلف موجب شده ناشادي در جامعه بيش از گذشته نمود داشته باشد و اين مساله نيز حتي در استان زنجان قابل مشاهده است؛ به همين بهانه خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا) استان زنجان ميزگردي با عنوان 'نشاط اجتماعي، موانع و راهكارهاي ارتقاي آن را با حضور يوسف بيانلو جامعه شناس و دبير كميته فرهنگي و پيشگيري مبارزه با مواد مخدر استان، احسان فكور روانشناس و محقق و محمود زماني معاون مديركل دفتر امور اجتماعي و فرهنگي استانداري زنجان را برگزار كرد.

** شادي محصول نگرش، احساسات افراد است
يك محقق و روانشناس با اشاره به تعريف نشاط اجتماعي گفت: به لحاظ روانشناختي شادي را مي توان از 2 بعد دروني و بيروني بررسي كرد و در اين ميان شادي دروني به فاكتورهاي متعددي از قبيل وراثت، سبك زندگي ، نگرش، بينش و تمايل فرد به محيط اطراف دخالت دارد.
احسان فكور افزود: بر اين اساس در شادي بيروني نيز محركات بيروني تاثير گذار است و در اين ميان به موضوعي كه بايد توجه داشت اين است كه بطور يقين مسائل محيطي هم برگرفته از نگرش افراد به محيط است.
وي اظهار داشت: روانشناسان بعد شناختي اين موضوع را بسيار حائز اهميت مي دانند، چرا كه براي كمك به فرد، شناخت و نگرش فرد نسبت به محيط ، احساس و رضايت از زندگي مورد ارزيابي قرار مي گيرد.
اين روانشناس افزود: انسانها مسئول احساسات خود هستند، به عنوان مثال فردي با دارايي بسيار زياد از درون احساس فقر مي كند و اين موضوع از وضعيت رواني اين شخص حكايت دارد، زيرا شادماني محصول احساسات، نگرش ها و شناخت فرد از خود و محيط پيرامون است.
معاون مديركل دفتر امور اجتماعي و فرهنگي استانداري زنجان نيز در اين باره گفت: نشاط به معناي سرزندگي و شادي تعريف شده كه از ابعاد مختلف مورد بررسي قرار گرفته و در اين ميان افلاطون معتقد است كه سه عنصر عقل، احساس و اميال در انسان دخالت داشته كه شادي حالت تعادل بين 2 عنصر نه تنها در روح و روان بلكه در جسم نيز تاثيرگذار است.
محمود زماني افزود: به لحاظ اجتماعي شادماني قلب ها را به يكديگر نزديك كرده، ترس ها، نگراني ها و بدگماني ها را بي اثر مي كند كه اين موضوع يك سرمايه اجتماعي مهم محسوب مي شود.
وي بيان كرد: ارسطو معتقد است كه شادي جزو بهترين چيزها است بطوري كه افراد عادي لذت را، افراد موفق عملكرد خوب را و دانشمندان زندگي متفكرانه و جستجوگريانه را برابر شادي مي دانند.
زماني اظهار داشت: جامعه شناسان از طريق مطالعه موردي در مورد كيفيت و رضايتمندي از زندگي كه يكي از شاخص هاي سرمايه اجتماعي است به مطالعه شادي پرداخته اند.

** شادي از مولفه هاي رفاه اجتماعي است
يوسف بيانلو جامعه شناس و دبير كميته فرهنگي و پيشگيري مبارزه با مواد مخدر استان گفت: در همه مقالات ارائه شده نشاط اجتماعي يكي از مولفه هاي رفاه اجتماعي اعلام شده است؛ يعني اينكه سطح رفاه اجتماعي را بايد در جامعه افزايش داد.
اين استاد دانشگاه ادامه داد: براي ايجاد رفاه اجتماعي در جامعه از شادي و نشاط نبايد غفلت كرد و سياستمداران و برنامه ريزان كشورمان بايد به تامين اين مساله توجه جدي داشته باشند.
وي اظهار داشت: هم اكنون تغيير يا چرخشي در تعريف سلامت اجتماعي ايجاد شده كه از تعاريف سلبي يعني از فقدان بيماري اجتماعي به تعاريف ايجابي يعني وجود شرايط اجتماعي و رواني مثل نشاط تغيير يافته است.
