ابن سینا خلاق و نوآور در تاریخ فلسفه جهان

به گزارش ایرنا؛ پزشك، ریاضی‌ دان، منجم، فیزیك ‌دان، شیمی ‌دان، روانشناس، جغرافی دان، زمین شناس، شاعر، منطق دان و فیلسوف جهان بخشی از القاب شیخ الرئیس بوعلی سیناست.
ابن سینا زندگی ناآرام و سراسرحادثه ای داشت اما اندیشمند و نویسنده ای پركار بود، آنچه از نوشته های خرد و كلانش به جامانده نشان دهنده ذهن فعال و پویای اوست كه گویی در شرایط سخت و توان فرسا هم از خلاقیت و كوشش یك لحظه نایستاده است.
به ویژه فلسفه ابن سینا كه ژرف ترین و ماندني ترین تأثیر را بر تفكر فلسفي اسلامي پس از او و نیز بر فلسفه اروپایي سده های میانه داشته است.
این نظام فلسفي آمیزه ای از مهم ترین عناصر بنیادی فلسفه مشایي - ارسطویي و برخي عناصر مشخص جهان بیني نوافلاطوني در پیوند با جهان بیني دیني اسلامي است.
او پیش از هر چیز پیرو ارسطو است اما این پیروی از ارسطو، تعصب آمیز و كوركورانه نیست بلكه در بنیان گذاری و نوآوری های فلسفی سهم فراوانی داشته به گونه ای كه در جای جای آثارش اندیشه ای ژرف موج می زند و در هر مشكلی اهل نظر و فكر بوده است.
فلسفه ابن سینا بر فلسفه دیگران برتری دارد زیرا معانی را ساده و با واژگانی اندك ولی پرمعنی در دسترس اهل دانش نهاده است.
افزون بر نوآوری های شخصی كه بر بوعلی شناسان پوشیده نیست تلاش او در برابرسازی فلسفه با شرع و معارف دینی قابل توجه است.
به مناسبت روز جهانی فلسفه بهانه ای دست داد برای گردهمایی تعدادی از بوعلی پژوهان از دانشگاه های كشور در همایش «بزرگداشت ابن سینا حكیم هزاره ها» تا عمیق تر و نكته سنج تر به موضوع فلسفه ابن سینا بپردازند.
این همایش عصر چهارشنبه به همت بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا برگزار شد و مخاطبان و جامعه هدف این همایش جمع علاقه مند و تشنگان فلسفه كه بیشترشان اساتید، معلمان و دانشجوهای رشته های مرتبط با فلسفه و منطق بودند.
دكتر فرشنه ندری ابیانه استادیار دانشگاه بوعلی سینا، آغازگر این همایش بود كه درباره «انسان شناسی سینوی» سخنرانی كرد و گفت: «علم النفس» به شكل امروزی مطرح نبوده اما بوعلی سینا به مساله نفس به خوبی پرداخته و در آثار عرفانی به شكل بدیهی به طرح مباحث انسان شناسی می پردازد.
تعریف نفس، مراتب و قوای آن، ارتباط نفس با معاد، حدوث و بقای آن پس از مفارقت از بدن، رابطه نفس با سعادت اخروی و موانع دستیابی به سعادت، كلید واژه های پژوهش دكتر ندری ابیانه بود كه جز به جز آنها را معنی كرد و حاضران هم با گوش جان شنیدند.
غلامرضا و شهین اعوانی نیز خواهر و برادرهای مشتاق بوعلی سینا بودند كه نتایج پژوهش هایشان را به این همایش ارایه كردند، ارتباط تنگاتنگ انسان ، مبدا و معاد را دكتر شهین اعوانی عضو هیات علمی موسسه پژوهش حكمت و فلسفه ایران مطرح كرد و عقاید بوعلی سینا را در باب آخرت، نفس و رستاخیز با كلامی شیوا بازگو كرد.
او رساله «اضحویه و جاودانگی نفس» از نظر ابن سینا را تشریح كرد و با ضرب المثل «دنیا مزرعه آخرت است» سعی كرد این مبحث را به طور ساده و عامیانه برای برخی از حاضران مانند من كه با فلسفه غریبه بودم، ملموس و قابل درك كند.
