بررسي اهداف چين در نپال

به گزارش ايرنا، اقتصاددانان و سياستمداران همراه با ناظران مسايل راهبردي منطقه نگرانند كه نپال نيز در اشتياق خود براي دستيابي به شكوفايي اقتصادي همان مسيري را بپيمايد كه كشورهايي مانند مالديو و سريلانكا پيش از آن پيموده و تنها به باتلاق وام هاي غيرقابل تسويه چين ختم شده است.
طرح راه ابريشم جديد چيني ها طرحي بلندپروازانه است كه با متصل كردن 60 كشور در سراسر آسيا، اروپا و آفريقا، اقتصاد دنيا را متحول خواهد كرد. پيش بيني شده است كه تقريبا دو سوم جمعيت جهان به نحوي از طريق اين پروژه، در آينده به هم متصل شوند. برخي از اقتصاددانان تخمين مي زنند كه اين طرح مي تواند حجم و ارزش تجارت جهاني را 12 درصد افزايش دهد.
به رغم مزاياي اين طرح، سوالات بسياري در مورد انگيزه هاي چين مطرح شده است و اينكه آيا پكن مي تواند تعهد يك تريليون دلاري اش براي ساخت زيرساختهاي اين طرح را بپردازد؟ و يا آيا شركاي چين در اين طرح مي توانند بدهي هاي خود را به چين بپردازند؟ برخي اين طرح را اسب تروآيي ميدانند كه چين ميخواهد با استفاده از آن بر اقتصاد دنيا چيره شود. سريلانكا قبلا در چنين تله اي افتاده است و وقتي كشور نتوانست بدهي 1.5 يك ونيم ميليارد دلاري اش به چين را بپردازد، مجبور شد بندري را به مدت 99 سال در اختيار چين بگذارد.
باوجود ترس از عدم توانايي بازپرداخت وام چين، بسياري از كشورهاي كوچك براي رونق اقتصادي كشورشان اين طرح را پذيرفته اند. نپال يكي از اين كشورهاست كه سال گذشته اين طرح را باشور شوق زيادي پذيرفت. سپس در ماه ژوئن سال جاري 'كي پي شرما' نخست وزير نپال به چين سفر كرد و قراردادي به ارزش 2.4 ميليارد دلار با طرف چيني امضا كرد.اين قرارداد شامل تامين تمامي هزينه هاي زيرساخت، پروژه هاي انرژي و بازسازي بعد از حوادث طبيعي ميشود.
يكي از اين طرح ها، طرح ساخت راه آهن از ميان كوه هاي هيمالياست كه مرز تبت را به كاتماندو پايتخت نپال، شهر پوخارا و شهر لومبيني(محل تولد بودا) متصل ميكند.پيش بيني ميشود اين طرح سالانه 2.5 ميليون توريست چيني را سرازير نپال كرده و درآمدي 2.5 ميليارد را براي اقتصاد نپال به ارمغان بياورد. چيني ها كه مطالعه اين طرح را انجام داده اند اعلام كرده اند كه طول خط آهن كرونگ به كاتماندا حدود 73 كيلومتر خواهد بود كه هزينه اي بالغ بر 2.2 ميليارد دلار خواهد داشت.
مقامات نپالي اعلام كرده اند با توجه به كوهستاني بودن كل مسير 99 درصد از اين مسير از درون تونلها و از روي پلها گذر خواهد كرد. مهمترين نگراني مطرح شده درباره اين طرح اين است كه ايا اين طرح بازدهي پيش بيني شده را دارد يا نه و اينكه آيا ممكن است چين با هدف مقروض كردن كشورهاي كوچك و سپس در دست گرفتن اقتصادشان چنين طرحهايي را در كشورهايشان اجرا ميكند.
نگراني هايي از اين دست در كشورهاي ديگر هم وجود دارد. مثلا اقتصاد دانان لائوس را مثال ميزنند كه بدهي اش به چين حدود 68 درصد توليد ناخاص داخلي كشور است. و يا در مالديو كه مخالفان حكومت اعلام ميكنند چين با اجراي طرح هايي مانند فرودگاه و پل، كشور را مقروض خود كرده و مالديو بايد سالانه مبلغ 92 ميليون دلار كه 10 درصد بودجه كل كشور است را به چين بپردازد.
اقتصاددانان و برنامه ريزان در نپال معتقدند خط آهن براي توسعه كشور مفيد خواهد بود، به خصوص به اين دليل كه از وابستگي نپال به متحد سنتي خود يعني هند براي تجارت، سوخت، مواد غذايي و وسايل پزشكي پايان مي دهد. هند در سال 2015 مرز خود با نپال را به مدت 2 ماه بست و به نوعي نپال را در محاصره قرار داد. از آن به بعد بود كه مقامات نپالي بدنبال شريكي جديد براي كشورشان بودند تا دوباره چنين محاصره اي را تجربه نكنند.
