«محمد رسول الله» موسیقی محبوب امت اسلام

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، این فیلم (THE MESSAGE) یا (رسالت) نام داشت اما در ایران با نام «محمد رسول الله» و در سال‌های پایانی دهه پنجاه شمسی به صورت رسمی اكران شد و پس از آن، سال‌های سال پای ثابت برنامه‌های تلویزیون در مناسبت‌های مذهبی بود.
این فیلم روایتگر داستان زندگی پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله (ص) را از چهل سالگی تا وفات، یا داستان سینمایی دوران صدر اسلام است كه بازیگران این فیلم از جمله آنتونی كوئین و ایرنه پاپاس از بازیگران مطرح هالیوود بودند.
با این كه موضوع اصلی فیلم زندگی محمد پیامبر است سازندگان فیلم با ادای «احترام به باورهای مسلمانان» هیچ تصویری از پیامبر اسلام و همچنین علی بن ابوطالب (ع) را در فیلم نشان ندادند به این صورت كه بازیگران فیلم، دیالوگ‌های خود با این بزرگواران را رو به دوربین بیان می‌كردند.
اما آنچه بیش از هر چیز در آرشیو ذهنی ما از این فیلم، ماندگار شده است ایفای نقش حضرت حمزه عموی پیامبر توسط آنتونی كوئین و موسیقی متن این فیلم است. در حقیقت تاثیرگذاری موسیقی این فیلم در اذهان آنچنان است كه هرگاه تاریخ صدر اسلام را مرور می‌كنیم بی‌اراده و ناخودآگاه ملودی اصلی این فیلم در ذهن ما جاری میشود. تو گویی تم اصلی موسیقی این فیلم تبدیل به زبان گویای احساسات مذهبی و عمق علاقه ما به پیامبر اكرم شده است.

**اثری كه پس از چهار دهه هنوز الهام‌بخش است

اما پس از گذشت نزدیك به چهار دهه بیش از هر چیزی موسیقی این فیلم توانسته طراوت و جذابیت خود را حفظ كند. بی‌تردید موسیقی این فیلم الهام‌بخش بسیاری از آهنگسازان ما در ساختن موسیقی‌های مربوط به فیلم‌ها و سریال‌های مذهبی شده است. از سوی دیگر مصطفی عقاد با ساختن این فیلم راهی را در ساختن فیلم‌های تاریخی مذهبی گشود كه اكنون اكثر فیلمسازان ما در ساخت فیلم‌های تاریخی مذهبی ادامه‌دهندگان همان راه هستند.
تم اصلی بسیار زیبای موسیقی این فیلم كه كاملا هویتی شرقی داشت و ساختار اركسترال به شدت توانمند این اثر در كنار استفاده ماهرانه آهنگساز از سازهای كوبه‌ای سرزمین‌های عربی همه و همه دست به دست هم دادند تا موسیقی این فیلم یكی از ماندگارترین موسیقی متن‌های تاریخ سینمای جهان شود و جالب اینكه سازنده موسیقی این اثر سینمایی یعنی موریس ژار، اصلا مسلمان نبوده است.
موریس ژار، آهنگ‌ساز و رهبر اركستری فرانسوی تبار بود. او در طول زندگی هنری خود برنده سه جایزه اسكار در بخش بهترین موسیقی فیلم شده و گفتنی است موسیقی متن فیلم «رسالت» (محمد رسول الله)، در مراسم اسكار سال 1977 نامزد دریافت اسكار بهترین موسیقی متن شده بود كه نهایتا اسكار این بخش در دستان لئونارد روزنمن به خاطر آهنگسازی فیلم بری لیندون به كارگردانی استنلی كوبریك آرام گرفت.

