در حاشيه نشست گروه 20 در بوينس آيرس پايتخت آرژانتين، ميان دونالد ترامپ رييس جمهوري آمريكا، انريكه پنا نيه تو رييس جمهوري مكزيك و جاستين ترودو توافق نامه اي امضا شد. ترامپ مذاكره براي توافقنامه تجاري جديد را يك «نبرد» خواند و گفت كه اين توافقنامه، چشم‌انداز تجاري را براي هميشه تغيير خواهد داد.

ترودو نيز اظهار داشت :اگر اين كشورها به توافق نمي رسيدند اوضاع بدتر مي شد. توافق جديد «توافقنامه آمريكا- مكزيك-كانادا» (USMCA) نام دارد. اين توافقنامه در آخرين روز رياست جمهوري پنا نيه تو به امضا رسيد. از اول دسامبر رييس جمهوري تازه اي در مكزيك بر سر كار مي آيد. رييس جمهوري مكزيك توافقنامه جديد را «چارچوبي مدرن» براي مروادات تجاري آتي سه كشور توصيف كرد.

آمريكا و كانادا هشتم مهر پس از 6 هفته مذاكرات فشرده براي بازنگري در پيمان نفتا، سرانجام به توافق رسيدند. پيمان تجارت آزاد بين آمريكا، كانادا و مكزيك موسوم به نفتا، حدود 25 سال پيش منعقد شد اما ترامپ همواره از منتقدان اين پيمان بوده و آن را به ضرر منافع آمريكا مي دانست.

ترامپ بارها تهديد كرده بود كه اگر اصلاحاتي در اين معاهده صورت نگيرد، از آن خارج خواهد شد و تعرفه هايي را بر واردات از دو طرف ديگر قرارداد اعمال خواهد كرد. چين و كانادا هم در سال 2016 ميلادي به توافقاتي درباره تجارت آزاد و توافق دوجانبه در اين زمينه رسيدند و قرار شد مذاكرات و تحقيقات در اين عرصه را ادامه دهند اما حالا چين با وجود اينكه دومين شريك بزرگ تجاري كانادا پس از آمريكا محسوب مي شود ممكن است با كانادا نيز دچار مشكلات تجاري تازه شود.

در ضمن اگر آمريكا بخواهد ماده ديگري را هم در اين توافق بگنجاند كه شامل توافقات تجارت آزاد با اروپا، ژاپن و كانادا بشود، آن وقت چين براي رسيدن به توافقات با اين كشورها جدا با چالش روبه‌رو خواهد شد. چين البته با كشورهاي مختلف از استراليا و نيوزيلند گرفته تا كشورهاي عضو اتحاديه آسياي جنوب شرقي 16 توافقنامه دو جانبه تجارت آزاد امضا كرده است اما چنين توافقاتي با كانادا، اروپا، مكزيك، ژاپن و آمريكا ندارد.

در همين راستا با فواد ايزدي، كارشناس آمريكا، گفت و گويي داشته ايم كه در ادامه از نظر مي گذرد.

** در حاشيه نشست گروه 20 در آرژانتين، آمريكا، كانادا و مكزيك پيمان تجاري تازه‌اي را امضا كردند كه جايگزين نفتا شد. به نظر شما اين اتفاق براي حل 15 ماه مذاكره ميان سه كشور كافي است و تا چه حد بر روابط آمريكا و كانادا و مكزيك تاثيرگذار خواهد بود؟
يكي از قول هاي انتخاباتي ترامپ همين موضوع بود، يعني يكي از نقدهاي نفتا بود و زماني كه رييس‌جمهور شد اعلام كرد يا توافق جديدي امضا شود يا آمريكا از نفتا خارج خواهد شد و بدون توافق ادامه خواهد داد. با توجه به حجم تجارت آمريكا-مكزيك، آمريكا -كانادا در نهايت دو كشور ديگر هم به اين نتيجه رسيدند كه توافق جديدي نياز است.

با توجه به اين كه سال‌هاي زيادي از توافق نفتا گذشته بود و شايد احتياج به بازبيني هم داشت، دو كشور حاضر به امضاي توافق جديد شدند .توافق جديد تنش هايي را كه طي دو سال گذشته ميان آمريكا و دو كشور (كانادا و مكزيك )بوده كاهش مي دهد؛ يكي از دلايل تنش بحث تنش بحث بر سر نفتا بود و نتيجه توافق جديد درنهايت بايد باعث بهبود روابط آمريكا و دو همسايه يعني كانادا و مكزيك بشود.

