نشست گروه 20: از لغو دیدار ترامپ و پوتین تا دستگیری بن سلمان

به گزارش روز جمعه ایرنا، نشست سران گروه 20 در بوئنوس آیرس پایتخت آرژانتین امروز آغاز می شود و رهبران 20 اقتصاد بزرگ دنیا در این شهر گرد هم می آیند تا درباره مسائل مهم سیاسی و اقتصادی جهان به بحث و گفت و گو بنشینند.
با وجود آنكه نشست سران گروه 20 دارای دستور كار مشخصی است، اما رهبران كشورهای مختلف مسائل مهم خود را در این نشست و در دیدارهای دو و چندجانبه در حاشیه آن مطرح خواهند كرد.
اگرچه موضوعات اصلی این نشست آینده كار، زیرساخت های توسعه و مدیریت پایدار غذا عنوان شده، اما انتظار می رود مسائل دیگری این موضوعات را تحت الشعاع خود قرار دهند.
همانند بسیاری از نشست های بین المللی در دو سال گذشته، یكی از مهمترین حاشیه ها در نشست سران گروه 20 نیز مربوط به دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریكا است كه از بدو ورود خود به آرژانتین حاشیه سازی را آغاز كرد.
ترامپ كه قرار بود در حاشیه این نشست با ولادیمیر پوتین همتای روس خود دیدار كند، هنگامی كه عازم بوئنوس آیرس بود در اقدامی ناگهانی این ملاقات را لغو و علت آن را خودداری روسیه از آزاد كردن كشتی ها و نیروهای اوكراینی عنوان كرد.
رئیس جمهوری آمریكا كه به روش های عجیب برای اعلام تصمیم هایش عادت دارد، این موضوع را نیز به جای مجاری رسمی، از حساب توئیتر خود اعلام كرد.
اگرچه پیشتر ترامپ از احتمال لغو دیدار با پوتین خبر داده بود، اما اعلام این خبر از توئیتر و در هنگام عزیمت او به آرژانتین بسیار ناگهانی بود. به ویژه كه رسانه های روسی روز پنجشنبه از برنامه دیدار پوتین با ترامپ خبر داده بودند.
ترامپ در پیامی توئیتری نوشت: به دلیل آنكه كشتی ها و ملوان ها (اوكراینی) از روسیه به اوكراین بازنگشته اند، تصمیم گرفتم كه برای همه طرف ها بهتر است كه دیدار برنامه ریزی شده ام با ولادیمیر پوتین در آرژانتین لغو شود.
تنش جدید میان روسیه و اوكراین یكشنبه گذشته در دریای آزوف زمانی آغاز شد كه روس ها مدعی شدند دو كشتی اوكراینی به همراه یك یدك كش با سرعت بالا در حال ورود به تنگه كرچ (آبهای سرزمینی آنها) هستند.
روسیه سه شناور اوكراینی را به همراه سرنشینان آن توقیف كرده و خواستار تشكیل جلسه فوری شورای امنیت برای اقدامات بی ثبات كننده اوكراین در اطراف كریمه شد.
روسیه در واكنش به لغو دیدار ترامپ با پوتین، ضمن اعلام این مطلب كه این خبر هنوز به صورت رسمی به اطلاع مسكو نرسیده، در اظهاراتی كنایه آمیز لغو این دیدار را باعث ایجاد فرصت بیشتری برای رئیس جمهوری روسیه برای دیدار با دیگر سران كشورها دانست.
دیمیتری پسكوف سخنگوی رئیس جمهوری روسیه در این باره گفت: اگر این مساله درست باشد پوتین دو ساعت زمان بیشتری كسب كرده است تا با دیگر سران دنیا در آرژانتین دیدار كند.
یكی دیگر از حاشیه ها كه نقش محوری آن را نیز ترامپ بازی می كند، كشیده شدن پای جنگ تجاری واشنگتن و پكن به نشست گروه 20 است. ترامپ قرار است با شی جین پینگ رئیس جمهوری چین نیز دیدار كرده و درباره توافق احتمالی میان دو كشور پیرامون تعرفه های تجاری گفت و گو كند.
اگرچه ترامپ با آغاز جنگ تعرفه با بسیاری از كشورها از جمله كشورهای هم پیمان واشنگتن همچون اعضای اتحادیه اروپا، كانادا، كره جنوبی و ژاپن وارد درگیری اقتصادی شد، اما جنگ تجاری با چین ابعادی بسیار وسیعتر دارد، تا حدی كه برخی كارشناسان می گویند گسترده شدن تنش ها میان واشنگتن و پكن می تواند بازارهای جهانی را به لرزه درآورد.
