چابهار، پیروزی مضاعف ایران و هند بر آمریكا

به گزارش ایرنا،به گفته كارشناسان بی توجهی دهلی نو به فشارهای آمریكا و تمركز ایران و هند بر همكاری در زمینه های مختلف بویژه انرژی و كریدورهای ارتباطی می تواند پیروزی مضاعفی برای دو كشور باشد.
هند درسالهای اخیر با افزایش رشد اقتصادی و غلبه بر مشكلاتی مانند فقر مفرط ،بیسوادی و بهداشت عمومی نگاه خود را به افق های دورتری دوخته و خود را در قامت یك قدرت منطقه و جهانی می بیند.
بندر استراتژیك چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، كه در فاصله ای نزدیك با چند بندر مهم هند قرار دارد بهترین و ارزانترین راه برای این كشور برای گشودن در بازارهای آسیانه میانه و همچنین دست یابی به افغانستان بدون نیاز به پاكستان است.

** اهمیت چابهار برای هند در چیست
بندر چابهار كه در دریای عمان قرار گرفته است دسترسی هند به افغانستان از طریق دریا را آسان می كند. دولت هند متعهد به سرمایه گذاری 500 میلیون دلاری برای توسعه چابهار و همچنین سرمایه گذاری 1.5 میلیارد دلاری برای ساخت مجموعه ای از جاده ها و راه آهن شده است.
سال گذشته هند دو محموله گندم را از طریق بندر چابهار به افغانستان صادر كرد. این اقدام با هدف اثبات اعتبار این مسیر و گسترش ورود محموله های جهانی پیش از فعال شدن كامل بندر چابهار انجام شد.
بندر چابهار كه در استان سیستان و بلوچستان واقع در سواحل جنوبی ایران قرار دارد، راه دسترسی هند به چهار شهر در افغانستان را نیز فراهم خواهد كرد.
فاز نخست این بندر در ماه دسامبر(آذر) سال گذشته با حضور حسن روحانی رئیس جمهور ایران و نمایندگانی از هند و سایر كشور های منطقه افتتاح شد.
بندر چابهار هزینه حمل و نقل و زمان برای صادرات كالاهای هند به دیگر كشورها را به یك سوم كاهش می دهد. این بندر همچنین تجارت میان هند، افغانستان و ایران را با توجه به مخالفت های پاكستان برای استفاده از خاك این كشور، افزایش خواهد داد.

** هند خواهان توسعه چابهار است
به گفته ویجی گوخال معاون وزیر امور خارجه هند، این كشور به دنبال توسعه چابهار به عنوان دروازه ارتباط با افغانستان و آسیای مركزی است.
وی گفت:برای استفاده از ظرفیت كامل این بندر برای كمك به افغانستان، هند ممكن است پروژه ساخت ریل آهن از چابهار به زاهدان را در آینده اجرایی كند.
دهلی نو همچنان به دنبال توسعه كریدور بین المللی حمل و نقل شمال جنوب است كه می تواند صادرات هند به آسیای مركزی را از نظر هزینه و زمان بسیار كاهش دهد.
گوخال با اشاره به پاكستان به عنوان یك مانع برای ارتباطات منطقه ای تصریح كرد:اگرچه ارتباطات هند با كشور های حوزه غربی خود ادامه داشته است اما این ارتباطات با مشكل روبرو بوده اند. ما سعی كردیم از طریق ایجاد كریدور هوایی حمل و نقل با افغانستان، از پاكستان عبور كنیم.
بنابراین دهلی نو قصد دارد مسیر هایی ایجاد كند تا به كلی مانع پاكستان برطرف شود و همچنین به هند اجازه دهد تا با همكاران راهبردی خود در افغانستان و آسیای مركزی ارتباط داشته باشد.

**تسلیم نشدن هند در برابر فشارهای آمریكا
در بحبوحه های فشارهای آمریكا بر كشورهای جهان برای قطع مراودات نفتی با ایران، هند نه تنها تسلیم تهدیدات آمریكا نشد بلكه در مذاكراتی پیچیده با واشنگتن توانست در ارتباط با تحریم های نفتی ایران معافیت كسب كند و همزمان مكانیسمی طراحی كرد تا منافع خود در بندر چابهار را حفظ كند.
با توجه به اهمیت ایران برای هند به عنوان دروازه ورود به منطقه اوراسیا، دولت دهلی نو دیدارهایی در سطح وزرا با تهران و مسكو برگزار كرد تا پروژه كریدور بین المللی حمل و نقل شمال و جنوب را اجرایی كند.
مقامات هندی همچنین مذاكرات گسترده ای با آمریكا و همچنین ایران و افغانستان با هدف گسترش حضور خود در چابهار انجام داده است. آنها می دانستند كه اگرچه این بندر درآمد نفتی برای ایران نخواهد داشت، اما در صورتی كه آمریكا با معافیت چابهار از تحریم های ایران موافقت نكند، شركت های هندی كه در این پروژه سرمایه گذاری كرده اند دچار مشكلات زیادی خواهند شد.
در طول چند ماه گذشته هند راههای مختلفی را بررسی كرد تا منافع خود را در چابهار حفظ كند. این بندر مسیر دسترسی آسان هند به افغانستان است. كابل نیز بر اساس توافق سه جانبه ای كه با دهلی نو و تهران امضا كرده است بخشی از این پروژه می باشد.
موقعیت استراتژیك، ژئوپلتیك و ژئواكونومیك ایران مورد توجه كشورهای بزرگ جهان بوده و هست. موقعیت مناسب ریلی و جاده‌ای و دسترسی ایران به سواحل طولانی در خلیج فارس، دریای عمان، دریای مكران، سواحل دریای خزر در سالهای اخیر بسیار مورد توجه تولیدكنندگان بزرگ اقتصادی جهان بوده است.