از طرفي ديگر مقامات نپالي وقتي شرايط سريلانكا و قرضش به چين را ميبينند كمي محتاط شده اند.درست به همين دليل بود كه دولت قبلي نپال پروژه ساخت نيروگاهي 2.5 ميليارد دلاري را منتفي اعلام كرد. اما در ماه فوريه سال جاري (اسفند 1396) وقتي 'خادگا پراساد اولي' نخست وزير نپال دوباره به قدرت بازگشت، سعي در احياي تمامي پروژه ها با چين را دارد. چين هم براي نزديك كردن روابط خود با نپال وام هايي با شرايط عالي و همچنين دسترسي به چهار بندرش را براي نپال فراهم كرده است.
هنوز چين و نپال به توافقي در پروژه راه ابريشم جديد دست پيدا نكردند و ساخت و سازي هم شروع نشده است. مقامات و رسانه هاي هندي از تلاش هاي چين براي نزديك شدن به نپال شگفت زده شده اند، و پروژه راه ابريشم جديد باعث ترس آنها شده است چرا كه نميخواهند نفوذ طولاني مدت خود در نپال را ازدست بدهند.
نبايد اين را فراموش كرد كه نپال از نظر اقتصادي مشتري خوبي براي هند بوده است و هند با اين كشور 5 ميليارد دلار مازاد تجاري دارد. با اين حال پروژه راه ابريشم جديد براي كشورهاي كوچك فقط يك معني دارد و آن توسعه زير ساختها و روابط تجاري بيشتر با ديگر كشورهاست. نپال بايد محتاطانه عمل كند تا در دامي كه سريلانكا در آن گرفتار شد نيافتد.
هند كه با تهديد از دست دادن نفوذ منطقه اي خود به دليل تكميل كريدور حمل و نقل ساخته چين به نام 'جاده ابريشم' در آسيا روبروست با امضاي قراردادهايي با كشورهاي آسيايي درصدد ايجاد يك مسير رقيب تحت عنوان 'مسير سيليكون' شده است.
در همين راستا سورش پرابو وزير صنعت و تجارت هند اعلام كرد به عنوان اولين گام براي انجام اين طرح قرار است ازبكستان كه زماني بخشي از مسير تاريخي جاده ابريشم بوده و شرق دور را به اروپا متصل مي كرد 'مسير سيليكون' شود.
وزير هندي تاكيد كرد كه دو كشور با همكاري يكديگر مي توانند به تكنولوژي هاي جديد دست يابند و با استفاده از آنها يك جاده ترانزيت جديد به سوي آسياي مركزي و در نهايت اروپا ايجاد كنند.
پرابو تاكيد كرد كه خدمات، بخشي است كه هند و ازبكستان بايد همكاري خود را در آن افزايش دهند. همچنين دو كشور موافقت كرده اند يك منطقه ويژه اقتصادي محصولات دارويي ايجاد كنند.
علاوه بر اين ، هند مي خواهد در اين كشور در بخش هايي مانند نفت و گاز، مراقبت هاي بهداشتي، داروسازي و زيرساخت هاي گردشگري سرمايه گذاري كند.
تلاش هند براي گسترش همكاري ها با كشورهاي منطقه اي براي مقابله با محاصره شدن به دليل قدرت روزافزون چين در قاره آسيا كه بخش اعظم آن به دليل ايجاد كريدورهاي اقتصادي متنوع و در راس آنها 'يك جاده - يك كمربند' است كه بيشتر كشورهاي منطقه را تحت نفوذ پكن در آورده است.
چين به عنوان رقيب سنتي هند در منطقه توانسته است در قالب اين طرح بنادر و گذرگاههاي كليدي بسياري را در كشورهاي همسايه هند شامل سريلانكا، بنگلادش، ميانمار و مالديو در اختيار بگيرد.
بندر گوادر در پاكستان نيز كه از اهميت استراتژيك فراواني برخوردار است و دروازه اي به سوي آسياي ميانه و خاورميانه محسوب مي شود نيز در اجاره چين مي باشد.
كمربند اقتصادي جاده ابريشم' و 'جاده ابريشم دريايي قرن بيست و يك' ابتكاري است كه براي نخستين بار در پاييز 2013 ميلادي توسط رييس جمهوري چين و به ترتيب در جريان ديدارهايي از قزاقستان و اندونزي ارائه شد.
اين 'كمربند' بعنوان شبكه اي طراحي شده از جاده هاي فراسرزميني و خطوط آهن، لوله هاي نفت و گاز و ديگر پروژه هاي زيرساختي است كه از شهر شيئان در مركز چين آغاز و سراسر آسياي ميانه را در مي نوردد و سرانجام به مناطق دوردستي چون مسكو، روتردام و ونيز مي رسد.
هند و چين علاوه بر كريدور اقتصادي هند و پاكستان، در خصوص پيوستن هند به گروه تامين كنندگان هسته اي و قرار گرفتن نام مسعود اظهر درليست تحريم هاي سازمان ملل داراي اختلاف هستند.
اين دو رقيب منطقه اي همچنين داراي اختلافات ارضي در ايالت اروناچال پرادش هند و اكساي چين هستند.
گسترش نفوذ در نپال،سريلانكا واقيانوس هند از ديگر زمينه هاي رقابت دو كشور در جنوب آسيا محسوب مي شود.
آساق*267*1424**1663**