سياست خارجي نگاه به شرق ايران تقويت شده است

به گزارش روز چهارشنبه ايرنا، 'محسن شريعتي نيا' استاديار مطالعات منطقه اي داشنگاه شهيد بهشتي در يادداشتي افزود: اوايل ماه جاري، توافق موقتي در مورد تجارت آزاد ميان ايران و 'اتحاديه اقتصادي اوراسيا'(EAEU) در نشست سنت پترزبورگ در روسيه صورت گرفت. پس از انجام مراحل قانوني آن در ايران، انتظار مي رود اين توافق از اوايل سال 2019 ميلادي اجرايي شود.
در ادامه يادداشت درج شده در اين تارنماي خبري- تحليلي مي خوانيم: اين توافق بزرگترين قرارداد ايران در زمينه تجارت آزاد با شركاي خارجي، با هدف تشكيل يك منطقه آزاد تجاري آزاد ميان ايران و كشورهاي عضو اوراسيا است كه تحت آن دو طرف كاهش و يا حذف تعرفه صادرات و واردات حاصل از تجارت دوجانبه را خواهند داشت.
در همين حال، در طول يك سال پيش رو براي اجراي اين توافق، مذاكرات در مورد ادامه توافق آغاز مي شود و قرار است تا سال 2020 به پايان برسد. در صورت شكست، دو طرف تصميم به پايان اين توافق موقت مي گيرند.
روسيه به عنوان دارنده 84 درصد از توليد ناخالص داخلي اتحاديه اوراسيا، عضو اصلي اين بدنه است. ايران هم در سال هاي اخير تبديل به شريك ژئوپليتيك روسيه شده و در حال حاضر نيز به دنبال آن است كه به شريك ژئواكونوميك آن بدل شود. با از سرگيري دوباره تحريم هاي آمريكا عليه ايران پس از خروج از برجام (برنامه جامع اقدام مشترك)، تهران تلاش كرده است تجارت با مسكو را تقويت كند و آن را در ديپلماسي اقتصادي خود در اولويت قرار دهد.
براي اين منظور، ايران مصمم است صادرات غيرنفتي را به روسيه تقويت و تحكيم كند.
با اين وجود، براي تبديل شدن به شريك ژئواكونوميك روسيه و شريك تجاري اوراسيا، ايران روند پيچيده و طولاني در پيش دارد. آمار تجارت خارجي كشور در ماه مارس- نوامبر 2018، رقم 236.3 ميليون دلار در صادرات به كشورهاي عضو اين اتحاديه را گزارش مي دهد. اما در طول همين دوره، ايران به ارزش 807 ميليون دلار كالا از كشورهاي عضو اين اتحاديه وارد كرده، كه 723 ميليون دلار آن سهم روسيه بوده است. اين يعني كشورهاي عضو اتحاديه اوراسيا مقصد 1درصد كل صادرات ايران بوده اند، در حالي كه 3درصد از كل كالاهاي وارداتي ايران را تشكيل مي دهند.
روسيه بيست و دومين شريك صادراتي ايران است، در حاليكه در فهرست كشورهاي واردكننده كالا به ايران، در مقام نهم قرار دارد. واردات ايران از روسيه در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته، شاهد پرش 76 درصد بوده است. ايران همچنين واردات خود را از كشورهاي عضو اتحاديه اوراسيايي هم دو برابر كرده است.
پنجاه و شش درصد نفت خام ايران به مقصد همسايگان ايران صادر مي شود اين در حاليست كه سه تن از اين همسايگان كه عضو اين اتحاديه هستند، سهم بسيار پاييني از تجارت خارجي با ايران دارند. علاوه بر اين، روسيه عليرغم اينكه رهبري اتحاديه اوراسيا را برعهده دارد، در دهه گذشته (21 مارس 2008 - 20 مارس 2018) رشد قابل توجهي در تجارت با ايران نداشته است.
در مقابل، در طول همان دوره، تجارت افغانستان با ايران، به طور مثال، دو برابر شده است. اين ارقام نشان مي دهد توافقنامه تجارت ايران-و اتحاديه اوراسيا تنها اولين قدم در مسير دشوار تجارت دوجانبه است.
در جبهه ديگر ايران مايل است بخش بزرگي از حمل و نقل دريايي شمال و جنوب را در اختيار داشته باشد و به عنوان يك رابط ميان دو اقتصاد بزرگ، يعني روسيه و هند، عمل كند و روابط با كشورهاي شمال و جنوب منطقه اوراسيا را توسعه دهد. ايران با درك وضعيت جغرافيايي و اقتصادي خود، زمينه را براي تسهيل روابط اقتصادي با هند و اتحاديه اوراسيا آماده مي كند.
به گفته مقامات ايراني، روس ها براي ترويج ساخت خط آهن پروژه 3 ميليارد يورو (3.4 ميليارد دلار) اختصاص داده اند. دهلي نو 500 ميليون دلار براي توسعه بندر چابهار در جنوب شرق ايران در نظر گرفته است و در حال حاضر نيز با دريافت معافيت از تحريم هاي ايالات متحده كه مي توانست هرگونه روابط تجاري با ايران را نابود كند، فرصت بزرگي در اختيار دارد.
شريك ديگر اين پروژه، جمهوري آذربايجان است كه با تزريق 500 ميليون دلار به ساخت راه آهن رشت- آستارا كمك مي كند و اعلام كرده بقيه هزينه پيش از راه اندازي راه آهن اصلي قزوين- رشت پرداخت خواهد كرد. به نظر مي رسد اين گام هاي راهبردي به سرعت در حال پيشروي است و انتظار مي رود حجم تجارت ايران- روسيه و ايران-اتحاديه اوراسيا به زودي شاهد افزايش چشمگيري باشد.
در يك سطح بزرگتر، توافق تجارت ايران با اتحاديه اوراسيا و تلاش هاي بي پايان آن براي سرعت بخشيدن حمل و نقل شمال- جنوب و تمركز ويژه بر توسعه بندر چابهار بر نگاه ايران به توسعه روابط با شرق بستگي دارد. در واقع با خروج آمريكا از برجام، رويكرد توسعه روابط ايران با هند، چين و روسيه در سياست خارجي ايران سرعت گرفته است. بي شك براي ايران در صورتيكه بخواهد به يك شريك ژئواكونوميك براي روسيه و اتحاديه اوراسيا باشد، يه شبه اتفاق نمي افتد. با اين وجود، با افزايش ارزش اين رويكرد شرق نگرانه، تهران تلاش خود براي رسيدن به هدف را متوقف نخواهد كرد.

'تارنماي المانيتور از فوريه 2012 توسط 'جمال دنيل' يكي از عرب‌هاي آمريكايي تبار در واشينگتن، دي.سي. پايه گذاري شد. المانيتور به جمع‌آوري گزارش و تجزيه و تحليل در مورد خاورميانه از جمله خليج فارس، مصر، ايران، اسرائيل، دولت فلسطين و ديگر كشورها مي‌پردازد. اين تارنما با رسانه‌هاي بزرگ خبري در خاورميانه نيز همكاري مي‌كند'.
اروپام**7276**2040