گیاهان دارویی فرصتی برای تولید ثروت

به گزارش ایرنا، براساس گزارش های موجود بیش از 8 هزار گونه گیاهی در كشور شناسایی شده كه از این تعداد، حدود 2 هزار گونه جنبه دارویی دارند، این موضوع فرصت مناسبی را در اختیار كشور قرار داده تا سهم خود را در تولید و صادرات طلای سبز افزایش دهد.
بر اساس گزارش سازمان خواروبار جهانی، ارزش تجارت جهانی گیاهان دارویی در سال 2050 میلادی به رقم 5 هزار میلیارد دلار خواهد رسید. در این میان ایران با داشتن شرایط اقلیمی و تنوع گیاهی به مراتب بهتر از اروپا می تواند سهم خود را در تجارت گیاهان دارویی كه هم اینك 450 میلیون دلار است، افزایش دهد.
«چهارمحال و بختیاری مهمترین رویشگاه گیاهان منحصربه فرد در كشور است و از یكهزار و 650 گونه گیاهان شناسایی شده در كشور، تعداد قابل توجهی از آن در انحصار این استان قرار دارد.»
این اظهارات را «ولی الله مظفریان» پدر علم گیاه شناسی ایران اردیبهشت ماه امسال در همایشی در شهركرد بیان كرد و همین موضوع خود گواهی بر ظرفیت این استان در حوزه گیاهان دارویی است كه می تواند نقش مهمی در افزایش تجارت گیاهان دارویی كشور ایفا كند.
چهارمحال و بختیاری از آنجا كه مرتفع ترین استان ایران است و آب و هوایی كوهستانی دارد، از نظر پوشش گیاهی و به دنبال آن داروهای گیاهی، بسیار غنی است.
ویژگی های طبیعی و اقلیمی این استان، نوع خاك، بارش، دمای هوا و مكان جغرافیایی ارتفاعات، شرایطی را پدید آورده است كه این استان را به مهمترین رویشگاه گیاهان دارویی در كشور تبدیل كرده است.
87 درصد مساحت این استان كوهستانی است و تاكنون بیش از یكهزار و 350 گونه گیاهی در آن شناسایی شده است كه از این تعداد 270 گیاه جنبه دارویی، خوراكی و صنعتی دارد و 27 گونه خاص این استان در هیچ یك از مناطق دنیا رشد نمی كند.
رئیس بسیج علمی، پژوهشی و فناوری كشور نیز در بازدید اخیر خود از ظرفیت ها و توانمندی های این استان به ویژه در حوزه گیاهان دارویی اظهار داشت: این استان به سبب اقلیم مناسب، می تواند در كشت و تولید گیاهان ارگانیك حرف اول را در كشور بزند.
'حسین قدیانی' گفت: چهارمحال و بختیاری از آنجا كه به بام ایران شهرت دارد و دارای بهترین آب و هواست، می تواند یكی از برندهای موثر و مزیت های رقابتی كشور در حوزه صادرات محصولات گیاهی ارگانیك به شمار آید.
وی خاطرنشان كرد: حركت های علمی و كاربردی خوبی در این حوزه آغاز شده و این مزیت منحصر به فرد، بخوبی در استان تشخیص داده شده كه انتظار می رود در ادامه نیز شاهد فعالیت های موثری در این حوزه باشیم.
از سال گذشته و با تدوین سند راهبردی كشت گیاهان دارویی، سطح زیر كشت این گونه های گیاهی وسعت بیشتری پیدا كرده و هم اینك در 2 هزار و 500 هكتار از اراضی ملی و یكهزار هكتار از اراضی كشاورزی استان گیاهان دارویی كشت می شود.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری در این باره گفت: مطابق برنامه پنج ساله، بایستی سالانه 500 هكتار از اراضی استان به كشت گیاهان دارویی اختصاص یابد كه برای این منظور در 2 سال اخیر سطح زیركشت این گیاهان به یك هزار هكتار رسیده است.
'ابراهیم شیرانی' افزود: هم اینك 250 هكتار از اراضی استان به كشت گل محمدی، 200 هكتار به كشت زعفران و 300 هكتار به كشت موسیر، كرفس كوهی و سایر گیاهان دارویی اختصاص یافته است.
وی با اشاره به اینكه در سال 92 تنها در 60 هكتار از اراضی استان گیاهان دارویی كشت می شد، ابراز امیدواری كرد تا در صورت استقبال كشاورزان و روستائیان، وسعت بیشتری از اراضی استان به این حوزه اختصاص یابد.
شیرانی با بیان اینكه هر هكتار از اراضی گیاهان دارویی برای 2 تا 3 نفر شغل مستقیم ایجاد می كند، خاطرنشان كرد: گرچه اشتغالزایی در این حوزه به صورت فصلی و مقطعی است اما با درآمدزایی بالا و توجیه پذیری اقتصادی همراه است.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: در رسته های شغلی سامانه مشاغل خانگی نیز یك رسته به كشت گیاهان دارویی اختصاص داده شده و افراد علاقه مند به فعالیت در این حوزه می توانند از تسهیلات بانكی بهره مند شوند.