این استاد دانشگاه گفت: بوعلی سینا در این رساله آمرزیده و یا نیامرزیده شدن انسان ها را وابسته به ارتباط با خداوند می داند و از این لحاظ انسانها را به گروه های مختلفی تقسیم می كند.
دكتر غلامرضا اعوانی رئیس انجمن حكمت و فلسفه ایران نیز با دست پر به این همایش تخصصی آمده و گوشه هایی ازیافته هایش از ویژگی های فلسفه ابن سینا را با خود آورده بود .
او سخنانش را با افسوس و حسرت از كم توجهی به فیلسوف جهان اسلام شروع كرد و گفت: هنوز كتابی كه بتواند شان و مقام و شاهكار ابن سینا را در تاریخ فلسفه بیان كند، منتشر نشده است.
دكتر اعوانی چشم امید به جوانان دارد كه همت كرده و مسائل فلسفه را دقیق بخوانند و مقام ابن سینا را درك كنند.
به گفته این پژوهشگر برجسته كشور 40 درصد آثار ابن سینا هنوز چاپ نشده و به صورت نسخه های خطی است البته صرف نظر از اینكه بسیاری از آثار ابن سینا ازبین رفته و این مایه خجالت و شرمندگی برای ایرانیان است.
دكتر اعوانی پس از آه و افسوس خوردن برای یگانه فیلسوف جهان اسلام، موضوع «عقل و وحی» از دیدگاه شیخ الرئیس و ارتباط بسیار مهم آنها در ادیان مختلف به ویژه در ادیان ابراهیمی را تفسیر و تشریح كرد.
در ادامه دكتر فاطمه فنا استاد فلسفه و نویسنده مدخل ابن سینا دانشنامه جهان اسلام آثار عرفانی بوعلی سینا را معرفی كرد و گفت: قصه تمثیلی «سلامان و ابسال» از جمله این آثار است و بنابر شواهد و منابع موجود این قصه نوشته و اثر خود شیخ الرئیس است.
در نظر ابن سینا سلامان و ابسال دو برادر كه هریك نماد قوه شهوانی و عقلانی هستند.
تربیت فرزند از دیدگاه بوعلی سینا مغفول نمانده و به طور مفصل در كتاب پزشكی معروف خود به نام «قانون » به این موضوع پرداخته به طوریكه از لحظه تولد تا 14 سالگی برای تربیت روح و جسم كودك دستورالعمل های ویژه ای آورده است.
دكتر حبیب قلی نجفی این مطالب تربیتی را استخراج و به شكل منسجمی برای حاضران شرح داد بوعلی سینا به تغذیه نوزادان با شیر مادر، آوازخواندن، مالش و ماساژ نوزاد تاكید می كند و خوش اخلاق بارآوردن كودكان را منوط به رفتار درست درسنین 2 تا سه سالگی می داند و به شدت معتقد است غمگین، ترسو و بداخلاق شدن فرزندان به شیوه برخورد والدین در دوران كودكی دارد.
توصیه های حكیم بوعلی سینا در گذر زمان هرگز كهنه نشده و اكنون علم روانشناسی به این علوم ایمان آورده است.
رئیس بنیاد علمی ، فرهنگی بوعلی سینا نیز در خلال این مباحث فلسفی سخنرانی كوتاهی درباره لزوم قدرشناسی مردم همدان از بوعلی سینا داشت.
طلیعه سخنان امام جمعه همدان یك دوبیتی از شیخ الرئیس بود كه برای حاضران خواند:
دل گر چه در این بادیه بسیار شتافت
یك موی ندانست ولی موی شكافت
اندر دل من هزار خورشید بتافت
لاكن به كمال ذره ای راه نیافت
او با اشاره به معنی این شعر، ازبوعلی سینا به عنوان انسانی بزرگ و فروتن یاد كرد كه با همه علم و بزرگی اش كه جهان را به سیطره درآورده بود، خود را ذره ای كوچك و ناچیزمی پندارد.
مخلص كلام آیت الله غیاث الدین طه محمدی شناخت رساله ها و آثار به جا مانده از بوعلی سینا بود و تاكید كرد: محققان و دانشمندان كشور از دریای دانش و علم ابن سینا به جوانان بخورانند و آنان را نسلی شایسته برای ایران پرورش دهند.
7527/2087