حال ناخوش سلامت با تهدیدهای دیابت

دیابت نه تنها در ایران كه در دنیا نیز به عنوان تهدید جدی قرن حاضر شناخته شده كه عامل آن از شیوه زیست مدرن، كم تحركی و الگوی غذایی ناسالم نشات گرفته و هر روز قربان بیشتری را به كام خود می كشد.
دیابت كه در بین عوام به بیماری قند شهرت دارد نوعی اختلال متابولیك و سوخت و سازی در بدن است كه به واسطه آن توانایی تولید انسولین در بدن از بین رفته و یا یا مقاومتی در برابر انسولین ایجاد می شود كه به تبع آن بیمار سلامت برخی از اندام های حیاتی چون كلیه، چشم، قلب و پاها آرام آرام از بین می رود و گاه فرد قربانی به دلیل عارضه پای دیابتی و یا نابینایی تا پایان عمر با معلولیت و كیفیت پایین زندگی مواجه می شود.
با دیابت سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز كامل گلوكز كاهش یافته و میزان قند خون افزایش می یابد كه افزایش دراز مدت قند در بدن عوارض میكروواسكولار دیابت یا تخریب رگ های بسیار ریز را در افراد به همراه داشته و می توانند اعضای مختلف بدن همچون كلیه، چشم و اعصاب و قلب را درگیر كنند.
دیابت 2 نوع اصلی دارد كه نوع نخست آن با تخریب سلول های بتا در پانكراس منجر به نقص تولید انسولین ایجاد می شود و در نوع 2 مقاومت پیشرونده بدن به انسولین وجود دارد كه در نهایت ممكن است به تخریب سلول های بتای پانكراس و نقص كامل تولید انسولین منجر شود.
در دیابت نوع دوم عوامل ژنتیكی، چاقی و كم تحركی نقش مهمی در ابتلای فرد دارند و این زنگ خطری است كه مسئولان باید برای آن نسخه پیشگیرانه فرهنگی و رفتاری داشته باشند و جامعه را از چنگال تهدیدهای دیابت برهانند.
به گفته كارشناسان حوزه سلامت چاقی، جذب مواد غذایی بیش از اندازه مورد نیاز بدن، استفاده از قند و شكر و كم تحركی از جمله مهمترین عوامل ابتلا به بیماری دیابت در بین افراد است.
این كارشناسان معتقدند:درمان دیر هنگام دیابت نوع یك در كودكان كمای دیابتی، افزایش اسید خون و مرگ مغزی در كودكان و در دیابت نوع 2 بروز انواع بیماری های قلبی، عروقی، نارسایی كلیوی و چشمی را به همراه دارد.
كارشناس برنامه پیشگیری و كنترل دیابت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك در این خصوص گفت: دیابت در سال های اخیر به از بزرگترین اپیدمی های تاریخ جهان تبدیل شده است به طوری كه 425 میلیون نفر در سنین 20 تا 79 سال تا پایان سال 2017 به بیماری دیابت مبتلا بودند و پیش بینی می شود تا سال 2045 با سیر صعدوی این بیماری تعداد مبتلایان به 619 میلیون نفر در جهان افزایش یابد.
زهرا احمدی افزود: شمار كودكان و نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یك در سنین زیر 14 سال در سال 2015 از مرز یك میلیون نفر گذشته است و در كشور ما نیز شرایط خوبی در این خصوص وجود ندارد و شاید آگاهی و سواد سلامتی و گام های هدفمند در خودمراقبتی بتواند جلوی تاخت و تاز ویرانگر دیابت را بگیرد.
كارشناس برنامه پیشگیری و كنترل دیابت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك خاطر نشان كرد: سالانه چهار میلیون نفر به دلیل ابتلا به بیماری دیابت در جهان جان خود را از دست می دهند كه نیاز است با آشنایی اطلاع رسانی و آگاهی افراد زمینه كاهش ابتلا به این بیماری در كشور فراهم شود و 395 میلیون نفر در جهان دچار اختلال گلوكوز هستند كه در صورت عدم مداخله مناسب بیشتر این افراد به بیماری دیابت مبتلا می شوند.
