به گزارش ايرنا، شب يلدا كه از آخرين غروب پاييز آغاز و تا سپيده دم نخستين روز زمستان ادامه دارد، رسمي باستاني است كه مهر، وحدت و اصالت را با خود دارد و پاسداشت اين آيين بخشي از فرهنگ غني ايران زمين محسوب مي شود.
يلدا واژه اي سرياني به معناي توليد و زايش خورشيد است كه در ايران قدمتي هشت هزار ساله دارد و در سال 1388 خورشيدي در فهرست ميراث معنوي كشور ثبت شده و در سال 2015 ميلادي نيز مورد توجه سازمان يونسكو قرار گرفته است.
ساوه از ديرباز ميزبان آيين هاي يلدايي بوده و با آداب و سنن محلي رنگ و لعاب خاصي را به اين رسم داده و بخشي از داشته هاي فرهنگي ناب اين منطقه محسوب مي شود.
«علي سلطان محمدي» كه يك نظامي بازنشسته و اهل بخش نوبران ساوه است در مورد حال و هواي يلدايي ساوجي ها در گذشته، گفت: ساوه در گذشته هاي نه چندان دور زمستان هاي سرد و پرفي داشت و شب يلدا با همه سردي و برودتش در محفل خانوادگي بزرگان فاميل با گرما و شور فوق العاده اي همراه بود.
وي افزود: ساوجي ها در شب چله در خانه بزرگ فاميل گرد كرسي چوبي جمع مي شدند و حافظ و شاهنامه و قصه و متل تعريف مي كردند.
به گفته اين شهروند، كدبانوهاي ساوجي نيز در شب اول زمستان سيني حاوي انواع تنقلات فراهم كرده و روي كرسي مي گذاشتند و تكريم ميهمان و پيوند اعضاي فاميل هديه بود كه يلدا در نهايت صداقت و سادگي به خانواده ها ارزاني مي كرد.
سلطان محمدي گفت: در باور مردمان اين ديار ياري رساني به محرومان و بخشش در شب يلدا خوش يمن بود و به همين خاطر نوجوان با رفتن بر بام هاي منازل مي رفتند و انداختن شال از هواكش بام ها از صاحب خانه مقداري تنقلات براي بركت زمستانشان هديه مي گرفتند و صاحبخانه نيز حضور ميهمانان را فراز خانه اش به فال نيك مي گرفت.
«زيور محمودي» يكي ديگر از شهروندان ساوه در خصوص رسوم يلدايي اين خطه گفت: رسمي در مناطق روستايي ساوه وجود داشته كه از آن به نام «اتليك شامو » ياد مي كردند و براي اداي اين رسم در فصل تابستان گوسفندي از ميان گله نشان مي شد و تا شب اول زمستان پروار شده و براي شام اهالي خانواده و فاميل قرباني مي شد و غذاهاي لذيذ و متنوعي از گوشت و احشاي آن نصيب ميهمانان .
اين شهروند وي ادامه داد: ساوه به نام شهر انار شهرت دارد و دانه هاي الماس سرخ همواره مزين كننده خوان يلدايي مردمان اين ديار بوده است.
محمودي توضيح داد: علاوه بر انار از بين ميوه ها هندوانه، كدو حلوايي و لبو پاي ثابت شب يلدا بودند و نان قندي، گندم برشته و مخلوط برف و شيره انگور از خوراكي هاي اين شب به شمار مي رفتند.
وي اضافه كرد: در اين شب مسن ترها قصه هاي زندگي خود و رواياتي از گذشته تعريف مي كردند و تجربه هايشان را در اختيار اطرافيان قرار مي دادند.
«يوسف شهباز» از فرهنگي هاي بازنشسته ساوه نيز گفت: شب يلدا در ساوه فرصتي بود براي دور هم جمع شدن و برطرف كردن كدورت ها و آشتي دادن افرادي كه از هم دلگير بودند.
وي افزود: ساوجي ها آخرين هندوانه و خربزه هايي كه در فصل تابستان مي ماند را زير خاك مي كردند و به دليل سردي هوا، ميزان ماندگاري آنها طولاني مي شد و در شب چله استفاده مي كردند.
اين شهروند ساوجي خاطرنشان كرد:تازه دامادها نيز همراه خانواده و نزديكان خود با هديه، «خوانچه» به انضمام خوراكي و پارچه براي اداي مراسم «شب چلگي» راهي خانه عروس مي شدند كه اين رسم هنوز هم پابرجاست.
شهباز تصريح كرد: باسوادان و افراد سالخورده خانواده ها در آيين يلدايي اشعار شاهنامه، داستان هاي شيرين حسين كرد شبستري و امير ارسلان نامدار، قمر و وزير مي خواندند و موضوع اين قصه ها اغلب روايتگر تقابل خوبي با بدي، روح پاك و پليدي ها بود كه بدين شكل در روح و انديشه كودكان و نوجوانان تزريق مي شد و تاثري مثبت داشت.