شیرانی با اشاره به ظرفیت های استان در تولید گیاهان دارویی، اظهار داشت: شب های خنك و طول روز كم، تنوع خرده اقلیم ها، اختلاف ارتفاع بین 900 تا 4200 متر از سطح دریا، تنوع خاك و اختلاف توپوگرافی بستر مناسبی برای رویش انواع گونه های گیاهی را در استان فراهم كرده است.
وی ادامه داد: همچنین در شرایط فعلی كه شاهد وقوع خشكسالی های متوالی در استان هستیم با تغییر الگوی كشت از محصولاتی نظیر گندم و جو به سمت گیاهان دارویی، ضمن رفع مشكل كم آبی، درآمد بیشتری نصیب كشاورزان می شود.
رئیس اداره جنگلداری و جنگل كاری منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به كشت 2هزار و 500 هكتار گیاهان دارویی در مراتع و اراضی ملی استان گفت: از برنامه های راهبردی سازمان جنگل ها، حفاظت از عرصه های ملی در قالب مشاركت های مردمی است.
'علی حسین امینی' ادامه داد: در همین راستا در قالب ماده 3، زمین لازم و بذر مورد نیاز برای كاشت گیاهان دارویی در اختیار مردم محلی قرار داده می شود تا ضمن حفاظت از جنگل ها و مراتع زمینه برای توانمندسازی این جوامع نیز فراهم شود.
وی، درآمدزایی گیاهان دارویی را چندین برابر كشت محصولاتی نظیر گندم و جو دانست و گفت: بطور مثال برداشت گونه موسیر در یك هكتار 20 تا 25 میلیون تومان درآمد خالص دارد كه 10 برابر درآمد كشت غلات است.
امینی با اشاره به ویژگی های منحصر به فرد گیاهان دارویی این استان، اظهار داشت: این گیاهان از كیفیت لازم و اسانس و خواص دارویی برتری نسبت به سایر مناطق كشور برخوردارند.
رئیس اداره جنگلداری و جنگل كاری منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری خاطرنشان كرد: در حدود 10 هزار نفر از اعضای صندوق حمایت از منابع طبیعی در كشت گیاهان دارویی مشاركت دارند و 9 تعاونی در این خصوص تشكیل شده است.
'آرزو هاشمی فرد' یكی از بانوان كارآفرین نمونه كشوری استان، نمونه موفق فعالیت جوامع محلی در كشت گیاهان دارویی به شمار می رود.
وی كه از سال 94 اقدام به كشت گیاهان دارویی كرده است، توانسته به ازای هر هكتار كشت گیاه موسیر، هفت میلیون تومان درآمد كسب كند.
هاشمی فرد در همین خصوص به ایرنا گفت: كار خود را با كشت محدود گیاهان دارویی از جمله كلوس، موسیر، آنغوزه و باریجه در 5 هكتار آغاز كردم اما طی این چهار سال با توسعه زمین های زیركشت، میزان محصول برداشتی خود را به بیش از یك تن افزایش داده ام.
وی كه رتبه برتر تولید و بسته بندی فرآورده های گیاهان دارویی را در كشور كسب كرده است، از متولیان امر تقاضا كرد تا با راه اندازی كارخانه بسته بندی و صنایع تبدیلی ضمن حمایت از كشاورزان در راستای ارزش افزوده محصولات تولیدی در استان گام بردارند.
در همین حال مدیر امور باغبانی سازمان جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری نیز با تایید ناقص بودن زنجیره تولید گیاهان دارویی در استان، اظهار داشت: باید تلاش كرد تا صنایع تكمیلی، بازاریابی و صادرات گیاهان دارویی در استان تكمیل شود تا این محصولات ارزش صادراتی پیدا كنند.
ابراهیم شیرانی ادامه داد: هم اینك 85 درصد گیاهان دارویی تولید شده در استان بصورت خام و فله ای به استانهای دیگر از جمله خراسان و اصفهان فرستاده می شود تا در كارگاه ها كه بیشتر بصورت سنتی فعالیت دارند، فرآوری شوند.
وی خاطرنشان كرد: با این وجود در مسیر جذب سرمایه گذار در این حوزه نشست های متعددی با سرمایه گذاران برگزار شده و امید می رود ظرف 2 سال آینده بخشی از چرخه فرآوری گیاهان دارویی استان تكمیل شود.
تاكید می شود از آنجا كه گیاهان دارویی ثروت ارزشمند كشور است و قابلیت های بسیار بالایی در صنایع دارویی و ایجاد اقتصاد پویا و افزایش درآمد حاصل از تولید ناخالص ملی دارد، می تواند به عنوان پتانسیل بالقوه در ایجاد درآمدهای ارزی و كاهش واردات مواد اولیه داروهای شیمیایی نقش موثری ایفا كند از همین رو می طلبد به نقش استان هایی از قبیل چهارمحال و بختیاری كه ظرفیت منحصر به فردی در تولید گیاهان دارویی خاص و ارگانیك دارد، بیش از پیش توجه كرد.
گزارش از خاطره حسین زاده
شبد**7363/6021**1455**1379