اين پژوهشگر اجتماعي ادامه داد: بر اين اساس در نشاط اجتماعي عوامل مختلف اقتصادي، سياسي، آموزشي، اجتماعي، فرهنگي و حتي اعتقادي و ديني و خانوادگي تاثيرگذار بوده و در اين ميان براي ايجاد هر پديده اجتماعي پنج نهاد بنيادين شامل خانواد، اقتصاد، آموزش، سياست و دين نقش اساسي در جامعه پويا دارد.
وي اضافه كرد: وقتي از شادي و نشاط در جامعه سخن به ميان مي آيد، به اشتباه نگاه حاكميتي و دولت به ميان مي آيد، هر چند ممكن است برنامه ريزي لازم از سوي اين بخش انجام شود.
اين جامعه شناس ادامه داد: اقتصاد شادكامي وضعيت نشاط اجتماعي را در كشورهاي مختلف مورد سنجش قرار داده و در اين ميان 6 شاخص اصلي در شادي، شامل سرانه توليد ناخالص ملي، حمايت اجتماعي (خانواده، سيستم آموزشي)،اميد به زندگي سالم در بدو تولد ،آزادي انتخاب زندگي (حاكميت)، فعاليت هاي خيرخواهانه، ادراك، احساس و نگرش را مورد توجه قرار داده است.
روانشناس و محقق زنجاني نيز ادامه داد: انسان موجودي است كه در هر لحظه در معرض يادگيري قرار دارد و مي توان شادي و شيوه هاي شاد زيستن را نيز به افراد آموخت.
فكور افزود: موضوع شادي با تغييرات فيزيولوژيكي و هورموني ارتباط مستقيمي دارد، چرا كه موجب افزايش سطح دوپامين و سروتين در مغز مي شود و در مقابل فردي كه ناراحت است اين 2 هورمون ياد شده كاهش مي يابد.
اين روانشناس ادامه داد: حتي در برخي جوامع شادي را امر منفي مي دانند، اما آموزه هايي بايد در اين ارتباط توسط روانشناسان و جامعه شناسان به درستي به خانواده ها ارائه شود و به عنوان نمونه حتي پوشش لباس شاد نشان دهنده سلامت انسانها است.
وي يادآوري كرد: انتخاب هاي افراد در شادي تاثيرگذار بوده، نگرش و بينش، سبك زندگي در نگاه به اطراف پيراموني نيز تاثير بسزايي دارد.
معاون مديركل دفتر امور اجتماعي و فرهنگي استانداري زنجان نيز گفت: نشاط اجتماعي موتور محركه آن جامعه بشمار مي رود به اين معنا كه يكي از مقياس هاي سنجش توسعه يافتگي كشورها به مفهوم عام كلمه را ميزان نشاط اجتماعي تلقي مي كنند.
وي اظهار داشت: نشاط اجتماعي از طريق هنجارهاي جامعه معنا پيدا مي كند كه تحت تاثير شرايط فردي و اجتماعي قرار مي گيرد و در اين ميان از نگاه جمعيت شناسي مي توان گفت كه نرخ اميد به زندگي يا نرخ اميد به آينده در نشاط و شادي تاثيرگذار است.
زماني افزود: در تحقق نشاط اجتماعي شاخص معيشتي و رفاهي اجتماعي تاثير گذار بوده و استفاده صحيح از ثروت، ورزش و تندرستي، اشتغال، شركت در مراسم هاي نشاط آور نيز مهم محسوب مي شود.
وي اضافه كرد: نشاط اجتماعي را مي توان از 2 الگوي شادي هاي روستايي و شهري مقايسه كرد كه شادي روستايي با طبيعت و اعتقادات ديني سنتي پيوند دارد اما در شهرها هر چقدر جامعه رسمي تر مي شود، فرد گرايانه تر مي شود.

** جامعه را با شاخص ها و استانداردهاي جهاني بررسي كنيم
پژوهشگر مسائل اجتماعي زنجان ادامه داد: 6 شاخص مهم شادي بايد در كشورمان جدي گرفته شود و وقتي از توليد ناخالص ملي سخن گفته مي شود، بهبود آن در ميزان شادي تاثيرگذار بوده و عكس آن نيز صادق است.