** معافیت بندر چابهار از تحریم های آمریكا
هفته گذشته، وزارت امور خارجه آمریكا اعلام كرد كه واشنگتن، پروژه توسعه بندر چابهار ایران را از تحریم‌ها معاف كرده است.
این معافیت كه به دستور «مایك پمپئو» وزیر امور خارجه آمریكا صورت گرفته، شامل ساخت خطوط ریلی از چابهار ایران به افغانستان و واردات فراورده های نفتی و مواد غذایی از تهران است.
موافقت‌نامه راهبردی تأسیس بندر بین‌المللی چابهار در خردادماه 1395 و پس از اجرای برجام به امضای سران ایران، هند و افغانستان رسیده بود.
«نیكی هیلی» نماینده آمریكا در سازمان ملل متحد پیش تر در سفر به هند و در دیدار با «نارندرا مودی» نخست وزیر این كشور، گفته بود كه واشنگتن مانع طرح توسعه چابهار كه با همكاری دهلی نو در جریان است، نخواهد شد.
وی در تلاش برای توجیه علت عقب نشینی كاخ سفید از مواضع گذشته، گفته بود كه بندر چابهار برای كمك به وضع افغانستان ضروری است.

** ایران و هند در طرح چابهار از روش روپیه-ریال استفاده می كنند
پس از آنكه چابهار از سایه تحریم ها رها شد، ایران و هند برای تثبیت فعالیت ها استفاده از مكانیسم روپیه - ریال را در دستور كار خود قرار دادند.
'گوپال كریشنا' معاون وزیر كشتیرانی و جاده های هند در این خصوص نوشت:هند در حال تلاش برای استفاده از مكانیسم روپیه-ریال در بندر چابهار می باشد بطوریكه ضمانت ها با استفاده از ارز روپیه صادر و دلار و یا یورو كنار گذاشته می شود.
اعلام این تصمیم نشان دهنده علاقه مندی هند به ادامه پروژه چابهار حتی در صورت شكست تلاش های دهلی نو برای كسب معافیت از تحریم های آمریكا علیه ایران می باشد.
این در حالیست كه تلاش های هند برای اجرایی كردن فاز اول بندر چابهار به دلیل چالش های بانكی ناشی از تحریم های جدید آمریكا علیه ایران با مشكل روبرو شده است بنابراین 'شركت بین المللی بنادر هند' تا زمانی كه یك پیمانكار هندی برای مدیریت، عملیاتی سازی و نگه داری بندر چابهار تعیین شود، به صورت موقت (18 ماه) شركت خدمات بنادر كاوه در ایران را به عنوان همكار خود در این بندر معرفی كرده است.
در همین حال نیتین گادكاری وزیر كشتیرانی هند نیز اخیرا در سخنانی بر اهمیت راهبردی بندر چابهار برای هند تاكید كرد و گفت: دولت هند در حال ساخت یك بندر بزرگ در چابهار است. فاصله میان دو شهر مومبای تا دهلی بیشتر از فاصله میان چابهار و بندر كاندلا است.

***چابهار ، عامل رونق تجارت منطقه
اكنون دیگر چابهار به خوبی نقش خود به عنوان عامل رونق تجاری در منطقه را اثبات كرده است بطوریكه وزارت حمل و نقل افغانستان نیز اعلام كرد: بزودی خط كشتیرانی تجاری این كشور با كمك جمهوری اسلامی ایران به منظور انجام فعالیت‌های تجاری میان منطقه آزاد چابهار و هند راه اندازی خواهد شد.
بر اساس این گزارش بعد از قرار گرفتن افغانستان در فهرست كشورهای مشمول معافیت تحریم‌های آمریكا علیه مردم ایران، دولتمردان این كشور با تأسیس خط كشتیرانی از بندر چابهار به هند به دنبال حل مشكلات اقتصادی خود هستند.
مقامات وزارت حمل و نقل افغانستان، می گویند: طرح تأسیس خط كشتیرانی با همسایگانی مانند ایران، هند و دیگر كشورهای منطقه در میان گذاشته شده است و ایران قرار است با سرمایه گذاری در این بخش به افغانستان كمك كند، اگرچه بر اساس برنامه‌های پیشین قرار است خرید كشتی‌ها توسط بخش خصوصی افغانستان انجام شود.
بندر چابهار یك موفقیت در روابط هند و ایران است و پس از عملیاتی شدن آن، تحولات زیادی پیرامون این بندر اتفاق افتاده و بر اساس خبر های منتشر شده ترافیك باری از بندر كراچی به چابهار منتقل شده است.
آساق**1424 **1600