احمدی ادامه داد: در ایران حداقل 11 درصد از افراد بالای 25 سال به بیماری دیابت مبتلا هستند و 25 درصد این افراد از بیماری خود اطلاع ندارند.
این كارشناس برنامه پیشگیری و كنترل دیابت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك گفت: آمار شیوع دیابت از سال 95 در استان مركزی حدود هشت و هفت دهم ثبت شده و سیر ابتلا به این بیماری صعودی است و انتظار می رود با بسیج همگانی و در سایه گفتمانی هدفمند تغییر شیوه زندگی و اطلاع رسانی از نحوه شیوع بیماری دیابت همه گیر شده و افسار گسیخته این بیماری تاحدودی مهار شود.
احمدی ادامه داد: با توجه به اهداف سند ملی پیشگیری و كنترل بیماری های غیر واگیر و عوامل مرتبط با این بیماری جمهوری اسلامی ایران متعهد شده است كه از سیر صعودی این بیماری تا سال 1404 جلوگیری كند.
وی توضیح داد: بهبود گاهی مردم از این بیماری و اصلاح شیوه زندگی بسیار حیاتی است و با توجه به نقش محوری خانواده ها نیاز است با آموزش و ترویج فعالیت های بدنی، تغذیه مناسب و بهبود كیفیت زندگی از روند رو به رشد بیماری دیابت در جامعه كاسته شود.
كارشناس برنامه پیشگیری و كنترل دیابت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك یادآور شد: اطلاعات جامعه از انواع دیگر دیابت شامل دیابت ثانویه، دیابت دوره بارداری و دیابت وابسته به انسولین ناچیز است و باید در این خصوص نیز نهضت اطلاع رسانی تقویت شود.
وی اضافه كرد: بیماران دیابتی با رعایت نكات بهداشتی و اصلاح عادات تغذیه ای می توانند عوارض این بیماری را كنترل كنند.
كارشناس برنامه پیشگیری و كنترل دیابت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك عنوان كرد: ناآگاهی و فقر اطلاعاتی در خصوص دیابت به سرعت عوارض این بیماری شامل نارسایی های قلبی، كلیه، تاری دید و كوری، ایجاد زخم در اندام ها به ویژه پاها و قطع عضو را افزایش می دهد كه این مهم علاوه بر كاهش كیفیت زندگی بیمار تالمات روحی نیز برای وی و خانواده اش به همراه دارد.
مسئول تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك نیز در این خصوص گفت: دیابت بیماری خاموشی است كه یكی از علل درگیر شدن بدن فقر آگاهی از نحوه خوراك، شیوه زندگی سالم و بی تفاوتی در قبال سلامت است.
«نسرین یادگاری» افزود: فیبر موجود در سبزی ها و میوه ها از جمله مهمترین عوامل پیشگیری از بیماری دیابت در بین افراد جامعه بوده و می طلبد افراد جامعه استفاده از این مواد غذایی را در دستور كار خود قرار دهند.
وی توضیح داد: مصرف حبوبات در رزیم غذایی خانواده ها را بسیار كم است در حالی كه این گروه غذایی به دلیل وجود پروتئین‌ و فیبر جایگزین مناسبی در استفاده از گوشت و پیشگیری از ابتلا به بیماری دیابت در جامعه است.
مسئول تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك كاهش استفاده از چربی و روغن در وعده های غذایی را از دیگر عوامل پیشگیری از دیابت عنوان كرد و گفت: مصرف روغن، چربی، قند و شكر در بین مردم ایران حدود 2 برابر میانگین مصرف این مواد در جهان است.
یادگاری افزود: مصرف زیاد مواد خوراكی در هر وعده غذایی(بیش خواری) توسط مردم كشور و استان از دیگر عوامل ابتلا به بیماری دیابت بوده و می طلبد كه با كاهش مصرف این مواد از ابتلا به این بیماری جلوگیری شود.
وی ادامه داد: باید از قند و شكر به عنوان سم سفید یاد كرد و دادن آگاهی به خانواده ها در قبال كم كردن استفاده از این طیف خوراكی ها می تواند در پیشگیری و مهار دیابت كمك كننده باشد.
مسئول تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك گفت: توصیه می شود كه قند و شكر به تدریج از سبد غذایی مردم حذف و مصرف خرما و سایر مواد قندی طبیعی جایگزین شود.