وي اظهار داشت: حمايت اجتماعي در فرآيند جامعه پذيري مهم و تحقق اين امر در بروز نشاط اجتماعي اهميت زيادي دارد و در اين ميان به اين موضوع توجه داشت كه هر چند فضاي شاد در كشور وجود دارد، اما احساس شادي نداريم.
اين جامعه شناس افزود: موسسه جهاني لگاتوم و پژوهشگران آن، شاخص رفاه را براساس تركيبي از وضعيت كشورها در هشت حوزه مختلف تعريف كرده‌اند.
وي بيان كرد: سطح رفاه در كشورها با مقايسه وضعيت آنها در هشت حوزه اقتصاد، فرصت‌هاي كسب و كار، حكومت‌داري، آموزش، سلامت، امنيت و ايمني، آزادي‌هاي فردي و سرمايه اجتماعي سنجيده مي‌شود.
اين استاد دانشگاه ادامه داد: بصورت علمي بايد به اين موضوع نگاه كرد، نبايد سليقه اي نظر داد و براين اساس بايد جامعه خودمان را با توجه به استانداردها و شاخص هاي جهاني مورد بررسي قرار داد.
بيانلو افزود: ايران در 6 فاكتور شاخص اعلام شده سال 2016 در بحث شادي از بين 156 كشور رتبه 105 را كسب كرده و به لحاظ علمي نيز پژوهش ها نشان مي دهد كه مهمترين آن حمايت اجتماعي و كم اهميت ترين آن اميد به زندگي سالم است.
وي بيان كرد: بنا براين مي توان گفت كه وقتي فرد در جامعه مورد حمايت واقع مي شوند شادماني ايجاد خواهد شد.
محقق و روانشناس زنجاني نيز گفت: زندگي انسانها از سه لايه زندگي فردي، خانوادگي، اجتماعي تشكيل مي شود، و در اين ميان تفاوت جامعه ايران با كشورهاي ديگر اين است كه سه، 2 و يك بوده به اين معنا كه اول زندگي اجتماعي، زندگي خانوادگي و در آخر فرديت بوده كه فراموش مي شود.
فكور بيان كرد: در شرايط و زندگي كنوني افراد مي توان به اين مهم دست يافت كه ديگر فرديت فراموش شده، در حالي كه بايد براي لايه هاي زندگي برنامه ريزي داشت و بي توجهي به اين مهم موجب شده است، مسائلي افراد را در معرض خطر قرار دهد.
فكور خاطرنشان كرد: در كشورهاي پيشرفته ابتدا زندگي فردي، خانوادگي و اجتماعي اهميت دارد اما در شهري مثل زنجان چشم هم چشمي هاي عجيب و غريب موجب شده شادي و نشاط افراد سلب شود.
وي اضافه كرد: بنابر اين جامعه كنوني به نتيجه گرايي مبتلا شده، به دليل انكه همه افراد تمايل دارند در كوتاهترين زمان ممكن به نتيجه دلخواه خود برسند و اين مشكلات را به مراتب افزايش مي دهد.
اين روانشناس ادامه داد: نتيجه گرايي مساوي اضطراب بوده و اين موضوع به همه تسري يافته بطوري كه در همه ابعاد زندگي حتي در مذهب نيز نمود دارد.
معاون مديركل دفتر امور اجتماعي و فرهنگي استانداري زنجان نيز ادامه داد: شادي مقوله نسبي بوده و حتي در آئين ها، فرهنگ ديني و ايران باستان جشن سرور در روزهايي به عنوان بعد ملي، مذهبي محلي و قومي برگزار مي شد.
زماني افزود: شادي به الگوهاي غالب فرهنگي و ساختار جامعه باز مي گردد و از طرفي حدود 25 بار لفظ شادي و فرح در قرآن كريم عنوان شده است كه از اهميت موضوع حكايت دارد.

** براي شادي هاي پايدار بايد برنامه ريزي و سرمايه گذاري كرد
جامعه شناس زنجاني ادامه داد: مديريت شادي امري مهم محسوب مي شود، به دليل آنكه اين مهم از دوران كودكي آموزش داده نشده در بزرگسالي و هنگام مواجهه با موقعيت هاي گذري نمي توانند مديريت خوبي داشته باشند.