**تفكر، خلاقیت و پژوهش رمز ماندگاری این اثر است

«رامین بهنا» آهنگساز و مدرس موسیقی درباره علل موفقیت موسیقی این فیلم معتقد است كه راز ماندگاری موسیقی این فیلم را باید در دو علت بسیار مهم جست؛ نخست اینكه موریس ژار آهنگسازی به شدت توانمند و خلاق بود و خلاقیت این هنرمند را به راحتی می‌توان در تمامی آثار او از جمله چون لورنس عربستان (1962)، دكتر ژیواگو (1965)، گذرگاهی به هند (1984) كه هر سه برنده جایزه اسكار شده‌اند و موسیقی فیلم‌های رسالت (1976) و عمر مختار (1981) دید.
به گفته این هنرمند، دومین علت موفقیت موسیقی این فیلم را باید پژوهش عمیق و طولانی‌مدت این آهنگساز درباره موسیقی عربی دانست و یكی از نمودهای عینی اهمیت پژوهش در موفقیت این فیلم را می‌توان در تم اصلی موسیقی این فیلم به نام «فتح مكه» دید كه پژوهش آهنگساز برای خلق موسیقی این اثر، دو سال به طول انجامید.
سرپرست گروه «بهنا آنسامبل» ادامه داد: مسلما اثری كه سرشار از تفكر و خلاقیت و پژوهش است اثری ماندگار خواهد شد.

**ساختار قدرتمند سینمایی و تاثیر آن بر ذهن خلاق آهنگساز

«فردین خلعتبری» دیگر آهنگساز شناخته شده سینما و تلویزیون ایران نیز رمز موفقیت و ماندگاری موسیقی متن این فیلم را در علل زیر بیان می‌كند.
او معتقد است كه در مجموع، فیلم رسالت، اثری است كه از نظر ساختار سینمایی بسیار خوب ساخته شده است و همین امر راه رسیدن آهنگساز را به موسیقی زیبای این فیلم هموار كرده است.
آهنگساز سریال شب دهم در ادامه به پژوهش عمیق و طولانی موریس ژار درباره موسیقی سرزمین‌های اسلامی اشاره كرد و پژوهش عمیق این آهنگساز را از علل موفقیت و ماندگاری این اثر موسیقایی دانست و افزود: در كنار ساختار سینمایی قدرتمند این فیلم و پژوهش عمیق آهنگساز آن، موریس ژار ملودی بسیار قدرتمندی برای این فیلم خلق كرد و با مهارتی ستودنی، موسیقی ساخته شده را برای سازهای اركستر سمفونیك تنظیم و اجرا كرد.

**مهندسی كه آهنگساز شد

به گزارش خبرنگار موسیقی ایرنا، ژار برخلاف بسیاری از هم‌مسلكانش، تحصیل موسیقی را در سن بالا آغاز كرد. او پیش از ورود به عرصه موسیقی دانشجوی دانشكده مهندسی سوربن بود اما پس از مدتی و بر خلاف خواسته پدرش سوربن را ترك كرد و برای تحصیل آهنگسازی و هارمونی با گرایش سازی پركاشن، وارد كنسرواتوار پاریس شد.
او اولین موسیقی متن خود را در سال 1951 در فرانسه ضبط كرد، وی بیش از صد و پنجاه موسیقی فیلم برای كارگردانان مشهوری مانند جان فرانكن هایمر، آلفرد هیچكاك، جان هیوستون، دیوید لین، لوچینو ویسكونتی و پیتر ویر ساخته است.
ژان میشل ژار یكی از مطرح‌ترین آهنگسازان موسیقی الكترونیك دنیا فرزند اوست. این پدر و پسر در سال 2006 و در پنجاهمین سال فعالیت موریس ژار كنسرتی را در شهر مادری وریس ژار یعنی لیون فرانسه برگزار كرد كه در آن كنسرت مشهورترین آثار موریش ژار اجرا شد.

**مرگ سه ستاره

در پایان خاطرنشان می‌شود كه هر سه هنرمند بزرگ سینمای جهان كه فیلم «رسالت» بدون حضور هر یك از آنان قطعا جذابیت امروز خود را نداشت یعنی مصطفی عقاد (كارگردان)، موریس ژار (آهنگساز) و آنتونی كوئین (بازیگر نقش حمزه عموی پیامبر) دار فانی را وداع گفته‌اند.
مصطفی عقّاد در سال 2005 به‌ همراه دخترش بر اثر انفجار بمبی كه توسط القاعده، در هتلی در اردن كار گذاشته شده ‌بود، كشته شد، موریس ژار در 29 مارس 2009 بر اثر بیماری سرطان در لس آنجلس درگذشت و آنتونی كوئین نیز سال 2001، پس از عارضه تنفسی ناشی از ابتلا به سینه پهلو و سرطان سر و گردن در بوستون، ماساچوست درگذشت.
فراهنگ**9494** 1055