وی خاطرنشان كرد: افراد مبتلا به بیماری دیابت نیاز است میوه های شیرین را كمتر استفاده كرده و یا تا حد امكان از قسمت های نزدیك به پوست این میوه ها مصرف كنند.
مسئول تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك ادامه داد: افراد دیابتی در صورت استفاده از میوه انگور باید دانه های انگور تخمه دار را استفاده كنند زیرا فیبر موجود در تخمه این محصول از افزایش قند خون این افراد جلوگیری می كند.
یادگاری افزایش فعالیت های بدنی و حذف سیگار در افراد دیابتی و استفاده به هنگام و منظم داروها را از دیگر عوامل كاهش قند خون در افراد دیابتی عنوان كرد.
وی به افراد مبتلا به دیابت توصیه كرد: روزانه مصرف 300 تا 500 گرم سبزیجات را در دستور كار خود قرار داده و از مصرف بیش از 90 تا 100 گرم میوه های شیرین خودداری كنند.
مسئول تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك افزود: بهبود دانش مبتلایان به دیابت در حوزه مصرف غذایی كلیدی مهم در خودمراقبتی است بنابراین نیاز است افراد مبتلا به دیابت از نان ها با فیبر بالا از جمله نان رژیمی، جو و سنگك استفاده كرده و از مصرف نان همراه با برنج و ماكارانی خودداری كنند.
دكتر «محمد داودی» فوق تخصص غدد و متابولیسم كودكان نیز در این خصوص گفت: نوع یك دیابت در بین كودكان و نوع 2 این بیماری بیشتر در بین افراد بالاتر از سنین نوجوانی مشاهده می شود.
وی ادامه داد: دیابت نوع یك با سر و صدا بوده و به دلیل افزایش اسید در خون كودكان در كمتر از یك هفته با مراجعه بیمار به مراكز درمانی تشخیص داده می شود.
این فوق تخصص غدد و متابولیسم كودكان خاطر نشان كرد: دیابت نوع 2 به طور معمول خاموش است و در برخی مواقع افراد سال ها بدون اطلاع از این بیماری به زندگی ادامه داده و با انجام آزمایش و یا پرنوشی، پر اداری و كاهش وزن از وجود این بیماری مطلع می شوند.
دكتر داودی گفت: دیابت نوع یك به دلیل اینكه غده پانكراس یا لوزالمعده قادر به تولید انسولین نیست ایجاد می شود و در مراحل درمانی نیز برای تنظیم قند خون باید از ابتدای تشخیص از انسولین های تزریقی استفاده شود.
وی ادامه داد: تشخیص دیرهنگام دیابت عوارض خطرناكی را در بین افراد به همراه دارد كه كمای دیابتی، افزایش اسید خون در كودكان و مرگ معزی در آنان از جمله عوامل تشخیص دیر هنگام بیماری دیابت نوع یك است.
این فوق تخصص غدد و متابولیسم كودكان، آسیب به شبكه چشم و كلیه ها را از جمله عوامل تشخیص دیر هنگام دیابت نوع 2 در افراد دانست و گفت: كلیه و بینایی افراد مبتلا به این بیماری پس از تشخیص باید مورد آزمایش قرار گیرند زیرا دفع قند و پروتئین در افراد مبتلا به بیماری دیابت آنان را در معرض بیماری های كلیوی نیز قرار می دهد.
دكتر داودی ادامه داد: تشخیص دیر هنگام و یا درمان نادرست بیماری دیابت از جمله مهمترین عوامل ابتلا به افراد به بیماری كلیوی و انجام دیالیز در این بیماران است.
وی افزود: ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی، كلسترول خون، افزایش چربی های مضر، انواع سكته ها قلبی و مغزی از دیگر عوارض تشخیص دیرهنگام بیماری دیابت نوع 2 در افراد است.
این فوق تخصص غدد و متابولیسم كودكان توصیه كرد: با توجه به قرار گرفتن كشور ایران بر روی نوار دیابت، افزایش زندگی ماشینی، یك جانشینی در جامعه و وجود عوامل وراثتی نیاز است افراد پس از سن 30 سالگی به صورت دوره های سالانه باید انجام آزمایش های تشخیصی دیابت را در برنامه خود قرار دهند.