وي بيان كرد: ايجاد موقعيت هاي مختلف شادي مثل مسابقات ورزشي خاص مانند فوتبال يك مسكن تلقي شده، و بر اين اساس بايد فضايي بصورت مستمر در جامعه ايجاد كرد و عدم مديريت آنها آسيب هاي متعددي را برجا مي گذارد.
بيانلو افزود: براي ايجاد شادي، نشاط فردي و اجتماعي مستمر و پايدار در جامعه با نگاه توسعه فردي و اجتماعي بايد برنامه ريزي و سرمايه گذاري لازم را انجام داد.
وي اظهار داشت: براي ايجاد نشاط و شادي در جامعه بايد سبك هاي زندگي، فكري و به عبارتي ديگر بازنگري لازم را انجام داد، وقتي اين نوع سبك درصدد رسيدن به نتيجه گرايي باشد، بطور قطع آسيب هاي دارد.
اين استاد دانشگاه افزود: بسترسازي شرايط شاد فردي و جمعي اثر گذاري بهتري دارد و بالعكس نبود آنها خشونت را در جامعه به مراتب افزايش مي دهد.
فكور، روانشناس و محقق زنجاني نيز ادامه داد: نمايشي بودن كارها، انجام كارها و فعاليت هاي مختلف زندگي افراد در شرايط كنوني به يك آفت تبديل شده و حتي مذهب نيز به اين وضعيت دچار شده است.
وي بيان كرد: بر اين اساس بايد ارگانها و دستگاههاي اجرايي را توجيه كرد كه از انجام كارهاي كليشه اي و نمايشي اجتناب كنند و در اين ميان آموزش مورد غفلت واقع شده و نبود آن بسياري از مسائل را دامن زده است.
اين روانشناس خاطرنشان كرد: به دليل دسترسي مردم اين استان به همديگر وضعيت نمايشي كارها در مقايسه با كلانشهرها بيشتر است كه مهمترين راهكار آن، آموزش توسط نخبگان و افراد كار بلد جامعه است.
فكور اظهار داشت: بنابر اين ستاد كميته شادي در استانداري ها تشكيل و با دعوت از افراد متخصص كارهاي پژوهشي و عملياتي با هدف آسيب شناسي به اين موضوع انجام شود و در اين ميان و برگزاري جلسات كليشه اي كاري را از پيش نمي برد.

** سند عملياتي نشاط اجتماعي تدوين مي شود
معاون مديركل دفتر امور اجتماعي و فرهنگي استانداري زنجان گفت: براي اولين بار در دولت سند عملياتي اجراي نشاط اجتماعي در حال تدوين است و بزودي براي اجرايي شدن به استانها ابلاغ خواهد شد.
وي بيان كرد: اين كار اقدامي خوب و مسرت بخش در نشاط اجتماعي محسوب مي شود و در اين ميان ساختار عواطف مردم ايران در مقوله مهم شادي تحت تاثير وضعيت سياسي، فرهنگي اجتماعي اقتصادي قرار دارد و در هر دوره اي نيز تحولات خاص خود را داشته است.
زماني افزود: جشن هايي به عنوان چهارشنبه سوري يا جشن هايي ملي ايرانيان همواره بصورت جمعي كه موجب دوام و پايداري بوده؛ برگزار مي شده و شادي فردي در طول تاريخ ايران بسياركم بوده است.
وي بيان كرد: براين اساس بايد با تغيير ساختار در ابعاد مختلف اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي شادي هاي موقت را به شادي هاي پايدار و سازنده تبديل و شادي هاي فردي را به جمعي تبديل كرد.
اين كارشناس آسيب هاي اجتماعي ادامه داد: نشاط اجتماعي در هر جامعه توسعه را به دنبال داشته و نبود آن با آسيب هاي اجتماعي ارتباط دارد.

** هدف از نشاط اجتماعي تقويت هويت ملي است
استاد جامعه شناسي ادامه داد: هدف از ايجاد شادي و نشاط لذت نيست بلكه اين مهم در جامعه موجب بروز انسجام اجتماعي، تقويت هويت ملي، نشاط و پويايي و در نهايت بهزيستي ور فاه اجتماعي مي شود.
بيانلو اظهار داشت: به نمايشي بودن كارها معتقد نيستنم و از بعد جامعه شناختي هر اتفاقي بصورت موقت و مسكن در حوزه نشاط اجتماعي موجب مي شود كه فرد و اعضاي جامعه مديريت درست، رفتارها و شادي و نشاط را از دست بدهند.
