هواپیما 115 ساله شد

به گزارش گروه علمی ایرنا، پرواز ارویل تنها 12 ثانیه به طول انجامید و پس از پیمودن تنها 36 متر به زمین نشست. با این حال پرواز به ظاهر ساده او زنگ شروع دوران طلایی هوانوردی بود كه در سال‌های بعد با سرعتی باورنكردنی دنیای صنعتی قرن بیستم را متحول ساخت.

**دوچرخه فروش هایی كه هوانورد شدند
تا پیش از علاقه‌مند شدن به دنیای هوانوردی، برادران رایت (ارویل و ویلبر) صاحب یك مغازه كوچك چاپ و بعدها یك دوچرخه سازی بودند كه در آن دوچرخه های طراحی خود را می‌فروختند. علاقه آن‌ها به دنیای هوانوردی از 1986 شروع شد. سالی كه آزمایش ماشین‌های پرنده مخترعینی چون لانگلی و لیلینتال هیجان زیادی در مطبوعات به راه انداخته بود و در نهایت همین سر و صدا هم ان‌ها را به دنیای هوانوردی علاقه‌مند كرد. آن‌ها پس از كسب اطلاعات اولیه از منابع مختلف كار روی طراحی هواپیما را در همان ساختمان آجری دوچرخه سازیشان در دیتون واقع در ایالت اوهایو شروع كردند. تا پیش از برادران رایت مشكلات متعددی در طراحی هواپیما وجود داشت. یكی از مهم‌ترین آن‌ها مشكل هدایت هواپیما هنگام پرواز به شمار می‌رفت. اختراع اصلی برادران رایت مكانیزمی بود تحت عنوان «خمش بال» یا (Wing warping). به كمك این اختراع خلبان دیگر می‌توانست با خم كردن بال به سمت مورد نظر هواپیما را در جهت مد نظرش بچرخاند.
آن‌ها همچنین سیستم كنترلی مشابه سكان قایق برای هواپیما طراحی كردند كه به خلبان اجازه می‌داد تا هواپیما را در هر سه بعد هدایت كند. آن‌ها ابتدا این سیستم را روی هواپیماهای بدون موتور آزمایشی خود در 1899 آزمایش كردند. در طول همین آزمایشات بود كه خیلی زود به مشكل دیگری پی بردند. آن‌ها متوجه شدند كه فرمول مشهور جان اسمیتون مهندس سرشناس انگلیسی كه در 100 سال گذشته برای بدست آوردن نیروی بالابر برای پرواز استفاده می‌شد اشتباه است. به این ترتیب آن‌ها در 1902 گلایدر دیگری ساختند و با موفقیت آزمایش كردند. این هواپیمای بدون موتور در حقیقت اولین ماشین پرنده كاملا كنترل پذیری بود كه تا آن زمان آزمایش می‌شد.