نهایی شدن نسخه بازبینی شده و جدید پیمان نفتا میان آمریكا، مكزیك و كانادا كه در حاشیه نشست گروه 20 در آرژانتین به امضای سه كشور خواهد رسید، باعث شده بسیاری به حصول توافق میان ترامپ و «شی» خوش بین شوند.
اما ترامپ كه جنگ تجاری را به گفته خود برای تعدیل كسری تجاری با چین آغاز كرده و تاكنون از تلاش برای رسیدن به توافق می گفت، به روش خود با یكی به نعل و یكی به میخ زدن گفت كه توافق با پكن بسیار نزدیك است اما معلوم نیست كه وی مایل به امضای چنین توافقی باشد.
ترامپ دلیل آن را اینگونه عنوان كرد كه در حال حاضر آمریكا میلیاردها دلار از تعرفه های جدید اعمال شده بر كالاهای چینی درآمد دارد و ممكن است مایل به امضای توافقی برای لغو این تعرفه ها نباشد.
این در حالی است كه نشست همكاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه (اَپك) هفته گذشته بدون صدور بیانیه به پایان رسید و چشم سرمایه گذاران و رهبران دنیا به نشست پیش روی روسای جمهوری چین و آمریكا در آرژانتین است با امید اینكه جنگ و تنش های تجاری میان این دو كشور پایان یابد.
از زمانی كه ترامپ آمریكا را در نشست های بین المللی نمایندگی می كند، رسیدن به بیانیه ای نهایی و مشترك با این كشور مشكل ساز شده است. خرداد ماه گذشته نیز نشست دو روزه سران گروه 7 در كانادا در حالی پایان یافت كه به علت اختلاف واشنگتن با دیگر كشورها هنوز بیانیه نهایی آن صادر نشده بود.
ترامپ كه پیش از صدور بیانیه نهایی این نشست را ترك كرده بود، در پیامی توئیتری ناگهان اعلام كرد: برمبنای اظهارات خلاف واقع جاستین ترودو نخست وزیر كانادا در كنفرانس خبری و تصمیم این كشور در وضع تعرفه‌های سنگین برای كشاورزان، كارگران و شركت‌های آمریكایی، به نمایندگان آمریكا دستور دادم كه از بیانیه مشترك حمایت نكنند.
این موضوع سبب شده كه ناظران دستیابی گروه 20 به یك بیانیه نهایی جامع را كه مورد رضایت همه اعضا باشد، به دلیل حضور ترامپ و مخالفت احتمالی او با موضوعاتی نظیر مسائل مربوط به تغییرات آب و هوایی و تعرفه های تجاری، بعید ویا دستكم دشوار بدانند.
گذشته از این ها، یكی دیگر از مهمترین موضوعاتی كه حاشیه های این نشست گروه 20 را بسیار پررنگ تر از گذشته كرده، حضور محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی و انتقادهای گسترده جهانی از حاكمان سعودی به ویژه بن سلمان در موضوع قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد اهل عربستان است.
خاشقچی روز 2 اكتبر (10 مهر) برای طی مراحل ثبت ازدواج خود به ساختمان كنسولگری عربستان در استانبول مراجعه كرد، اما پس از ورود به كنسولگری ناپدید شد.
حكومت آل سعود پس از 18 روز انكار، در پی فشار بین المللی با صدور بیانیه ای به قتل او در ساختمان كنسولگری عربستان در استانبول اعتراف و اعلام كرد كه در ارتباط با پرونده قتل او، 18 نفر از جمله 15 مامور تیم ترور اعزامی از ریاض دستگیر شده اند.
همه مدارك و شواهد نشان می دهد كه 15 مامور از نزدیكان بن سلمان ولیعهد سعودی كه از طرف او به استانبول اعزام شده بودند، عامل قتل خاشقچی و نابود كردن جنازه وی هستند و بر این اساس، دولت تركیه خواستار استرداد این افراد برای محاكمه در استانبول است.
از همان آغاز افشای قتل خاشقچی در كنسولگری عربستان در استانبول، حاكمان سعودی با فشارهای بی سابقه بین المللی روبرو شده اند به طوری كه این موضوع یكی از سخت ترین بحران های این كشور تلقی می شود.
اگرچه سعودی ها با همراهی آمریكا همه تلاش خود را كرده اند تا بن سلمان را از اتهام آمریت در قتل خاشقچی تبرئه كنند، اما ابهام های بسیار در تحقیقات پیرامون این قتل و اصرار تركیه و كشورهایی غربی كه از فشار افكار عمومی آن ها ناشی می شود، ولیعهد سعودی را در وضعیتی دشوار قرار داده است.
بن سلمان در حالی برای شركت در نشست گروه 20 وارد آرژانتین می شود كه سفر آفریقایی خود را در میان اعتراض ها و تظاهرات گسترده علیه وی و خاندان سعودی به پایان برد و با دور جدیدی از فشارها روبرو است.
