آثار غارت شده دوره استعمار در پستوی موزه های غرب خاك می خورد

به گزارش روز سه شنبه گروه فرهنگی ایرنا به نقل از پایگاه خبری آرت نت نیوز، اما بعد احساسی تر و تاریكتری از این مشكل وجود دارد كه كمتر بازیدكننده ای از موزه های جهان از آن باخبرند.
موزه بریتانیا، موزه های دولتی برلین، موزه های ملی فرانسه و حتی موزه هنر متروپولیتن نیویورك، جملگی آثار باستانی زیادی را در پستوهای خود پنهان كرده اند.
هزاران جمجمه، اسكلت، قطعات استخوانی و حتی سرهای محافظت شده بومیان در موسسات غربی نگهداری می شوند، آثاری كه هرگز به نمایش درنخواهند آمد.
هرچند برخی از این آثار به كشورهای مبدا خود بازگردانده شده یا می شوند، مابقی در اعماق انبارها خاك می خورند و به بوته فراموشی سپرده می شوند.
این آثار كه از سوی كلكسیونرها، موزه داران و مقام های دوره استعماری در سده نوزدهم اهدا شده اند، میراث تاریك اشتهای سیری ناپذیر اروپا به آثار نادری از انسان نخستین را به رخ می كشند.
تجارت بقایای اجساد انسان ها در مدت زمانی طولانی ممنوع شده بود، اما تا قبل از این ممنوعیت، صدها نمونه فروخته شد و بسیاری از آنها از موزه های اروپا و آمریكای شمالی سر درآورد.
موزه تاریخ طبیعی آمریكا در نیویورك 35 قطعه از این بقایا را در سال 1907 خریداری كرد.
براساس تخمین موزه «ت پاپا تونگاروا» (Te Papa Tongarewa) در نیوزیلند، بقایای دستكم 600 نیاكان قبایل «مائوری» و «موریوری» شامل سرهای محافظت شده شان در موزه های اروپا نگهداری می شود.
در همین حال از سال 2003، موزه ت پاپا حدود 500 بقایای اسكلت انسان در موزه های انگلیس، فرانسه، آلمان، سوئد و آمریكا را به كشورهای مبدا بازگردانده است.
تاكنون بزرگترین مجموعه استردادی از موزه تاریخ طبیعی آمریكا بوده كه 107 مورد بقایای نیاكان مائوری و موریوری را در سال 2014 بازگردانده است.
موزه هایی كه در برابر درخواست بازگرداندن آثار تاریخی مقاومت كرده اند، اغلب به پتانسیل تحقیقاتی این آثار به عنوان دلیلی برای حفظ آن در انبارهای خود استناد می كنند.
موزه داران مدعی اند كه تحقیقات در مورد خاستگاه این آثار، زمان و وجوهات مالی زیادی می طلبد و حال آنكه، هزینه بازگرداندن این آثار تا حد زیادی برعهده كشورهای مبدا است.
در همین حال، همه درخواست ها برای پس گرفتن آثار تاریخی، با موفقیت همراه نبوده است.
موزه بریتانیا در دهه گذشته، دو درخواست این چنینی را رد كرده است. در سال 2008، موزه ت پاپا سعی بر پس گرفتن هفت سر محافظت شده از قبیله مائوری را از این موزه داشت، اما این درخواست رد شد زیرا مداركی در دست بود مبنی بر اینكه این آثار سرقت نشده بلكه داد و ستد شده است.
موزه بریتانیا در سال 2013 نیز درخواست دیگری را از سوی جزایر تنگه تورس كه بخشی در استرالیاست، نپذیرفت.
بقایای سر و جمجه انسان ها در اعماق مركز اصلی موزه بریتانیا در لندن نگهداری می شود.
حدود 200 بقایای انسانی شامل 80 جمجمه و اجزای تشكیل دهنده مو، استخوان و دندان در كلكسیون اقیانوسیه این موزه، در اتاقی ویژه با دسترسی بسیار محدود موجود است.
برخی موزه های غربی در توجیه پس ندادن آثار تاریخی اینگونه استدلال می كنند كه اجماعی در مورد اینكه كدام كشور باید این آثار را تحویل گیرد، وجود ندارد.
با این همه، فرانسه به تازگی موافقت كرد آثار هنری كشور بنین را پس از گذشت یك سده از زمان غارت به این كشور واقع در آفریقای غربی بازگرداند.
این آثار هنری تندیس‌هایی از كاخ‌های «ابومی» را شامل می‌شود كه در سال 1892 از سوی ارتش فرانسه غارت شد و در حال حاضر در یكی از موزه‌های پاریس نگهداری می‌شود.
موسسات غربی همچون موزه بریتانیا از بازگرداندن آثار غارت شده به كشورهای مبدا خودداری كرده اند تا زمینه امانت دادن این آثار را فراهم كنند.
با این حال، برخی كشورها همچون اتیوپی و یونان با طرح به امانت گرفتن آثار خود مخالفت و اعلام كرده اند كه نباید مجبور به قرض گرفتن دارایی‌های مسروقه خود شوند.
اگرچه بازگرداندن آثار هنری نمی‌تواند جبرانی بر گذشته استعماری برخی كشورها باشد، تلاش‌های مشترك كارشناسان هنری، دولت‌ها و كلكسیونرها نشانه امیدوار كننده‌ای در این زمینه محسوب می‌شود.
فراهنگ**9109** 1418