دكتر داودی افزود: افرادی كه سابقه وراثتی دیابت را دارند باید انجام فعالیت های ورزشی و رژیم غذایی مناسب را برای جلوگیری از ابتلا به بیماری دیابت در دستور كار خود قرار دهند.
وی رژیم غذایی مناسب، ورشی و مصرف به موقع قرص و انسولین را سه منشور اصلی درمان بیماران دیابتی عنوان كرد و گفت: رعایت نشدن سه اصل این منشور در بین بیماران دیابتی در عمل شكست درمان را در بین آنان به همراه دارد.
رئیس دانشگاه علوم پزشكی اراك نیز گفت: 50 درصد از بیماران مبتلا به دیابت از بیماری خود مطلع نیستند و تنها راه آن سنجش قند خون است.
دكتر «حسن طاهر احمدی» افزود: حدود 11 درصد جمعیت دنیا به بیماری دیابت مبتلا هستند و ابتلا به این بیماری باعث می شود تا افراد از كار اصلی روزانه بازبمانند و زمین گیر شوند.
وی اظهار كرد: دیابت از مشكلات جامعه بشری و از جمله كشور ما را درگیر كرده است و این بیماری بعد از نابینایی مادرزادی شایع ترین عامل در نابینایی محسوب می شود كه نارسایی كلیوی بیماران دیابتی معضل دیگر مبتلایان به دیابت است كه خانواده و مراكز درمانی و بیمارستانی را درگیر می سازد و هزینه های گزافی را به دوش جامعه تحمیل می كند.
رویس دانشگاه علوم پزشكی اراك خاطرنشان كرد: بعد از تصادف شایع ترین عامل قطع عضو، مبتلایان به دیابت هستند كه با وخیم شدن وضعیت جسمانی ممكن است دچار قطع عضو شوند.
طاهر احمدی، این بیمار را قابل كنترل دانست و افزود: با فرهنگ سازی در الگوی زیست مناسب می توان این معضل سلامتی را مهار كرد.
وی اظهار كرد: فقدان فرهنگ صحیح تغذیه و دیگر عوامل باعث شده تا در كشور ما مشكلات مبتلایان به بیماری غیرواگیر دیابت بیشتر از كشورها به خصوص كشوهای پیشرفته باشد.
رئیس دانشگاه علوم پزشكی اراك توضیح داد: متوسط ابتلا به دیابت نوع دوم در دنیا در سنین 55 تا 65 سال است اما در كشور ما 45 تا 55 سال به این نوع بیماری مبتلا شده اند و هرچه زمان می گذرد سن ابتلا كاهش پیدا می كندكه این زنگ خطری جدی است.
طاهر احمدی گفت: مردم ما چند برابر متوسط جهان نمك، شكر و چربی مصرف می كنند و درمقابل به جای تحرك زیاد كم تحركی بلای جان مردم شده است.
وی افزود: این بیماری غیرواگیر درمان دارد اما قطعی نیست و فرد با كنترل مداوم قند خون تا آخر عمر باید با بیماری كنار بیاید.
رئیس دانشگاه علوم پزشكی اراك نتیجه ابتلا به بیماری دیابت را بیماری های قلب و عروق و فشار خون عنوان كرد و گفت: راه ابتلا نشدن به بیماری دیابت، تغذیه مناسب، داشتن تحرك و پیاده روی به مدت 30 دقیقه در روز و در نتیجه كاهش وزن است.
طاهر احمدی اظهار كرد: چاقی یكی از مصیبت های جامعه ایران است كه ابتلا به انواع بیماریها از جمله دیابت را در افراد چاق دوچندان می كند.
وی افزود: فست فودها، غذاهای آماده، سوسیس و كالباس آفت سلامت در كشور است و می طلبد كه با همراهی نهادهای آموزشی، تشكل های مردمی و رسانه ها مردم هشدارهای لازم را در این خصوص دریافت كرده و مسیر زندگی و رفتارهای غذایی و زندگی خود را اصلاح كنند.
استان مركزی با 12 شهرستان دارای بیش از یك میلیون و 400 هزار نفر جمعیت است.
1955/6013/