وي افزود: شهر زنجان نيز در برخي ويژگي هاي داراي استثنايي است كه موجب مي شود تحليل متفاوتري در بحث نشاط اجتماعي انجام گيرد.
اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: بر اين اساس بايد به ابعاد مختلف فرهنگ شهر زنجان توجه شود و اينكه گفته مي شود زنجان جزو با نشاط ترين شهرهاي ايران قرار گرفته، جاي سوال دارد چرا كه بررسي نشان مي داد كه منبع، حتي آيتم ها و ملاك هاي آن چندان مشخص نيست.
وي اضافه كرد: بنابر اين نبايد تحت تاثير آمارهاي بي هويت قرار گرفت و شهر زنجان در برخي زمينه ها تند حركت كرده و گاهي به آداب و سنت هاي ايراني كه موجب افزايش شادي، پويايي، انسجام اجتماعي، تحرك اجتماعي است كمتر بها داده شده و از طرفي نبايد افراط شود.
فكور افزود: متاسفانه چشم و هم چشمي ها، رقابت ها و و رود به حريم خصوصي افراد نيز از جمله آسيب هاي اجتماعي است.
زماني خاطرنشان كرد: بر اين اساس هر چقد خشونت بالا باشد، شادي و نشاط كاهش مي يابد و در اين ميان استان زنجان به خشونت اجتماعي مبتلا شده و آمارها نشان مي دهد اعتياد چالش اول استان است.
وي اظهار داشت: رفتارهاي پرخاشگرانه در ترافيك شهري، ضرب و شتم ، خشونت فيزيكي در چهار راه هاي شهر نيز نشان مي دهد اين موضوع بخوي قابل مشاهده بود و اين استان نيز به لحاظ وقوع جرم وضعيت بهتر در مقايسه با استان هاي ديگر دارد.

** در قردادهاي اجتماعي بايد بازنگري شود
استاد دانشگاه ادامه داد: جامعه شناسان بر اين باورند يك تجديد نظر و بازنگري در قراردادهاي اجتماعي كشور بايد انجام شود و اين اولين و مهمترين شرط براي افزايش نشاط اجتماعي است.
بيانلو افزود: بازنگري قراردادهاي اجتماعي كار دولت، حاكميت و قواي سه گانه است و در اين ميان سند عملياتي شادي و نشاط بايد زودتر تدوين و ابلاغ مي شد.
فكور گفت: در بحث آموزش و تثبيت رفتار سه روش ارائه پاداش و تنبيه كه رايج ترين شيوه در جامعه است، دومين روش الگوسازي و سرمشق گيري بوده و سومين دروني سازي است كه اين كار را بايد با آگاهي و واكسن هاي تربيتي انجام داد.
وي اظهار داشت: دستگاههاي دولتي نبايد متولي باشند بلكه بايد ناظر و توليد فكر داشته باشند كه اين مهم با بهره گيري از متخصصان امكانپذير بوده و حتي مي توانند در جامعه نشر دهند.
فكور افزود: در طول تاريخ اتفاقات مهم خودجوش رخ داده كه مردمي بوده و هيچ ارگاني و سيستمي دخيل نبوده اگرهم بوده توليد محتوا داشته اند و برگزاري همايش هاي مختلف نتيجه اي ندارد.
وي بيان كرد: دستگاههاي اجرايي بايد متولي توليد فكر، داده هاي درست و محتواي درست باشند كه براي تحقق اين مهم مي توانند از ظرفيت نخبگان استفاده كنند و سرمايه هاي بزرگي در اين شهر وجود دارد و مي توان از آنها براي پيشبرد كارهاي مختلفي بويژه شادي و نشاط استفاه كرد.
معاون مديركل دفتر امور اجتماعي و فرهنگي استانداري زنجان ادامه داد: دستگاههاي اجرايي بحث سياستگذاري را در اين حوزه برعهده دارند و تدوين سند عملياتي نشاط اجتماعي در كشور در حال انجام است و طي سال جاري به دستگاههاي اجرايي اعلام شده كه برنامه ها به سمت نشاط اجتماعي باشد.
زماني افزود: يك بعد سرمايه اجتماعي، اعتماد اجتماعي است كه اين استان از نرم كشوري بالاتر است.
9646/8068