**تولد نخستین هواپیما
قدم بعدی ساختن هواپیمایی موتوردار بود. اما ساختن هواپیمای موتوردار به مراتب نسبت به گلایدرهای ساده بدون موتور با مشكلات بیشتری مواجه بود. برای برداشتن این قدم اول، برادران رایت ابتدا مشكلات بزرگ را به مشكلات كوچك‌تر تقسیم كردند تا با مطالعه روی تمام یافته های مخترعین پیشین بتوانند مشكلات را یكی یكی حل كنند.
برای پرواز موتوردار مشكل اصلی فهمیدن این بود كه ملخ چه طور كار می‌كند. مشكل اینجا بود كه در آن زمان كمتر كسی چیزی در مورد ملخ می‌دانست. حتی در كشتی سازی هم هیچ فرضیه قوی در مورد كاركرد ملخ وجود نداشت جز اینكه این پره های گردنده همانند یك بال با چرخیدن با سرعتی زیاد نیروی پیشران تولید می‌كند. بر این اساس آن‌ها مدل فرضی خود را پیاده كردند. این مدل به آن‌ها اجازه داد تا نتایج اولیه ای را برای محاسبه میزان نیرویی كه برای بلند كردن هواپیما نیاز دارند بدست آورند.
آن‌ها موتور گازوئیلی سبكی می‌خواستند كه بتواند نیروی مورد نیاز هواپیما را تامین كند. با این حال در آن سال‌ها هیچ كارخانه خودروسازی در آمریكا چنین موتوری نداشت. بر این اساس با كمك چارلز تیلر - تعمیركار دوچرخه ای كه برای آن كار می‌كرد- موتور چهار سیلندر منحصر به فرد خود را ساختند. این موتور هیچ كاربراتوری نداشت. در نتیجه بنزین خام مستقیما داخل سیلندرها ریخته می‌شد. موتور در حالت عادی تنها 12 اسب بخار نیرو تولید می‌كرد كه به سختی برای بلند كردن هواپیما كافی بود.
آن‌ها سرانجام هواپیمای خود را كه فلایر نامیده بودند برای آزمایش در 14 دسامبر 1903 آماده كردند. در آن روز همه چیز آماده به نظر می‌رسید و ویلبر فكر می‌كرد خلبان پرواز افسانه ای خواهد بود. ویلبر و ارویل برای انتخاب خلبان با سكه قرعه كشیده بودند و این میان ویلبر برنده اولین قرعه شده بود. آن‌ها هواپیما را روی تپه ای مشرف به ساحل روی ریلی كوتاه بالا كشیدند سپس طناب را رها كردند. هواپیما به آرامی سرعت گرفت اما كم‌تجربگی موجب شد تا 3 ثانیه پس از برخواستن هواپیما ساقط شود. سه روز بعد در 17 دسامبر (26 آذرماه) پس از تعمیر جزئی آسیب وارده، فلایر مجددا آماده پرواز بود. آن روز باز هم همه چیز مهیا به نظر می‌رسید جز اینكه باد سریع‌تر از چیزی بود كه انتظار داشتند. این باد سرعت هواپیما روی زمین را اندكی كاهش می‌داد. با این حال آن‌ها با كمك چند مامور ساحلی هواپیما را بار دیگر برای پرواز آماده كردند در حالی كه این بار نوبت ارویل بود كه راس ساعت 10:35 دقیقه صبح پشت فرمان هواپیما دراز بكشد. هواپیما این بار به آرامی از زمین بلند شد و برای 12 ثانیه به پرواز خود ادامه داد. پرواز اگرچه كوتاه اما به وضوح كنترل پذیر بود. آن‌ها سه پرواز دیگر هم در آن روز انجام دادند كه چهارمین و طولانی‌ترین آن 59 ثانیه به طول انجامید و در طول آن موفق شدند 259 متر را پرواز كنند. البته این آخرین پرواز فلایر بود چون پس از چهارمین پرواز شدت باد هواپیما را چرخاند و موجب وارد آمدن آسیب جدی به بدنه آن شد. برادران رایت هواپیما را به خانه خود منتقل كردند. چند سال بعد ارویل فلایر را تعمیر كرد و برای نمایش به موزه های مختلف قرض داد . این هواپیما امروزه در موزه ملی هوا و فضا در واشنگتن نگهداری می‌شود.

**سرانجام برادران رایت
برادران رایت پس از پرواز تاریخی خود به توسعه ماشین‌های پرنده ساخت ادامه دادند. آن‌ها به مرور دوچرخه سازی خود را بستند و با وجودی كه ثروت چندانی نداشتند شركت هواپیما سازی خود را تاسیس كردند. دوران طلایی برادران رایت اما با مرگ ناگهانی ویلبر رایت (برادر كوچك‌تر) در 1912 در سن45 سالگی به پایان رسید. پس از مرگ ویلبر، ارویل همچنان مسیر قدیمیشان را ادامه داد اما او ذكاوت اقتصادی برادرش را نداشت و در نهایت شركت هواپیما سازی را فروخت و پس از آخرین پروازش در سال 1918 بازنشسته شد. ارویل باقی عمر خود را به عنوان عضوی از هیات مدیره كمیته مشورت ملی برای هوانوردی یا NACA كه بعدها با تغییراتی زمینه ساز پیدایش NASA (سازمان فضایی آمریكا) شد، سپری كرد. او در نهایت در 1948 در اثر حمله قلبی درگذشت.
علمی*م.ج*2017