هفته گذشته كریستیا فریلند وزیر خارجه كانادا با اشاره به تلاش برخی برای بستن پرونده خاشقچی اعلام كرد كه این پرونده هنوز بسته نشده و كشورش این موضوع را در نشست گروه 20 مطرح می كند.
علاوه بر برخی سران كشورها، حتی ترامپ رئیس جمهوری كشوری كه همه تلاش خود را برای پاك كردن دامن خونین بن سلمان به كار برده، اعلام كرده كه دیداری در این نشست با وی نخواهند داشت.
با این حال، امانوئل مكرون رئیس جمهوری فرانسه اعلام كرد كه با بن سلمان دیدار می كند اما بر موضوع قتل خاشقچی و لزوم شفافیت در تحقیقات مربوط به این قتل تاكید خواهد كرد.
همچنین یك مقام بلندپایه انگلیس كه از آمادگی ترزا می نخست وزیر این كشور برای دیدار با بن سلمان خبر داد، تاكید كرد كه وی موضوع جنگ یمن و قتل خاشقچی را در دیدار احتمالی مطرح خواهد كرد.
دشواری های سفر ولیعهد سعودی زمانی تشدید شد كه دیده بان حقوق بشر جمعه گذشته اعلام كرد: از آن جایی كه بن سلمان ولیعهد سعودی حاكم عربستان نیست، به همین خاطر مصونیت قضایی ندارد و امكان طرح شكایت و تنظیم دادخواست علیه وی وجود دارد.
دیده بان حقوق بشر همچنین دوشنبه گذشته بر اساس بند حاكمیت بین المللی قوه قضائیه در قانون اساسی آرژانتین، خواستار تحت پیگرد قرار گرفتن ولیعهد سعودی شد. قانون اساسی آرژانتین حاكمیت جهانی قضائی در مورد جنایات جنگی و شكنجه را به رسمیت می شناسد و بر همین اساس مقامات قضائی این كشور صرف نظر از محل وقوع جرم و یا ماهیت ملی مجرم و یا قربانی، مجاز به انجام تحقیق در خصوص جنایات یاد شده و محاكمه جنایت كاران است.
این نهاد بین المللی حقوق بشری از بررسی نقش بن سلمان در ارتباط با جنگ یمن به رهبری ائتلاف سعودی توسط مقامات قضایی آرژانتین خبر داد و گفت كه احتمال می رود وی در سفر به این كشور محكوم به ارتكاب جنایات جنگی شود.
دیده بان حقوق بشر روز 26 نوامبر با همكاری دادستانی فدرال آرژانتین پرونده ای را ارسال كرده و با اشاره به یافته های عمومی خود مبنی بر نقض قوانین بین المللی كه در جریان جنگ یمن رخ داده، تاكید كرد كه بن سلمان ممكن است به عنوان وزیر دفاع عربستان سعودی مسئول این جنایات شناخته شود. در این پرونده دست داشتن وی در شكنجه و بدرفتاری با سایر شهروندان سعودی، از جمله قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار هم به چشم می خورد.
در پی این اقدامات، دفتر قاضی فدرال آرژانتین روز چهارشنبه اعلام كرد كه در خصوص شكایت سازمان دیده بان حقوق بشر از ولیعهد سعودی به خاطر ارتكاب جنایت جنگی در یمن از وزارت خارجه این كشور خواسته تا اطلاعاتی از یمن، تركیه و دادگاه بین المللی لاهه در این رابطه جمع آوری كند.
عربستان و امارات از ششم فروردین سال 94 در قالب ائتلافی از چند كشور عربی و با كمك و چراغ سبز آمریكا، حملات گسترده ای را علیه یمن فقیرترین كشور عربی آغاز كردند تا به بهانه بازگرداندن عبدربه منصور هادی رئیس جمهوری مستعفی این كشور به قدرت، به اهداف و زیادخواهی های سیاسی خود جامه عمل بپوشانند.
تجاوز عربستان و امارات به یمن تاكنون منجر به كشته شدن بیش از 16 هزار یمنی بی گناه و ویرانی زیر ساخت های این كشور شده است.
بن سلمان كه همزمان با عنوان ولیعهدی، سمت وزیر دفاع عربستان را نیز بر عهده دارد، ائتلاف عربی را كه عملیات نظامی یمن را انجام می دهد فرماندهی می كند.
بن سلمان به صورت فرضی ممكن است با تهدید حقوقی بر اساس دكترین حوزه قضایی جهانی روبه رو شود كه به دادستان ها امكان می دهد در هر كشوری درخواست بازداشت افراد مظنون به ارتكاب جرایم بزرگ مانند نسل كشی، شكنجه و اعدام های بدون محاكمه را بدون توجه به مكان وقوع جرم می دهد.
شبد**9416**9122