راز از نفس افتادن قیمت دلار

حسین عبده‌ تبریزی درباره تغییرات نرخ ارز درگفت‌وگو با خبرنگار ایرناپلاس از منطقی نبودن نرخ‌های 17 و 18 هزار تومانی دلار صحبت كرد و گفت: این نرخ‌ها بسیار بالاتر از تقاضای بازار بودند و نمی‌توانستند باقی بمانند. در واقع، شرایط هیجانی آن روزها به‌گونه‌ای بود كه نرخ‌ها overshoot كردند.

این استاد امور مالی در توضیح علت افزایش نرخ ارز و تورم، به نقدینگی و شرایط تحریم اشاره كرد و گفت: كشیده‌شدن ماشه تحریم و انتظارات به وجود آمده منجر به افزایش تقاضای سفته‌بازی برای ارز شد كه به علت نبود تقاضا در نرخ‌های بسیار بالا، شاهد بازگشت نرخ‌های بازار به سطح‌های جاری هستیم.

وی اقدامات بانك مركزی در این رابطه را نیز مؤثر دانست و اظهار كرد: بانك مركزی با مداخلاتی كه هر از چند ‌گاه در بازار دارد، توانسته تأثیر مطلوبی بر قیمت ارز بگذارد. به عنوان مثال، محدودیت سقف برداشت از دستگاه‌های خودپرداز (POS) و نیز قوانین جدید مربوط به چك‌های تضمین‌‌شده از جمله اقدامات مؤثر بانك مركزی در این زمینه بوده‌اند.

عبده‌‎تبریزی با اشاره به تجربة شوك‌های ارزی پیشین، اظهار داشت: در نظام چندنرخی ارز، رانت‌‌ و فساد غیرقابل اجتناب می‌شود. معمولاً دولت‌ها در ایران پس از هر شوك ارزی، به دلیل وجود نظام چندنرخی، رانت بزرگی توزیع كرده‌اند. مثلاً در این تجربة اخیر، چون نقدینگی زیادی از سال 1392 تا 1396 خلق شد و این نقدینگی عظیم به‌تدریج قیمت ارز را تعدیل نكرد، تغییر قیمت ارز با شدت زیاد از پایان سال 1396 آغاز شد.
وی در این رابطه افزود: دولت دلار را در چهار هزار و 200 تومان تثبیت كرد و بلافاصله نظام چندنرخی جدیدی حاكم شد. عده‌ای كه دسترسی داشتند، دلار ارزان‌قیمت گرفتند. در چنین مواقعی، شاهد خروج و فرار سرمایه از طرف همان عده كه ارز ارزان گرفته‌اند هستیم. در شوك اخیر، به دلیل وجود بیشترین شكاف بین نرخ‌های ارز، این رانت خیلی بزرگ‌تر شد.

عبده‌تبریزی با تأكید بر اینكه تك‌نرخی‌شدن ارز، عامل اساسی در جلوگیری از ایجاد رانت و فساد است، افزود: در حال حاضر امكان تك‌نرخی كردن ارز وجود ندارد. زیرا در شرایط تحریم و در شرایطی كه به جای پول، از طرف‌های تجاری خود مانند هند و چین، كالا دریافت می‌كنیم، ارزش ارز دریافتی از كشورهای مختلف متفاوت است. با این حال، عزم جدی برای كاهش شكاف بین نرخ‌ها می‌تواند به عنوان راه‌حلی در شرایط كنونی مد نظر قرار گیرد.

وی درباره پیش‌بینی نرخ ارز برای سال آینده اظهار كرد: نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی در این رابطه ارائه داد، اما به طور كلی و با فرض حفظ شرایط موجود و نیز فروكش‌كردن تقاضای سفته‌بازی كه در كوتاه‌مدت به وجود آمده بود، به نظر می‌رسد بتوان نرخ دلار را در بازه قیمتی 12 تا 15 هزار تومان تا پایان سال 1398 در نوسان یافت.

**اداره كل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**