** به نظر شما هدف ترامپ از تجديد نظر در موافقت‌نامه تجارت آزاد نفتا چيست؟
نگاه غالب ترامپ در حوزه روابط بين الملل متاثر از يك نوع ملي گرايي اقتصادي است و با توجه به اينكه دو سال ديگر خواهان پيروزي در انتخابات است، يكي از كارهايي كه سعي كرد انجام دهد اين بود كه به قول هاي انتخاباتي 2016 خود عمل كند. پس يكي از دلايلي كه ترامپ به سمت توافق جديد رفت،نشان دادن عمل به قول هايش بود واينكه نفتا را متوقف كرده است و دو طرف ديگر را به امضاي توافق جديدي كه به نفع آمريكاست مجبوركرد.

به طورمعمول در مباحث تجاري ميان سه كشور توافق تجاري به نفع هرسه كشور است وكاهش تعرفه اي كه براساس توافق تجاري اتفاق مي‌افتد به نفع هر سه كشور است. به اين صورت نيست كه تمام برد با آمريكا باشد و دو كشور ديگر هيچ سودي از توافق نبرند. ترامپ در بعضي از حوزه‌ها نگاه انتخاباتي دارد، به عنوان مثال در بحث محصولات لبني. نكته اي كه ترامپ در ماه گذشته تبليغ مي‌كرد، اين بود كه كانادايي ها در محصولات لبني با آمريكا به صورت غير عادلانه ذيل قرارداد قبلي يعني نفتا برخورد مي‌كردند كه توافق جديد اين موضوع را اصلاح مي كند. مباحث ديگري هم وجود دارد؛ در ايالت هايي كه به نوعي منفعت بيشتري بر اساس توافق جديد به دست مي‌آورند، براي انتخابات بعدي استفاده و اعلام خواهد كرد كه نتيجه فعاليت‌هايش اين بود كه بخش بيشتري از كارگران و كشاورزان آمريكايي به خاطر توافق جديد سود بيشتري به دست خواهند آورد.

** در اين توافق جديد آمده است كه اعضا نمي‌توانند با كشورهايي كه اقتصاد بازاري آن‌ها به رسميت شناخته نشده است به توافق تجاري برسند كه چين را هدف قرار گرفته است.آيا اين پيمان رسيدن به توافق تجاري ميان آمريكا و چين را سخت‌تر خواهد كرد؟
كارشناسان تجاري آمريكا به اين نتيجه توجه داشتند كه چين مي‌تواند براي دور زدن تقابلي كه در حوزه تجاري با آمريكا دارد راهي پيدا كند؛ زماني كه ارتباطات مستقيم با آمريكا به دليل دعواي ميان چين و آمريكا دچار مشكل شده است، مكزيك و كانادا را پله‌اي براي دسترسي به بازارهاي آمريكايي قرار دهد.اين بند توافق به مساله‌اي برمي‌گردد كه آمريكايي‌ها مي‌خواهند مطمئن شوند كه در نهايت فعاليت چين براي دور زدن تحريم‌هاي آمريكايي با استفاده از مكزيك و كانادا محقق نخواهد شد.

مكزيك و كانادا با اين به اين مساله تن دادند چون اگر سودي در دور زدن تحريم ها بود، نصيب چين مي شد و اين دو كشور به همين دليل روي اين بحث پافشاري نكردند.

** در حاشيه اجلاس گروه 20، رييس جمهور چين با ترامپ ديداري داشت. آيا اين ديدار مي تواند پيشرفت هايي در زمينه رفع اختلافات تجاري ميان دو كشور حاصل كند؟
باتوجه به اينكه چين صادرات بيشتري نسبت به آمريكا دارد، با يك رقم بالايي تراز تجاري به نفع چين است كه مايل به رسيدن نوعي توافق با آمريكاست و به همين دليل آمريكا سرسختي مي‌كند و به راحتي با چين وارد تعامل و توافق نمي شود؛ چون احساس مي كند كه اگر اين دعواي تجاري گسترده شود، چين بيش از آمريكا ضرر مي‌كند.در رابطه با دولت ترامپ نكته اي وجود دارد كه دغدغه و دعوا با چين فقط در حوزه تجاري نيست؛ به دليل نوع تفكري كه در دولت ترامپ وجود دارد، بحث هاي سياسي و ژئوپليتيك هم بار سنگيني را در روابط آمريكا و چين ايجاد كرده است و درخواست هايي كه آمريكا در حوزه هاي سياسي و ژئوپليتيك از چين دارد، فراتر از توانايي چين براي پاسخ مثبت به آمريكاست. از اين جهت با اينكه دو طرف،رييس‌جمهور چين و ترامپ با هم ملاقات كردند ولي فقط موضوع تجارت موضوع روي ميز نيست وبحث‌هاي ديگر مطرح است و حل موضوعات ديگر هم با توجه به تفكر موجود در دولت ترامپ خيلي راحت نيست. با اينكه چيني‌ها علاقه‌مند به عادي سازي روابط با آمريكا هستند، بعيد به نظر مي رسد كه دولت ترامپ راضي به اين مساله شود.

منبع: روزنامه قانون، 1397.9.11
گروه اطلاع رساني**2002**