به گفته اين محقق، در شب يلدا و قبل از شروع آيين، بازي هايي از قبيل تندور بازي، كش ملقي، بيردنبيل كه همراه با شعرخواني در محيط باز بود اجرا مي شد ضمن اينكه بازي هاي ديگري نظير سبدك يگابرم (شبيه گل يا پوچ امروزي)، «قند مي شكنم» (در فضاي اتاق انجام مي شد) برگزار مي شد كه علاوه بر جنبه سرگرمي، حضور دهن افراد را نيز تقويت مي كرد.
وي توضيح داد: فرهنگ و آيين هاي يلدا امروز تغييراتي داشته اما هنوز حيات دارد بستري براي تقويت ارتباطات عاطفي و دوستي ها است.
«مريم نوري زاده» از بانوان ساكن ساوه نيز در مورد برگزاري آيين هاي شب يلدا در ساوه، گفت: كاركرد يلدا در تقويت روابط بين خانواده ها است و اين مهم هنوز در خانواده ها باقوت برگزار مي شود.
وي افزود: رجوع به ديوان حافظ در اين شب جايگاه خاصي در خانواده ما دارد و با طلب شادي براي روح حافظ از اشعار او براي آينده بهره مي گيريم.
به گفته او، ضرب المثل و شعر خواني كه يكي از آداب مرسوم در اين شب است كه در سال هاي قديم كمرنگ تر شده كه دليل آن رونق فضاي مجازي است و بايد متوليان فرهنگي براي زنده نگه داشتن اين سنت هاي ارزشمند تدبيري ويژه بينديشند.
نوري زاده ادامه داد: با نزديك شدن به شب يلدا، مردم به فكر خريد و تدارك مي افتند اما وضعيت اقتصادي و گراني سبب شده خوراكي هايي نظير آجيل از سفره يلدا حذف شود.
**بازار يلدا در ساوه تحت نظارت است
اما اين روزها بازار فروش هندوانه، انار و ساير خشكبار بسيار داغ است و شهروندان توقع نظارت جدي و قاطع بر قيمت ها را دارند.
رئيس اتحاديه صنف ميوه و تره بار ساوه در گفت و گو با ايرنا، اظهار كرد: در اتاق اصناف ساوه گروه ويژه اي تحت عنوان بازرسي شب يلدا تشكيل شده و بازرسي هاي بازار نزديك به اين شب به شكل ويژه دنبال مي شود.
«سيد رضا ابطحي» افزود: قيمت هر كيلوگرم هندوانه ممتاز در بازار ساوه اكنون بين 40 تا 45 هزار ريال است و نسبت به سال گذشته 10 درصد افزايش قيمت داشته است.
ابطحي افزود: بهترين نوع انار ساوه با اندازه متوسط نيزبا نرخ هر كيلوگرم 50 هزار ريال در ميدان ميوه و تره بار به فروش مي رسد.
وي گفت: مشكلي در عرضه و ميزان موجودي ميوه در بازار ساوه وجود ندارد و قيمت ها نيز افزايش چنداني نداشته اند اما قيمت موز به دليل وارداتي بودن و نوسانات قيمت ارز، شيب تندي داشته است.
رئيس اتحاديه صنف قنادان، آجيل و خشكبار ساوه نيز بيان كرد: بازرسي ها و نظارت بر بازار به طور روزانه با همكاري اتاق اصناف و اداره صنعت، معدن و تجارت انجام مي شود.
«رضا اسماعيلي» اظهار داشت: قيمت آجيل و تنقلات نسبت به سال هاي پيش افزايش زيادي داشته است و نرخ گذاري نيز در شهرستان انجام نمي شود و رويه به اين صورت است كه كاسبان، اقلام را طبق فاكتور خريداري و با افزايش 10 درصدي به فروش مي رساند.
وي افزود: با اينكه امسال صادرات پسته نبوده اما قيمت اين محصول نسبت به سال قبل حدود 200 درصد افزايش داشته و هر كيلوگرم پسته در بازار بين يك ميليون و 800 هزار ريال تا 2 ميليون و 300 هزار ريال به فروش مي رسد.
اسماعيلي معتقد است: بخشي از اين افزايش قيمت به نوسانات ارزي و بخشي ديگر نيز به دليل سوء استفاده سودجويان بر مي گردد كه گاه نزديك به هزار تن پسته در سردخانه ها انبار مي كنند.
رئيس اتحاديه صنف قنادان، آجيل و خشكبار ساوه از مردم خواست هرگونه تخلفي در مورد گرانفروشي، كم فروشي را با شماره تلفن 42215514-086 اطلاع دهند.
9921/6539/6013/
گزارش از سميرا عارفي مجد
تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۳۹۷ - ۱۸:۰۲
ساوه - ايرنا - آيين يلدايي در فرهنگ باستاني ايران براي تاجگداري روشنايي و اميد و فروپاشي سيطره تاريكي و پلشتي بوده چرا كه پيشينيان اين سرزمين كهن اعتقاد داشتند «پايان شب سيه، سپيد است» و گرد هم آمده و آغاز زمستان را تا پاسي از شب جشن مي گرفتند.